Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Гервяты)

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшае Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжаньне	Гервяты
Каардынаты	54°41′13″ пн. ш. 26°8′38″ у. д. / 54.68694° пн. ш. 26.14389° у. д. / 54.68694; 26.14389Каардынаты: 54°41′13″ пн. ш. 26°8′38″ у. д. / 54.68694° пн. ш. 26.14389° у. д. / 54.68694; 26.14389
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	нэаготыка
Аўтар праекту	Аляксей Уладзіміравіч Полазаў^[d]
Будаваньне	1899—1903 гады
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Сайт	catholic.by/2/home/news/…
Касьцёл Найсьвяцейшае Тройцы на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшае Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшае Тройцы на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшае Тройцы — помнік архітэктуры канца XIX — пачатку XX стагодзьдзя ў Гервятах. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка пад адрасам вуліца Набярэжная, 10. Дзее. Твор архітэктуры нэаготыкі. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гервяцкі касьцёл — найвышэйшы касьцёл у Беларусі, яго агульная вышыня складае 61 мэтар.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Першы драўляны касьцёл у Гервятах фундаваў у 1526 годзе біскуп Ян з княжатаў літоўскіх.

У 1736 годзе біскуп Т. Зяновіч адбудаваў касьцёл па пажары.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Гервяты апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць.

У 1899—1903 гадох на месцы драўлянага збудавалі новы мураваны касьцёл.

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

За савецкім часам касьцёл не зачыняўся. У 2003 годзе новы ксёндз Леанід Нясьцюк зладзіў вонкавую перабудову касьцёла. У 2010 годзе правялі ўнутраную перабудову, падчас якой па слоем тынкоўкі справа ад алтара знайшлі фрэску^[1].

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнік архітэктуры нэаготыкі. Гэта 3-нэфавая 1-вежавая базыліка з трансэптам у заходняй частцы, накрытая 2-схільным крыжовым дахам з чырвонай дахоўкі, сяродкрыжжа якога завяршаецца мэталічнай вежай, а грэбень — керамічнымі трылісьнікамі. З усходу да галоўнага нэфу далучаецца высокая 2-ярусная вежа-званіца, завершаная шпілем, яе бакавыя грані ў чацьверыковым ніжнім ярусе аздабляюцца аркатурай і нішамі, верхні васьмерыковы ярус з чатырох бакоў атачаецца дэкаратыўнымі [пілён]]амі, астатнія падзяляюцца высокімі стральчатымі здвоенымі вокнамі. Сярэдні павышаны нэф зь нізкімі стральчатымі вокнамі ўмацоўваецца вонкавымі 4-прыступкавымі, завершанымі шпілямі-пінаклямі контрфорсамі з аркбутанамі, якія ствараюць актыўны рытм бакавых фасадаў. Паміж кожнай парай контрфорсаў на сьценах бакавых нэфаў разьмяшчаюцца па два высокія здвоеныя стральчатыя акны з дэкаратыўнымі «ружамі» ў завяршэньні. Бакавыя фасады аздабляюцца аркатурназубчастым пасам, антаблемэнт мае фрыз з стылізаваным арнамэнтам у выглядзе 3-прыступкавых зубцоў і карніз. Ідэнтычны разьвязак у алтарнага фасаду і тарцоў трансэпта, якія маюць 4-ярусную кампазыцыю з вылучэньнем павышанай цэнтральнай часткі, завершанай гатычным атыкам з трыма вежачкамі, з бакоў — два контрфорсы з аркбутанамі, якія злучаюць атык з контрфорсамі. Галоўны уваход афармляе пэрспэктыўны партал, завершаны вімпэргам і «ружай».

Унутраная прастора перакрываецца крыжовымі нэрвюрнымі скляпеньнямі на стральчатых падпружных арках. Калёны маюць складаны прафіль і нагадваюць гурты калёнаў старажытных гатычных катэдраў. На гатычнай стральчатай аркатуры месьціцца галерэя 2-ярусных хораў з парапэтам і арганам. Вылучаецца галоўны 3-ярусны драўляны алтар, у якім захаваліся фрагмэнты каляровых вітражоў. У інтэр’еры знаходзіўся абраз апошняй чвэрці XVII ст. «Унебаўзяцьце Марыі (Асунта)»^[2].

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Старыя здымкі
1909 г.
1916 г.
да 1939 г.
1941—1944 гг.

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасны стан
Агульны выгляд
З боку апсыды
Парк
Алтар

Скляпеньне
Капліца
Контрфорсы
Арган

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Уладзіслаў Кулецкі, Ніна Шчарбачэвіч, Алена Даўжанок. Маленькая Швайцарыя ў Гервятах // Зьвязда : газэта. — 21 сакавіка 2014. — № 52 (27662). — С. 5, 8. — ISSN 1990-763x.
^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 91.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

[1] Уладзіслаў Кулецкі, Ніна Шчарбачэвіч, Алена Даўжанок. Маленькая Швайцарыя ў Гервятах // Зьвязда : газэта. — 21 сакавіка 2014. — № 52 (27662). — С. 5, 8. — ISSN 1990-763x.

[2] Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 91.

[1]

[2]