Фаянс

Фая́нс (па-француску: faïence, ад назвы італьянскага гораду Фаэнца, дзе вырабляўся фаянс) — керамічныя вырабы (абліцавальныя пліткі, архітэктурныя дэталі, посуд, рукамыйніцы, унітазы і інш.), якія маюць шчыльны мелкасітавы чарапок (звычайна белы), пакрытыя празрыстай ці глухой (непразрыстай) глязурай. Для вырабу фаянсу ўжываюцца тыя ж матэрыялы, што і для вытворчасьці парцэляну (зьмяняюцца толькі суадносіны кампанэнтаў), і падобная тэхналёгія (адрозьненьні ў рэжыме абпалу). Вышэйшым сортам фаянсу лічыцца Апак.

У асноўным складаецца з SiO2, Al2O3 i K2O.

Гісторыя фаянсу

Лічыцца, што фаянс зьявіўся ў Паўночнай Афрыцы ў Старажытным Эгіпце. Там цанілі блакітныя і сінія напаўкаштоўныя камяні. Попыт на іх выклікаў зьяўленьне танных замяняльнікаў з абпаленай керамікі, пакрытай непразрыстым блакітнымі паліваньнямі. З Старажытнага Эгіпту рамяство выпрацоўкі фаянсу распаўсюдзілася ў Бабілён, Малую і Пярэднюю Азію, Пэрсію.

У Пэрсіі ўзьнік свой спосаб дэкараваньня керамікі — росьпіс люстэркам залацістых адценьняў. Паводле легенды, Каран забараняў мусульманам выкарыстаньне залатога посуду, але вельмі хацелася. Танным і незабароненым замяняльнікам стаў фаянс, пакрыты залацістым люстэркам. Керамічныя вырабы з фаянсу распаўсюдзіліся па ўсім мусульманскім рэгіёне ад Індыі да маўрытанскай Гішпаніі. Фаянсавыя вырабы маўрытанскай Гішпаніі капіявалі ў італьянскім горадзе Фаэнца, ад якога пайшла сучасная назва гэтых вырабаў.

Асаблівую вядомасьць атрымалі іранскія вырабы з росьпісам каляровымі эмалямі па крэмавай глязуры.

Эўрапейскі фаянс

У Эўропе фаянс пачалі выпускаць у сярэдзіне XVI стагодзьдзя ў Францыі, гэта былі вырабы са шматкаляровымі або сінімі кобальтавымі падглязурнымі росьпісамі. У XVIII—XX стагодзьдзях высокай якасьці фаянсавыя вырабы выраблялі керамісты Ангельшчыны, Нямеччыны, Расеі. Вызначыліся характэрныя рысы мастацкага фаянсу: мяккасьць лініяў, абагульненасьць формаў, разнастайнасьць спосабаў упрыгожваньня — росьпісам, рэльефам, каляровымі глязурамі.

Глядзіце таксама