Кастусь Каліноўскі (фільм)

	Кастусь Каліноўскі
	па-расейску: Кастусь Калиновский
Жанр	мастацкі
Рэжысэр	Уладзімер Гардзін
Сцэнарыст	Уладзімер Гардзін (па матэрыялах Н. Віткоўскага і А. Гольдмана)
У ролях	Мікалай Сіманаў; Мікалай Камісараў; Барыс Ліванаў
Апэратар	Навум Аптэкман
Вытворчасьць	Белдзяржкіно
Дата выхаду	14 жніўня 1928
Працягласьць	00:39:28
Краіна	Беларуская ССР
Мова	няма, тытры па-расейску
	Старонка на IMDb

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Кастусь Каліноўскі (неадназначнасьць).

«Касту́сь Каліно́ўскі» — мастацкі фільм. Выйшаў на экраны 14 жніўня 1928 году. Карціна распавядае пра кіраўніка паўстаньня беларускага, летувіскага і польскага народаў супраць расейскага царскага ўраду на Літве-Беларусі.

Зьвесткі

Фільм зьняты ў 1927 року па матывах аднайменнае драмы Еўсьцігнея Міровіча^[1]. Здымаўся ў палацах пад Ленінградам, а таксама ў ваколіцах Менску^[2]^[3].

Складаўся зь 7 частак (варыянт 1931 — з 6). У 1937 створаны поўнамэтражны варыянт.

У 2012 року пераагучаны ў Польшчы^[4]. Пакуль што гэта адзіная экранізацыя гісторыі жыцьця Кастуся Каліноўскага^[1].

Сюжэт

У заходніх губэрнях Расейскай імпэрыі пачынаецца паўстаньне. Сяляне захопліваюць абозы з хлебам. Магнаты і шляхта падтрымліваюць іх, імкнучыся да кіраўніцтва і ўзьяднаньнч з Польшчай. Граф Велькапольскі становіцца правадыром дваранства, адным з атрадаў якога камандуе яго сын Станіслаў. Расейскі абшарнік граф Арлоў неміласэрна эксплюатуе сваіх халопаў. Ясь Рудзянок пасылае сястру Марылю да Кастуся Каліноўскага — важака сялянаў-паўстанцаў — з просьбай дапамагчы. Паводле загаду вайскоўца генэрал-губэрнатара графа Мураўёва на «уціхамірваньне краю» кінутыя казакі. Атрад польскіх канфэдэратаў Велькапольскага-малодшага ваюе зь імі, але ў той жа час рабуе сялянаў. Яся, якія спрабаваў супраціўляцца, зьбіваюць. Зьяўляецца Каліноўскі з атрадам і кажа Стасю, зь якім быў знаёмы ў час навучаньня ў Пецярбурскім унівэрсытэце: «Не з тымі ваюеш». Дазорцы паведамляюць пра набліжэньне карнікаў. Стась змушаны прасіць дапамогі ў Каліноўскага. Сялянскі атрад дапамагае разьбіць казакоў і захоплівае ўмацаваны замак, дзе Каліноўскі засноўвае сваю стаўку. На кірмашы Марыля раздае пракламацыі, а Кастусь выступае з прамовай, агітуючы сялянаў. Абодва спрытна хаваюцца ад паліцыі. Між тым Велькапольскі-старэйшы спрабуе перацягнуць сялянаў на свой бок: ён запрашае іх у свой маёнтак, заводзіць гутаркі пра зямлю, волю і нацыянальнае адзінства. Прысутны тут Каліноўскі кажа, што мужык ня будзе давяраць панам: лёзунг народу — хлеб і зямля. Яго спрабуюць схапіць. Станіслава, які кінуўся ў пагоню, бярэ ў палон атрад Каліноўскага. Сястра Стася Ядзьвіга, якая ведае Кастуся за часьмі юнацтва, хітрасьцю дапамагае брату зьбегчы. Інтарэсы дваранаў і сялянаў канчаткова разыходзяцца. Карнікі графа Мураўёва расстрэльваюць удзельнікаў паўстаньня, а магнаты і шляхта пасылаюць да генэрал-губэрнатара дэлегацыю з пэтыцыяй аб адданасьці цару. Велькапольскі-старэйшы прапаноўвае нават разьмясьціць у яго маёнтку вайсковую частку, каб злавіць Каліноўскага. У гэты час Кастусю, перапрануўшыся афіцэрам і здабыўшы пароль, атрымліваецца выкрасьці царскую казну.

