Сьвятая (гара)

Сьвятая (Дзяржынская)
Найвышэйшы пункт
Вышыня	345 м н. у. м.
Геаграфія
Месцазнаходжаньне	Дзяржынскі раён
Кантынэнт	Эўропа
Краіна	Беларусь
Горная сыстэма	Менскае ўзвышша
Узыходжаньне
Клясычны маршрут	пешшу
Сьвятая (Дзяржынская) у Вікісховішчы

Сьвята́я (Дзяржы́нская) — гара, найвышэйшы пункт Менскага ўзвышша і Беларусі. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.

Знаходзіцца ля вёскі Скірмунтава, за 20 км на поўнач ад Койданава (Дзяржынска) і за 30 на паўднёвы захад ад Менску.

Гара складзеная з марэны, пакрытая суглінкамі і супескамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.

Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў Нёмана і Дняпра. Гэта Пціч, Іслач, Сула, Вуса.

Паўднёва-заходнія схілы стромкасцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.

Папулярны аб'ект пешаходнага турызму.

Гісторыя

Сьвятая

Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска Скірмунтава атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.

У 1-й палове XX ст. пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы Сталінскіх рэпрэсіяў многія жыхары вёскі былі высланыя ў Сыбір, адкуль так і не павярнуліся. Падчас Другой Сусьветнай вайны 30 ліпеня 1943 року вёска была ўшчэнт спаленая фашыскімі карнікамі разам з 140 мірнымі жыхарамі.

У 1958 бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча беларускага паходжаньня, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору» — Фэлікса Дзяржынскага.

У канцы XX ст. на вяршыні гары ўсталяваны памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 метраў над узроўнем мора». На пачатку XXI ст. тэрыторыя гары была добраўпарадкаваная.

Літаратура

• Дзержинская гора // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
• Лявон Целеш. А была гара Святая… // «Народная Воля» №61—62, 24 красавіка 2008
• Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004

Вонкавыя спасылкі

• Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»