Леанід Шчамялёў

Леанід Шчамялёў
	Леанід Шчамялёў
Дата нараджэньня	5 лютага 1923
Месца нараджэньня	Віцебск, Расейская Савецкая Фэдэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка, СССР;
Дата сьмерці	14 студзеня 2021 (97 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, Беларусь;
Месца пахаваньня	Усходнія могілкі;
Месца вучобы	Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава (1952); Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1959);
Занятак	маляр
Месца працы	Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава; Гімназія-коледж мастацтваў імя І. В. Ахрэмчыка[d]; архітэктурны факультэт БНТУ[d];
Жанры	пэйзаж і натурморт[d]
Плынь	рэалізм[d]
Узнагароды	;
	Леанід Шчамялёў у Вікісховішчы

Леанід Дзьмітрыевіч Шчамялёў (нар. 5 лютага 1923 году, Віцебск, БССР — 14 студзеня 2021^[1], Менск, Беларусь) — народны мастак Беларусі, заслужаны дзяяч мастацтваў Беларусі, ляўрэат дзяржаўнай прэміі Беларусі.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзіўся ў Віцебску. У юнацтве займаўся конным спортам. Пасьля 7 клясы паступіў у заводзкую навучальню і быў разьмеркаваны на абутковую фабрыку.

У канцы чэрвеня 1941 году бацьку мабілізавалі ў Чырвоную армію (зьнік без вестак). Леанід з маці і сястрой пакінулі Віцебск, эшалёнам выправіліся ў Маскву. Адтуль іх накіравалі ў Іванава, а пасьля ў Сямёнаў Горкаўскай вобласьці, дзе Леаніда прызвалі ў войска. У палкавой школе ў Марыйскай АССР вывучылі на камандэра адзьдзяленьня пехацінцаў. У 19-гадовым узросьце ён трапіў на фронт. Удзельнік бітвы на Курскай дузе (1943), вызваленьня Ўкраіны, у баях за Мазыр быў цяжка паранены. У шпіталі напісаў рапарт у Маскву аб пераводзе ў кавалерыю і атрымаў дазвол, да канца вайны ў сяржанцкім званьні праслужыў на поўдні Украіны, у 4-м гвардзейскім Кубанскім казачым кавалерыйскім корпусе^[2].

Пасьля дэмабілізацыі на год затрымаўся звыштэрмінова ў Бабруйску, а ў 1947 годзе паступіў у Менскую мастацкую навучальню, якую скончыў у 1952 годзе. Затым працягнуў навучантне ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце (цяпер Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў). Вучыўся ў народнага мастака Віталя Цьвіркі, скончыў інстытут у 1959 годзе. Пасьля сьмерці настаўніка пераехаў у ягоную майстэрню^[3].

Сябра Саюзу мастакоў БССР (з 1964; цяпер Беларускі саюз мастакоў).

Выкладаў у Менскай мастацкай навучальні (1959—1966). Затым выкладнік у Рэспубліканскай школе-інтэрнаце па музыцы і выяўленчым мастацтве імя Ахрэмчыка І. А. (1968—1974), на архітэктурным факультэце Беларускага палітэхнічнага інстытуту (1975—1977, цяпер Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт)^[4].

Памёр 14 студзеня 2021 году ў Менску. Пахаваны на Ўсходніх могілках Менску.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Леанід Шчамялёў працаваў у розных жанрах станковага жывапісу. Ягоныя творы вылучаюцца свабоднай плястычнай манерай выкананьня з выкарыстаньнем гучнага колеру і сьвятлоценявых дынамічных эфэктаў, адсутнасьцю дэталізацыі, экспрэсіўнасьцю^[5].

Тэма гераізму народу ў Другой сусьветнай вайне адлюстраваная ў карцінах «Цяжкія гады» (1965), «Маё нараджэньне» (1967), «Палявы трыбунал» (1974-75), «Генэрал Даватар» (1975), «Першы дзень міру» (1981) і інш^[6].

Сярод карцінаў, прысьвечаных гістарычным асобам, дзеячам культуры і мастацтва: «Кастусь Каліноўскі» (1975), «Рэпін у Здраўнёве» (1980), «Леся Украінка» (1983) і інш^[7].

Творы Шчамялёва захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музэі Рэспублікі Беларусь, Музэі сучаснага выяўленчага мастацтва і мастацкага цэнтру «Жыльбел» ў Менску, фондах Саюзу мастакоў Беларусі і Міністэрства культуры Расеі, Трацьцякоўскай галерэі, абласных краязнаўчых музэях Беларуі і інш^[8].

Узнагароды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені
Ордэн Айчыннай вайны 2 ступені

У 1993 годзе ўзнагароджаны мэдалём Францыска Скарыны, у 2001 годзе ордэнам Францыска Скарыны. Узнагароджаны мэдалём ВДНГ СССР.

Ганаровы грамадзянін Менску (2003)^[9].

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Памёр Леанід Шчамялёў, Наша Ніва, 14-01-2021
^ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с.
^ Леонид Щемелёв. Сост. А. Прилипко. Минск: «Хелмон», 1998. 2000 экз. 126 с, цв. ил. Текст на русском, белорусском, английском языках (Альбом, большой формат).
^ Мастак Леанід Шчамялёў: 90 гадоў — як адзін дзень. «Наша Ніва» (24 студзеня 2018).
^ Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).
^ Крэпак Б. А. Леанід Шчамялёў. Мінск: «Беларусь», 1981. 56 с, цв. ил.
^ Леанід Шчамялёў. Мінск, 2002. Склад. С. Шчамялёва. 195 экз. 64 с.
^ Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).
^ Постановление № 13 Высшего Государственного Совета Союзного государства «О присуждении премий Союзного государства в области литературы и искусства за 2009—2010 годы» (Принято 10 декабря 2009 года), https://www.lawmix.ru/abrolaw/1573

Гэта — накід артыкула пра біяграфію асобы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Памёр Леанід Шчамялёў, Наша Ніва, 14-01-2021

[2] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с.

[3] Леонид Щемелёв. Сост. А. Прилипко. Минск: «Хелмон», 1998. 2000 экз. 126 с, цв. ил. Текст на русском, белорусском, английском языках (Альбом, большой формат).

[4] Мастак Леанід Шчамялёў: 90 гадоў — як адзін дзень. «Наша Ніва» (24 студзеня 2018).

[5] Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).

[6] Крэпак Б. А. Леанід Шчамялёў. Мінск: «Беларусь», 1981. 56 с, цв. ил.

[7] Леанід Шчамялёў. Мінск, 2002. Склад. С. Шчамялёва. 195 экз. 64 с.

[8] Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).

[9] Постановление № 13 Высшего Государственного Совета Союзного государства «О присуждении премий Союзного государства в области литературы и искусства за 2009—2010 годы» (Принято 10 декабря 2009 года), https://www.lawmix.ru/abrolaw/1573

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]