Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Японіі
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Японіі трохузроўневы: нацыянальны, прэфэктурны і муніцыпальны. На найвышэйшым узроўні тэрыторыя краіны падзеленая на 47 прэфэктураў, шэсьць зь якіх дадаткова падзеленыя на падпрэфэктуры. Грамады (месты, мястэчкі і вёскі) — найніжэйшы ўзровень АТП; дваццаць найбольшых населеных пунктаў па-за Такійскай мэтраполіяй называюцца вызначанымі местамі і падзеленыя на раёны.
Прэфэктурны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Найвышэйшы ўзровень адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу складаюць 47 прэфэктураў: 43 уласна прэфэктуры (па-японску: 県 кен), дзьве мескія прэфэктуры (па-японску: 府 фу, Осака і Кіёта), адзін „край“ (па-японску: 道 до, Хакайда) і адна „мэтраполія“ (па-японску: 都 то, Такійская мэтраполія). Адрозьніваюцца гэтыя адзінкі фактычна толькі назваю.
Кен
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]„Прэфэктура“ (па-японску: 県 кен) — найбольш распаўсюджаная адзінка прэфэктурнага ўзроўню — 43 кены. Назва паходзіць ад кандзі (сымбалю), які азначае «акругу».
То
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Такійская прэфэктура пасьля ўлучэньня ў ейны склад места Токіё называецца „мэтраполіяй“ (па-японску: 都 то), а ранейшыя раёны Токіё былі пераўтвораныя ў спэцыяльныя раёны. Назва паходзіць ад кандзі, які азначае «сталіца».
Фу
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Прэфэктуры Осака і Кіёта называюцца „мескімі прэфэктурамі“ (па-японску: 府 фу). Кітайскі герогліф, ад якога паходзіць тэрмін, азначаў у сярэднявечным Кітаі цэнтральную мескую зону нацыянальнага значэньня, а ў пазьнейшы пэрыяд — драбнейшы падзел правінцыі.
До
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Хакайда адносіцца да „краёў“ (па-японску: 道 до); першапачаткова гэты тэрмін азначаў вобласьць, якая складалася зь некалькіх правінцыяў. У Кітаі гэты тэрмін гістарычна таксама азначаў край.
Падпрэфэктурны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Існуюць два тыпу адзінак падзелу прэфэктураў: падпрэфэктура і павет.
Падпрэфэктура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Падпрэфэктура (па-японску: 支庁 сіцё) — японская форма самакіраваньня ніжэй за прэфэктурны ўзровень, падпарадкаваная дзяржаўнай адміністрацыі.
Павет
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паветы (па-японску: 郡 гун) Японіі ў 1878—1921 роках прыкладна адпавядалі ўзроўню паветаў Кітаю ці акругаў ЗША. У 1920-я рокі муніцыпальныя функцыі ад кіраўніцтва паветамі перайшлі да мескіх і вясковых радаў у межах павету. Назвы паветаў захаваліся ў паштовых адрасох мястэчак і вёсак, а часам граніцы паветаў выкарыстоўваюцца для разьмежаваньня выбарчых акругаў. Афіцыйных паўнамоцтваў паветы не выконваюць. Клясычны кітайскі герогліф, ад якога паходзіць тэрмін, азначае камандзірства.
Муніцыпальны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Існуе тры асноўныя катэгорыі муніцыпальнага ўзроўню: места, мястэчка, вёска. Аднак мескія ўтварэньні катэгарызуюцца яшчэ падрабязьней. Спэцыяльныя раёны Токіё таксама лічацца адзінкамі муніцыпальнага падзелу.
Месты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Месты Японіі падзяляюцца на чатыры розныя тыпы паводле зьмяншэньня: вызначанае места, цэнтральнае места, спэцыяльнае места і звычайнае места.
Вызначанае места
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Места, вызначанае загадам ураду (па-японску: 政令指定都市 сэйрэй сітэй тосі), вядомае таксама як вызначанае места (па-японску: 指定都市 сітэй тосі) або вызначанае ўрадавае места (па-японску: 政令市 сэйрэй сі) — японскае места з насельніцтвам больш за 500 000 чалавек, вызначанае загадам ураду Японіі паводле артыкулу 252, разьдзелу 19 Закону аб мясцовай аўтаноміі. Вызначаныя месцы падзяляюцца на раёны.
