Мікалай Дзяжковіч
| Мікалай Дзяжковіч лац. Mikałaj Dziažkovič | |
.jpg) | |
| Адукацыя | |
|---|---|
| Дзейнасьць | каталіцкі сьвятар, каталіцкі біскуп |
| Нарадзіўся | каля 1420 |
| Памёр | 29 верасьня 1467 |
| |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы | |
Мікалай Дзяжковіч (? — 1467, Вільня) — рэлігійны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, біскуп віленскі (з 1453 году).
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паходзіў з Салечнікаў. Праз размаітыя запісы пра ягонае паходжаньне дакладна невядома, ці Мікалай быў сынам Дзерслава (Derslai), ці яго патронімам было «Дзяжковіч» (Dzierzgowicz). Афіцыйныя лісты паведамляюць аб ім: «Nicolaus Derslai de Soleczniky» (Мікалай, сын Дзерслава з Салечнікаў) або «Nicolaus Dzierzgowicz dictus, natione Lituanus» (Мікалай па прозьвішчы Дзяжковіч, літвін родам)[1]. Імаверна, навучаўся ў Кракаўскім унівэрсытэце.
Па сьмерці біскупа Мацея ў 1453 годзе вялікі князь Казімер жадаў высьвяціць на віленскае біскупства выдатнага тэоляга паляка Судзівоя з Чэхла, але той адмовіўся на той падставе, што ня ведаў літоўскае мовы («Generose mi Rex, Lithwanicum ydioma ignoro…»)[2] («літоўскаю моваю» ў літоўскім касьцёле, як і наогул у ВКЛ, называлася беларуская мова[3]). Прывілей, выдадзены вялікім князем Казімерам Літве перад ад’ездам на караляваньне ў Польшчу, вымагаў прызначаць сьвятарамі ў касьцёлы Літвы адно прыродных ліцьвіноў: «Которая ж то церква головная, зборная, кляштырная, иж бы пуста была, а пастыря не держала, <…> не иного, а любо не иных, пастыря, а любо пастырев давати маем, нижли Великого Князьства Литовского прыроженого, аж достойными обычаи найден будеть…». Таму біскупам віленскім быў абраны Мікалай Дзяжковіч.
Лісты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Захаваўся (у пазьнейшай лацінскай транскрыпцыі) фундацыйны ліст Барталямэя, дзедзіча сяла Раготнага (у Слонімскай воласьці), 1460 году, выдадзены пры аблічнасьці біскупа віленскага Мікалая: «…я Бартоломей дедич в Роготной, жадаючы збавенья слушного душе моей и теж моих продков и наместников, и теж од Пана Бога Всемогущого осягаючы заплату вечную, церковь в селе моем або дворе моим зовомом Рогатная, надал есми и поднесл есми през велебного отца в пане Хрыстусе князя Миколая з Божей ласки бискупа Виленского на честь и на хвалу Бога Всемогущого и Бартломея святого апостола, святой Ельжбеты, всих святых. (…) Пры той речы будучым велебному отцу Миколаю бискупу Виленскому…»[4].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Fijałek J. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. — Kraków, 1914. S. 152—161.
- ^ Fijałek J. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. — Kraków, 1914. S. 201.
- ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 32—33
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 281.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Пануцэвіч В. Польская мова ў ХІV—ХVІІІ стст. і каталіцкі касьцёл у Вялікім княстве Літоўскім // Наша вера. № 2 (5), 1998.
- Fijałek J. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę // Polska i Litwa w dziejowym stosunku / Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. — Kraków, 1914.