Віялет Ледзюк
Віялéт Ледзюк (франц. Violette Leduc, 7 красавіка 1907, Арас, Па-дэ-Кале, Францыя ― 28 траўня 1972, Факон, Ваклюз, Францыя) ― француская пісьменьніца.
| Віялет Ледзюк | |
| Violette Leduc | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Violette Leduc |
| Нарадзілася | 7 красавіка 1907 Арас, Па-дэ-Кале, Францыя |
| Памерла | 28 траўня 1972 Факон, Францыя |
| Пахаваная | Факон,Францыя |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | Пісьменьніца |
| Гады творчасьці | 1946-1972 |
| Жанр | Раман |
| Мова | Француская |
| Дэбют | 1946 |
| Значныя творы | Thérèse et Isabelle (1955), La Bâtarde (1964), Le Taxi, (1971) |
| Подпіс | 
|
Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Віялет Ледзюк нарадзілася ў Арасе 7 красавіка 1907 году, пазашлюбная дачка Бэрты Ледзюк і Андрэ Дэбараля, сына сям’і з вышэйшай буржуазіі Валянсьена, які адмоўвіўся прызнаць дзіця. Зь дзяцінства жыла ў сораме ад свайго нараджэньня[1].
Віялет навучалася ў калежы Валянсьена, затым у калежы Дуэ, дзе яна сустрэлася з Ізабэль П., зь якой у яе завязаліся гарачыя любоўныя адносіны. У каледжы Віялет Ледзюк захапілася чытаньнем літаратуры: расейская клясыка, Ж. Както, Ж. Д’юамэль, А. Жыд, М. Пруст і А. Рэмбо[2].
У 1925 годзе Віялет зьблізілася з школьнай наглядніцай і выдатнай музыкай Дэніз Эртжэс, маладыя жанчыны сталі каханіцамі. Але пра іх адносіны даведаліся ў калежы, разгарэўся скандал, маладых жанчынаў выключылі з установы[3].
У 1926 годзе В. Ледзюк разам з маці і айчымам пераехала ў Парыж і паступіла ў ліцэй Расіна. У тым годзе яна не атрымала ступень бакаляўра і пачала працаваць прэс-сакратаркай у выдавецтве Plon. Пазьней яна стала асьвятляць навіны пра публікацыі выдавецтва. Яна працягвала жыць у прадмесьці Парыжу з каханкай Д. Эртжэс на працягу дзевяці гадоў. Маці старалася абароніць Віялету ад пазашлюбнай цяжарнасьці, а таму падтрымлівала ейныя гомасэксуальныя стасункі[4].
У 1938 годзе яна пазнаёмілася з Марысам Саксам (будучым аўтарам рамана «Sabbat»). У 1942 годзе ён адвёз Віялету ў Нармандыю. Там яна напісала рукапіс кнігі «L'Asphyxie (Удушша). Віялета ў той час гандлявала на чорным рынку, што дазваляла ёй зарабляць на жыцьцё[5].
У 1939 годзе яна выйшла замуж за Жака Мерсье, старога сябра, вясельнага фатографа і мастака, але пара рассталася праз год. Віялет Ледзюк зацяжарыла, але зрабіла спарон на пяці з паловай месяцах цяжарнасьці, яе ледзьве выратавалі. Гэты драматычны досьвед падрабязна апісаны ў рамане «Ravages» (Спусташэньні)[6].
У 1944 годзе Віялета Ледзюк пазнаёмілася з Сымонай дэ Бавуар і ў 1945 годзе перадала ёй копію рукапісу кнігі «L'Asphyxie» (Удушша). Гэты раман атрымаў высокую ацэнку ад Сымоны дэ Бавуар, Жан-Поля Сартра, Жана Както і Жана Жэне[7].
Сяброўства і каханьне Ледзюк да Марыса Сакса падрабязна апісаныя ў іншай кнізе ― «La Bâtarde» (Байстручка). Посьпех гэтай кнігі быў імгненны: яна разышлася шматасобнікавым накладам (больш за 170 000 асобнікаў)[8].
Закаханая ў Сымону дэ Бавуар, яна пачала пісаць «L'Affamée» (Прагная), паэму у прозе, летуценны дзёньнік закаханай жанчыны, прысьвечаны С. дэ Бавуар[9].
Пры жыцьці многія раманы пісьменьніцы цэнзураваліся праз дэталёвасьць і сьмеласьць апісаньня лесьбійскага каханьня. У поўнай вэрсіі многія ейныя цэнзураваныя тэксты выйшлі толькі ў 2000 годзе[10].
Ледзюк захварэла на рак малочнай залозы і памерла пасля дзьвюх аперацыяў у Факоне ва ўзросьце 65 гадоў. Сымона дэ Бавуар была прызнаная спадчыньніцай ейнай літаратурных правоў і ў 1973 годзе апублікавала раман «La Chasse à l'amour» (Паляваньне на каханьне)[11].
Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Яна зьяўляецца аўтаркай вельмі сьмелых, па сутнасьці, аўтабіяграфічных мастацкіх тэкстаў, якія парушаюць культурныя коды, каб вылучыць розныя тыпы сэксуальнай і эмацыйнай маргінальнасьці, настолькі, што ейныя творы часта шакавалі і абражалі публіку. Нягледзячы на тое, што па паходжаньні і навучаньні яна не належыла да літаратурных колаў, яна, тым не менш, была прызнаная як адна з лепшых аўтарак свайго часу, і карысталася моцнай падтрымкай Сымоны дэ Бавуар[12].
Ледзюк ― адна з пачынальніцаў аўтабіяграфічнага ці сацыялягічнага раману, зрабіла сваё жыцьцё асноўнай тэмай сваіх кнігаў. Відавочная прастата стылю, асаблівая музыкальнасьць твораў надаюць ім праўдзівы, асабісты і вельмі мілы тон[13].
Творы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
• L'Asphyxie, Gallimard, 1946, 196 p.
• L'Affamée, Gallimard, 1948, 196 p.
• Ravages, Gallimard, 1955, 477 p.
• La Vieille Fille et le Mort suivi de Les Boutons dorés, Gallimard, 1958, 227 p.
• Trésors à prendre, Gallimard, 1960, 320 p.
• La Bâtarde, avec une préface de Simone de Beauvoir, Gallimard, 1964, 462 p.
• La Femme au petit renard, Gallimard, 1965, 144 p.
• Thérèse et Isabelle, Gallimard 1955, 1966
• La Folie en tête, Gallimard, 1970, 602 p.
• Le Taxi, Gallimard, 1971, 92 p.
Пасьмяротныя
• La Chasse à l'amour, Gallimard 1973, 407 p.
• Thérèse et Isabelle, texte intégral de 1954, notes et postface de Carlo Jansiti, Gallimard, 2000, 138 p.
• Je hais les dormeurs, illustré par Béatrice Cussol, Éditions du Chemin de fer, 2006, 57 p.
• Correspondance 1945-1972, lettres choisies, établies, annotées et préfacées par Carlo Jansiti, Gallimard, 2007, 512 p.
• La Main dans le sac, édition établie par Catherine Viollet, Éditions du Chemin de fer, 2014, 73 p.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Alex Hughes, Violette Leduc: Mothers, Lovers, and Language, Londres, WS Maney, 1994, 169 p.
- ^ Éliane Lecarme-Tabone, «VIOLETTE LEDUC», sur universalis.fr, https://www.universalis.fr/encyclopedie/violette-leduc/
- ^ Éliane Lecarme-Tabone, «VIOLETTE LEDUC», sur universalis.fr, https://www.universalis.fr/encyclopedie/violette-leduc/
- ^ Éliane Lecarme-Tabone, «VIOLETTE LEDUC», sur universalis.fr, https://www.universalis.fr/encyclopedie/violette-leduc/
- ^ Éliane Lecarme-Tabone, «VIOLETTE LEDUC», sur universalis.fr, https://www.universalis.fr/encyclopedie/violette-leduc/
- ^ Marine Landrot, «Violette Leduc, une écriture née du manque», sur Télérama.fr, https://www.telerama.fr/livre/violette-leduc-une-ecriture-nee-du-manque,104675.php
- ^ Nathalie Simon, «Violette Leduc, l'amie scandaleuse de Simone de Beauvoir», sur lefigaro.fr, 6 novembre 2013, https://www.lefigaro.fr/cinema/2013/11/05/03002-20131105ARTFIG00452-violetteleduc-l-amie-scandaleuse-de-simone-de-beauvoir.php
- ^ Franziska Kutzick, «Pour une écriture de la douleur à l’ère du soupçon. L’Affamée de Violette Leduc», in: Daniel Bengsch, Silke Segler-Meßner, (éds.). Depuis les marges. Les années 1940-1960. Une époque charnière, Berlin, Erich Schmidt Verlag, 2016, p. 241-262.
- ^ Nathalie Simon, «Violette Leduc, l'amie scandaleuse de Simone de Beauvoir», sur lefigaro.fr, 6 novembre 2013, https://www.lefigaro.fr/cinema/2013/11/05/03002-20131105ARTFIG00452-violetteleduc-l-amie-scandaleuse-de-simone-de-beauvoir.php
- ^ Nathalie Simon, «Violette Leduc, l'amie scandaleuse de Simone de Beauvoir», sur lefigaro.fr, 6 novembre 2013, https://www.lefigaro.fr/cinema/2013/11/05/03002-20131105ARTFIG00452-violetteleduc-l-amie-scandaleuse-de-simone-de-beauvoir.php
- ^ Isabelle Courtivron, «Violette Leduc: L'enfermée pèlerine», Les Cahiers du GRIF «Recluses vagabondes», no 39, 1988, p. 49-53.
- ^ Marine Landrot, «Violette Leduc, une écriture née du manque», sur Télérama.fr, https://www.telerama.fr/livre/violette-leduc-une-ecriture-nee-du-manque,104675.php
- ^ Hervé Aubron, «Bouquet de Violette», Magazine littéraire, no 537, novembre 2013.