Мікола Прашковіч

Мікола Прашковіч
Дата нараджэньня	4 траўня 1932(1932-05-04)
Месца нараджэньня	Гарадзішча, Багушэвіцкі сельсавет, Бярэзінскі раён, БССР, СССР
Дата сьмерці	2 лютага 1983(1983-02-02) (50 гадоў)
Месца сьмерці	Гарадзішча, Багушэвіцкі сельсавет, Бярэзінскі раён, Менская вобласьць, БССР, СССР
Месца пахаваньня	Асмолаўка
Месца вучобы	філялягічны факультэт БДУ
Занятак	літаратуразнаўца, перакладнік, літаратурны крытык
Навуковая ступень	кандыдат філялягічных навук

Міко́ла (Мікала́й Іва́навіч) Прашко́віч (4 траўня 1932, вёска в. Гарадзішча, Бярэзінскі раён Менскай вобласьці — 2 лютага 1983, тамсама) — беларускі літаратуразнавец, крытык, перакладчык, удзельнік «„Акадэмічнага асяродку“».

Жыцьцяпіс

Скончыў Сялібскую СШ Бярэзінскага раёну (1952), беларускае аддзяленьне філялягічнага факультэту БДУ (1957).

Тры гады працаваў настаўнікам. У 1960 року паступіў у асьпірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. Спэцыялізаваўся па старажытнай беларускай літаратуры, затым працягваў вучобу ў Ленінградзе. Па сканчэньні ў 1963 року асьпірантуры працаваў малодшым, а з 1969 року старшым навуковым супрацоўнікам Інстытуту літаратуры. У 1965 року абараніў кандыдацкую дысэртацыю па творчасьці Сімяона Полацкага.

З 1964 року публікаваў навуковыя і навукова-папулярныя артыкулы па гісторыі, літаратуры, кнігадрукаваньні, асьвеце, культурных сувязях Беларусі, рэцэнзаваў творы пісьменьнікаў і навукоўцаў. Некаторыя ягоныя выступленьні ў друку вылучаліся асаблівай палемічнай завостранасьцю і атрымалі шырокі грамадзкі рэзананс у Беларусі. Так, рэцэнзія Міколы Прашковіча на кнігу Аляксандра Коршунава пра Апанаса Філіповіча (Полымя, 1965, № 12) выклікала рэзка адмоўную рэакцыю галоўнага афіцыёзнага гісторыка Лаўрэнція Абэцэдарскага, ягоных аднадумцаў і паслужыла ў 1966 року падставай для спэцыяльнай навуковай дыскусіі ў Акадэміі навук па пытаньнях беларускай дзяржаўнасьці, ацэнцы ролі царкоўна-рэлігійнай уніі і інш.

Мікола Прашковіч сябраваў з многімі патрыятычна настроенымі беларускімі пісьменьнікамі і навукоўцамі, асабліва з Ларысай Геніюш, зь якой ліставаўся і якую наведваў у Зэльве. Наладзіў сувязі з украінскімі патрыётамі. Калі ў пачатку 1970-х рокаў некаторыя зь іх (Міхайліна Кацюбінская, Зіновія Франко) былі абвінавачаныя ў нацыяналізьме і пазбаўленыя работы, Мікола Прашковіч збіраў сродкі на дапамогу ўкраінскім сябрам. Арганізаваў перадачу і распаўсюд у Беларусі працы ўкраінскага дысыдэнта Івана Дзюбы «Інтэрнацыяналізм або русіфікацыя?(en)».

Даверлівы, адкрыты і залішне эмацыйны Мікола Прашковіч быў выкарыстаны савецкай дзяржбясьпекай, пад пільным наглядам якой знаходзіўся, для дыскрэдытацыі некаторых патрыётаў, фабрыкацыі справы і выкрыцьця ў 1973—1974 роках «гнязда беларускіх нацыяналістаў» у АН БССР, у выніку чаго пацярпела цэлая група беларускіх навукоўцаў. Па абвінавачаньні ў беларускім нацыяналізьме ў 1974 року Мікола Прашковіч быў звольнены з работы ў Інстытуце літаратуры. Пэўны час заставаўся беспрацоўным, затым працаваў грузчыкам, карэктарам у часопісе «Родная прырода» і газэце «Вечерний Минск». У 1982 року па стане здароўя пакінуў работу. Захварэў на паралюш ног і трагічна загінуў у час пажару ў роднай вёсцы.

Выбраная бібліяграфія

• Беларуская паэзія канца XVI — пачатку XVII ст. // Весці АН БССР. Сер. грамад. навук. 1964. № 2.
• Францішак Скарына — беларускі першадрукар. Мн., 1970.
• «Лямент…» на смерць Лявона Карповіча // Весці АН БССР. Сер. грамад. навук. 1974. № 1.

Літаратура

• Мікола Прашковіч // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: БелЭн, 1995. — Т. 5. Пестрак — Сяўрук. — 480с.;іл. с. — ISBN 5-85700-168-4
• Дэмакратычная апазыцыя Беларусі (1956—1991). Пэрсанажы і кантэкст. Даведнік / Пад рэд. А. Дзярновіча. — Менск: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — 181 с. ISBN 985-6374-08-1.
• Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 3. Кн. 2. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.