Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Слонім)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак
Краіна	Беларусь
Места	Слонім
Каардынаты	53°05′40.46″ пн. ш. 25°19′05.34″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура, архітэктура ракако[d] і клясыцыстычная архітэктура[d]
Дата заснаваньня	XVII ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак на мапе Беларусі Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак на Вікісховішчы

Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Слоніме. Знаходзіцца на гістарычнай Рынкавай вуліцы, на левым беразе ракі Шчары. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс Слонімскага жаночага бэрнардынскага кляштару складаўся з касьцёла і кляштарнага корпуса, аточаных мурам з уязной брамай-званіцай. Па апошняй вайне савецкія ўлады зруйнавалі кляштарную браму. У наш час касьцёл дзее, у будынку кляштару месьціцца мэдычная ўстанова.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У XVII ст. з фундацыі Кацярыны і Аляксандра Юдзіцкіх у Слоніме ўтварыўся кляштар бэрнардынак: у Казімер Леў Сапега набыщ драўляную сядзібу (называлася Валовіцкай), у якой пасяліліся запрошаныя зь Вільні сёстры-бэрнардынкі. У 1645 годзе збудавалі драўляны касьцёл, які згарэў у 1670 годзе.

Новы мураваны касьцёл асьвяцілі ў 1690 годзе. У 1720 годзе паводле праекту архітэктара Ігнація Авадовіча да касьцёла дабудавалі мураваны кляштарны корпус. У 1790 годзе касьцёл і кляштар пацярпелі ад пажару (адбудаваныя ў 1793 годзе).

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Слонім апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) расейскія злады ліквідавалі кляштар.

У 1905 годзе маскоўскі гаспадар Мікалай II дазволіў дзейнасьць бэрнардынак, якія капітальна адрамантавалі кляштарны корпус і праводзілі ў ім службу да 1907 году. 3 1914 году ў кляштарным корпусе месьцяцца мэдычныя ўстановы.

Найноўшы час

У Другую сусьветную вайну згарэў галоўны купал. Пазьней савецкія ўлады зруйнавалі кляштарную браму, помнік архітэктуры віленскага барока.

У 2000-я гады кляштарную браму адбудавалі ў зьмененым выглядзе.

Архітэктура

Рамонт кляштару, 1910 г.

Касьцёл

Касьцёл — 1-нэфавая базыліка, у кампазыцыі якой дамінуе 3-ярусная квадратная ў сечыве вежа-званіца, вылучаная ў самастойны масіўны аб’ём. Верхні ярус вежы з больш насычанай дэкаратыўнай апрацоўкай (здвоеныя лапаткі, аркавыя нішы) завяршаўся купалам-баняй (цяпер 4-схільным пакатым дахам). Аконныя праёмы дэкаруюцца франтонамі з галоўкамі крылатых херувімаў, расьлінным арнамэнтам. Фасады падзяляюцца роўнічнымі пілястрамі, апярэзваюцца прафіляванымі карнізам і фрызам. Да сьценаў алтарнай часткі далучаюцца рознавялікія прастакутныя ў пляне закрысьціі. Уздоўж паўночнага фасаду цягнецца нізкая прыбудова — капліца Крыжовага шляху. Роўніца паўкруглай апсыды, арыентаванай на гістарычную Рынкавую вуліцу, дэкаруецца фігурнай стукавай рамай, у якой зьмяшчалася іканаграфічнае пано.

Кляштар

Кляштарны корпус — 2-павярховы П-падобны ў пляне будынак, які ўтварае прастакутны ўнутраны двор. Фасады рытмічна падзяляюцца пілястрамі, контрфорсамі, дэкаруюцца прафіляваным карнізам. Паўднёва-заходні кут корпуса вылучааецца рызалітам з магутнымі контрфорсамі. Плян будынка галерэйны. У кельлях і калідорах крыжовыя і цыліндрычныя скляпеньні з распалубкамі. Пад будынкам — скляпеністыя сутарэньні.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1915 г.
• 
  1915 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  Б. Вайнштайн, 1918 г.

• 
  1922 г.
• 
  1925 г.
• 
  1927 г.
• 
  О. Дзярэчынскі, 1930 г.

• 
  1931 г.
• 
  1930-я гг.
• 
  1930-я гг.
• 
  1930-я гг.

• 
  1939 г.
• 
  1939 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Адноўленая брама
• 
  Кляштар
• 
  Алтар
• 
  Хоры

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000505

• Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак у Слоніме, Radzima.org