Мары-Катрын д’Ануа
| Мары-Катрын д’Ануа | |
| Marie-Catherine d'Aulnoy | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Мары-Катрын Лё Жумэль дэ Барнэвіль, баранэса д'Ануа (Marie-Catherine Le Jumel de Barneville, baronne d’Aulnoy) |
| Нарадзілася | 1651 Барнэвіль-ля-Бэртран, Нармандыя, Францыя |
| Памерла | 14 студзеня 1705 Парыж |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | Пісьменьніца, казачніца |
| Гады творчасьці | 1690-1705 |
| Кірунак | Прэцыёзная літаратура |
| Жанр | Казка |
| Мова | Француская |
| Дэбют | 1690 |
| Значныя творы | «Златавалоска» (1697), «Прынц Маркасэн» (1698) |
Мары-Катрын д’Ануа (па-француску: Marie-Catherine d'Aulnoy; 1651, Барнэвіль-ля-Бэртран, Нармандыя, Францыя — 14 студзеня 1705, Парыж, Францыя) — француская арыстакратка, баранэса, пісьменьніца, казачніца, аўтарка вядомых казак "Златавалоска" і "Прынц Маркасэн"[1].
Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мары-Кэтрын Лё Жумель дэ Барнэвіль належыць да нарманскай дробнай шляхты. Ейны бацька, саюзнік вялікіх сем’яў Нармандыі, доўгі час служыў у арміі Люі XIV і залічваў да сваіх сваякоў слынны род д’Эстутэвіляў[2].
Як было прынята ў той час, ейная сям’я арганізавала шлюб, і 8 сакавіка 1666 году, ва ўзросьце 15 або 16 гадоў, яна выйшла замуж за Франсуа дэ Ля Мота[3]. Больш чым на дваццаць гадоў старэйшы за яе, муж меў рэпутацыю п’яніцы і гулёны, збаёдаў большую частку іх ўласнасьці і пасагу жонкі. Ад яго ў баранэсы было чацвёра дзяцей[4].
Праз тры гады, у 1669 годзе, вырашыўшы пазбавіцца ад ненавіснага мужа Мары-Катрын, ейная маці і два суўдзельнікі скарысталіся падазрэньнем у растраце мужа баранэсы і адкрыта абвінавацілі яго ў абражаньні маястату, злачынстве, якое каралася сьмяротным пакараньнем у той час[5].
Але паводле пастановы суду барон быў вызвалены, а так званыя «сябры» ягонай жонкі былі прысуджаныя да абезгалоўліваньня за паклёп. Мадам д’Ануа выратавалі толькі неверагодныя абставіны — яна змагла ўцячы па таемнай лесьвіцы і схавацца пад катафалкам у бажніцы[6].
Цягам пятнаццаці гадоў мадам д’Ануа знаходзілася ў вымушанай эміграцыі ў Эўропе[7]. У 1675 годзе жыла ў Ангельшчыне; у Францыю яна змагла вярнуцца толькі праз 10 гадоў, дзякуючы памілаваньню Люі XIV для прыдворных асобаў.
У 1690 годзе мадам д’Ануа адкрыла ўласны літаратурна-палітычны салён у Парыжы (салён знаходзіўся пад падазрэньнем у паліцыі як магчымае гняздо шпіянажу), а таксама наведвала знакаміты літаратурны салён маркізы дэ Лямбэр[8].
Мадам д’Ануа была прынятая ў Акадэмію Рыкавраці ў Падуі[9].
Памерла 14 студзеня 1705 году ў Парыжы[10].
Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Сярод твораў баранэсы д’Ануа пабожныя развагі (Sentiments d'une Ame penitente і Le Retour d'une Ame à Dieu), гістарычныя раманы (Histoire d'Hippolyte, comte de Duglas, 1690; Histoire de Jean de Bourbon, Prince de Carency, 1692; Le Comte de Warwick , 1703), дзёньнікі з падарожжаў па Гішпаніі: Memoires de la cour d'Espagne, Relation du voyage d'Espagne (1691) і England: Mémoires de la cour d'Angleterre (1695). Гішпанскія рэпартажы сталі фактычнай крыніцай для Віктора Юго пры напісаньні драмы «Ruy Blas»[11].
Аднак найбольшую вядомасьць і прызнаньне прынеслі баранэсе казкі, першапачаткова нават больш папулярныя, чым тагачасны зборнік казак Шарля Пэро[12]. Першапачаткова казкі чыталі і камэнтавалі ў салёнах. Баранеса д’Альнуа напісала 24 казкі, якія зьявіліся ў двух чатырохтомных зборніках «Les Contes des Fées» (1697) i «Contes Nouveaux ou Les Fées à la Mode» (1698)[13] .
Сярод літаратурных каштоўнасьцяў казак Мары-Катрын д’Ануа гісторыкі літаратуры згадваюць, між іншым, паэтычнасьць, арыгінальнасць формы і тонка падкрэсьленае маральнае пасланьне[14].
Ейную літаратурную творчасьць часта параўноўваюць з творчасьцю Жана дэ Ляфантэна за завуаляваную крытыку двара і францускага грамадзтва 17 стагодзьдзя[15].
Яна лічыцца папярэдніцай жанру літаратурнай казкі[16].
Творы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Histoire d’Hypolite, Comte de Duglas, Paris, Sevestre, 1690.