Мураўёў аб’яўляе яго па-за законам. Сялянскі атрад штурмуе і захоплівае замак Велькапольскіх. У паядынку Каліноўскі забівае Станіслава. Але падыходзяць карнікі. Паўстанцы пабітыя. Паўстаньне задушанае. Каліноўскі схоплены. Перад сьмяротным пакараньнем з эшафоту ён зьвяртаецца з разьвітальным словам да народу: «Чуеш, Беларусь! Веру — будзе вольная Беларусь працаўнікоў, працоўных і сялянаў!» «Чуем!» — гучыць у адказ.

У ролях

Мікалай Сіманаў, Кастусь Каліноўскі
Тацьцяна Булах-Гардзіна, Марыля
Мікалай Камісараў, Ясь Рудзянок, брат Марылі
Барыс Ліванаў, пан Старжынскі
Уладзімер Уладамірскі, казачы есаўл
Рыгор Ге, арцыбіскуп Красінскі
Аляксей Феёна, біскуп Скублінскі
Фларыян Ждановіч, ксёндз-спавядальнік
Соф’я Магарыл(ru), пані Ядзьвіга
Генадзь Мічурын, Данзас
Барыс Платонаў, малады цыган
Канстантын Хахлоў, граф Арлоў
Кандрат Якаўлеў, граф Мураўёў
Валеры Плотнікаў, граф Велькапольскі
Канстантын Карэнін
Марыя Юр’ева
Іван Худалееў

Крыніцы

^ ^а ^б Андрэй Вашкевіч. Кастусь Каліноўскі і беларускі нацыянальны рух у XX стагодзьдзі Сьвіслацкія аркушы. Зьміцер Кузьменка. Праверана 19 кастрычніка 2012 г.
^ Эд і Мік. Часы Каліноўскага на экране. // Чырвоная зьмена : газэта. — 1927, 12 ліпеня. — № 77 (459). — С. 6.
^ Руслан Гарбачоў. (21 ліпеня 2010) Экскурсія па беларускім Пецярбургу (фотарэпартаж). Салідарнасьць. Праверана 19 кастрычніка 2012 г.
^ Прэм’ера ў Беластоку: нямое кіно «Кастусь Каліноўскі» пераагучылі Культура. Радыё «Свабода» (19 кастрычніка 2012). Праверана 19 кастрычніка 2012 г.

Вонкавыя спасылкі

Slounik.org (рас.)

[arkušy-1] а ^б Андрэй Вашкевіч. Кастусь Каліноўскі і беларускі нацыянальны рух у XX стагодзьдзі Сьвіслацкія аркушы. Зьміцер Кузьменка. Праверана 19 кастрычніка 2012 г.

[2] Эд і Мік. Часы Каліноўскага на экране. // Чырвоная зьмена : газэта. — 1927, 12 ліпеня. — № 77 (459). — С. 6.

[3] Руслан Гарбачоў. (21 ліпеня 2010) Экскурсія па беларускім Пецярбургу (фотарэпартаж). Салідарнасьць. Праверана 19 кастрычніка 2012 г.

[4] Прэм’ера ў Беластоку: нямое кіно «Кастусь Каліноўскі» пераагучылі Культура. Радыё «Свабода» (19 кастрычніка 2012). Праверана 19 кастрычніка 2012 г.

[1]

[2]

[3]

[4]