Мхінічы
Мхі́нічы — былая вёска ў Краснапольскім раёне Магілёўскай вобласьці. Былы цэнтар Мхініцкага сельсавету.
Геаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Разьмяшчалася за 17 км на паўднёвы захад ад Краснапольля, за 126 км ад Магілёва, за 68 км ад чыгуначнай станцыі Камунары на лініі Крычаў — Сураж (Расея). Рэльеф раўнінны. На поўначы і паўднёвым захадзе межавала зь лесам. Празь вёску цячэ р. Каўпіта (прыток р. Беседзь). Транспартныя сувязі па шашы Выдранка—Краснапольле, якая праходзіць празь вёску.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]На паўднёвай ускраіне вёскі, на левым беразе р. Каўпіта захаваўся археалягічны помнік — старажытны курган (мясцовая назва «Швэдзкі курган»), што сьведчыць аб засяленьні гэтых месцаў у далёкай старажытнасьці.
Паводле пісьмовых крыніцаў вёска вядома з XVI стагодзьдзя. У 1563 г. сяло ў Прапойскай воласьці, дзяржаўная ўласнасьць.
У 1777 г. сяло Мхінічы ў Рагачоўскай акрузе Магілёўскай губэрні. У 1816 г. сяло Амхінічы ў Чэрыкаўскім павеце, уласнасьць памешчыка. У 1864 г. адкрыта школа (народнае вучылішча), у якой у 1889 г. навучаліся 33 хлопчыкі і 1 дзяўчынка. У 1885 г. цэнтар воласьці Чэрыкаўскага павету. Меліся школа, мураваная царква. У 1897 годзе працавалі 2 ветраныя млыны, хлебазапасны магазін, крама. Раз у год праводзіўся кірмаш. Частка вяскоўцаў займалася кравецкім, бандарным і кавальскім промысламі.
У 1909 г. пачала дзейнічаць казённая вінная крама. У 1918 г. арганізаваны камітэт беднаты. З 20 жніўня 1924 году цэнтар Мхініцкага сельсавету. У склад сельсавету ўваходзілі 13 вёсак. У 1925 г. дзейнічала працоўная школа 1-й ступені, у якой у 1925 г. было 65 вучняў. У 1930-я гады вяскоўцы ўступілі ў калгас. У канцы 1930-х гадоў на тэрыторыі сучаснага Мхініцкага с/с былі вёска Пакацкая (да 1982) і пасёлак Шамаўшчына (да 1980).
У Нямецка-савецкую вайну з жніўня 1941 г. да 30 верасня 1943 г. акупавана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У 1943 г. гітлераўцы спалілі вёску. 99 вяскоўцаў змагаліся на фронце, 64 зь іх загінулі.
У 1986 годзе ў складзе саўгаса «Халмянскі» (цэнтар — в. Халмы), разьмяшчаліся 2 фэрмы буйной рагатай жывёлы, сярэдняя школа, Дом культуры, бібліятэка, комплексны прыёмны пункт бытавога абслугоўваньня насельніцтва, фэльчарска-акушэрскі пункт, аптэка, аддзяленьне сувязі, крама.
Пасьля катастрофы 1986 году на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі вёска адселена ў сувязі з радыяцыйным забруджаньнем.
Пляніроўка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Рака падзяляла вёску на паўднёва-ўсходнюю (просталінейная з завулкамі вуліца — адрэзак шашы, арыентаваны з паўднёвага захаду на паўночны ўсход) і паўночна-заходнюю (дугападобная вуліца з завулкамі, арыентаваная з паўднёвага захаду на паўночны ўсход) часткі; вытворчы сектар быў на паўночным усходзе.
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- XIX стагодзьдзе:
- 1816 — 41 двор, 290 жыхароў;
- 1885 — 100 двароў 728 жыхароў;
- 1897 — 139 двароў, 973 жыхары;
- XX стагодзьдзе:
- 1909 — 148 двароў, 980 жыхароў;
- 1926 — 159 двароў, 892 жыхары;
- 1986 — 94 гаспадаркі, 227 жыхароў
Асобы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Юры Пятровіч Астроўскі (нар. 1952) — 1-ы беларускі хірург, які правёў перасадку сэрца.
- Анатоль Банкузаў (1921—1980) — Герой Савецкага Саюзу, генэрал-маёр, які вызначыўся ў Нямецка-савецкую вайну пры штурме фартэцыі і ваенна-марской базы Піляў у красавіку 1945 г.
- Васіль Шашалевіч (1897—1941) — беларускі драматург.
- Мікалай Аляксандравіч Цытовіч (1900—1984) — расейскі вучоны ў галіне механікі грунтоў і інжынэрнай геалёгіі.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Мхінічы // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 6, кн. 2. Магілёўская вобласць / У. Д. Будзько і інш. — Мн.: БелЭн, 2009. — 591 с. ISBN 978-985-11-0440-2.