- Mémoires de la cour d’Espagne, Paris, Barbin, 2 vol., 1690.
- Relation du voyage d’Espagne, Paris, Barbin, 3 vol., 1691.
- Sentimens d'une âme pénitente, sur le psaume 50, Miserere Mei Deus, 1691.
- Histoire de Jean de Bourbon, Prince de Carency , Paris, Barbin, 3 vol., 1692.
- Nouvelles Espagnolles, Paris, Barbin, 1692.
- Nouvelles ou mémoires historiques contenant ce qui s'est passé de plus remarquable dans l'Europe tant aux guerres, prises de places, et batailles sur terre et sur mer qu'aux divers intérests des princes et des souverains qui ont agi depuis 1672 jusqu’en 1679, Paris, Barbin, 2 vol. in-12, 1693.
- Le Retour d'une âme à Dieu, sur le psaume 102, Benedic anima mea), Paris, Vve de Théodore Girard, 1693.
- Mémoires de la cour d'Angleterre, Paris, Barbin, 2 vol., 1695.
- Les Contes des Fées, Paris, Barbin, 4 vol., 1698:
Gracieuse et Percinet;
La Belle aux cheveux d'or;
L'Oiseau bleu;
Le Prince Lutin;
La Princesse Printanière;
La Princesse Rosette;
Le Rameau d'or;
L'Oranger et l'Abeille;
La Bonne Petite Souris;
Don Gabriel Ponce de Léon, nouvelle espagnole;
Le Mouton;
Finette Cendron;
Fortunée;
Babiole;
Don Fernand de Tolède, nouvelle espagnole;
Le Nain jaune;
Serpentin vert.
- Contes nouveaux ou Les Fées à la mode, Paris, Vve de T. Girard, 1698, 4 vol. in-12:
La Princesse Carpillon;
La Grenouille bienfaisante;
La Biche au bois;
Le Nouveau Gentilhomme bourgeois, nouvelle;
La Chatte blanche; Belle-Belle ou le Chevalier Fortuné;
Le Nouveau Gentilhomme bourgeois (працяг);
Le Pigeon et la Colombe;
La Princesse Belle-Etoile et le prince Chéri;
Le Nouveau Gentilhomme bourgeois (працяг);
Le Prince Marcassin;
Le Dauphin.
- Le Comte de Warwick, La Compagnie des Libraires associez, 1703.
- Mme d’Aulnoy, Contes des Fées, suivis des Contes nouveaux ou Les Fées à la mode, Nadine Jasmin (éd.), Paris, Champion, «Bibliothèque des génies et des fées», 2004.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Émile Gérard-Gailly, Promenade sur le Mont Canisy: Bénerville, Tourgéville, Deauville, Saint-Arnoult, Bruxelles, La Renaissance du livre, 1960, p. 8.
- ^ Nieres-Chevrel, Isabelle, 1941- ... et Perrot, Jean, 1937- ..., Dictionnaire du livre de jeunesse: la littérature d'enfance et de jeunesse en France, Paris, Electre-Ed. du Cercle de la Librairie, dl 2013, 989 p. (ISBN 978-2-7654-1401-8 et 2765414017, OCLC 862208705, lire en ligne [archive]), p. 52
- ^ Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, 414 p., p. 67.
- ^ Nieres-Chevrel, Isabelle, 1941- ... et Perrot, Jean, 1937- ..., Dictionnaire du livre de jeunesse : la littérature d'enfance et de jeunesse en France, Paris, Electre-Ed. du Cercle de la Librairie, dl 2013, 989 p. (ISBN 978-2-7654-1401-8 et 2765414017, OCLC 862208705, lire en ligne [archive]), p. 52
- ^ Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, 414 p., p. 67.
- ^ François Ravaisson, Archives de la Bastille: documents inédits recueillis & publiés, t. 7, Paris, A. Durand & Pedone-Lauriel,, 1874, 503 p., p. 336.
- ^ Gaston Ducaunnès-Duval, «Comment on voyageait au xviie siècle», Revue philomathique de Bordeaux et du Sud-Ouest, Bordeaux, Société philomathique, 1936, p. 34-39.
- ^ <юAnne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., p. 47.
- ^ Édouard Charton, Le Magasin pittoresque, t. 38, Paris, Jouvet & Cie, 1870, p. 67.
- ^ Jeanne Roche-Mazon, «Madame d’Aulnoy n’aurait-elle pas été en Espagne?», Revue de Littérature Comparée, no 7, 1927, p. 724-736.
- ^ Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.
- ^ Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.
- ^ Adolphe de Lescure (dir.) (préf. Adolphe de Lescure), Les contes des fées, ou les Fées à la mode: contes choisis publiés en deux volumes, t. 1, Paris, Librairie des bibliophiles, 1882, 199 p., 2 vol.; in-16.
- ^ Anne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., 23 cm (ISBN 978-2-600-00278-3, OCLC 499270413, p. 47.
- ^ Sophie Raynard, La Seconde Préciosité: floraison des conteuses de 1690 à 1756, Tübingen, Gunter Narr Verlag, 2002, 512 p. (ISBN 978-3-8233-5542-7, p. 63.
- ^ Anne Defrance, Les contes de fées et les nouvelles de Madame d’Aulnoy, 1690-1698: l’imaginaire féminin à rebours de la tradition, Genève, Droz, 1998, 361 p., 23 cm (ISBN 978-2-600-00278-3, OCLC 499270413, p. 47.