Цэнтральнае места
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Цэнтральнае места (па-японску: 中核市 цюкакусі) — японскае места з насельніцтвам больш за 300 000 чалавек і плошчай больш за 100 км², хоць трапляюцца і выключэньні, калі сюды ўключаюцца і месты з насельніцтвам ад 200 000 да 300 000 чалавек[1]. Стварэньне цэнтральных местаў прадугледжанае ў першым параграфе 252-га артыкулу, разьдзелу 22 Закону аб мясцовай аўтаноміі.
Спэцыяльнае места
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Спэцыяльнае места (па-японску: 特例市 такурэйсі) — японскае места з насельніцтвам ня меней за 200 000. Гэтая катэгорыя абумоўленая ў Законе аб мясцовай аўтаноміі, артыкуле 252, параграф 26.
Места
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Места (па-японску: 市 сі) — мясцовая адміністрацыйная адзінка з насельніцтвам ня меней за 50 000 чалавек, ня меней 60% зь якіх пражываюць у цэнтральнай мескай рысе і ня меней за 60% занятыя ў камэрцыі, прамысловасьці або іншых мескіх прафэсіях. Месты, мястэчкі (па-японску: 町 маці) і вёскі (па-японску: 村 мура) адносяцца да аднаго ўзроўню адміністрацыйнага падзелу; адзіным адрозьненьнем першых зьяўляецца тое, што яны не ўваходзяць у склад паветаў (па-японску: 郡 гун). Як і іншыя сучасныя адміністрацыйныя адзінкі, месты ўсталяваныя Законам аб мясцовай аўтаноміі 1947 року.
Мястэчка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мястэчка (па-японску: 町 'цё або маці') — мясцовая адміністрацыйная адзінка Японіі. Нароўні з прэфэктурамі (кен ды ейнымі эквівалентамі), местамі (сі) ды вёскамі (мура) ўтвараюць мясцовыя дзяржаўныя органы самакіраваньня. Геаграфічна мястэчка знаходзіцца на тэрыторыі прэфэктуры.
Вёска
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вёска (па-японску: 村 мура, часам сон) — мясцовая адміністрацыйная адзінка Японіі. Нароўні з прэфэктурамі (кен ды ейнымі эквівалентамі), местамі (сі) ды мястэчкамі (па-японску: 町 цё, часам маці) ўтвараюць мясцовыя дзяржаўныя органы самакіраваньня. Геаграфічна тэрыторыя вёскі знаходзіцца на тэрыторыі прэфэктуры.
Спэцыяльны мескі раён
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Спэцыяльныя мескія раёны (па-японску: 特別区 такубэцу-ку) — 23 грамады, якія разам утвараюць цэнтар і найбольш населеную частку Такійскай мэтраполіі. Разам яны займаюць тэрыторыю, якая да скасаваньня ў 1943 року называлася непасрэдна местам Токіё, улучанага пазьней у наваствораную мэтраполію. Спэцыяльныя мескія раёны існуюць толькі для Токіё.
Субмуніцыпальны падзел
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Раён
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Гарадзкі раён (па-японску: 区 ку) — адміністрацыйны падзел местаў, вызначаных загадам ураду Японіі[2].
Мінуўшчына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Двухузроўневы прынцып адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу захоўваецца ў Японіі з часу ліквідацыі ханавай сыстэмы урадам Мэйдзі ў 1871 року. Дагэтуль Японія падзялялася на правінцыі (па-японску: 国 куні), у сваю чаргу падзеленыя на паветы (па-японску: 郡 гун), а найніжэйшыя — вёскі (па-японску: 里/郷 сато).
Структурная герархія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Прэфэктурная | Падпрэфэктурная | Муніцыпальная | Субмуніцыпальная | |
|---|---|---|---|---|
| Прэфэктуры (без Такійскай мэтраполіі) |
Падпрэфэктура | «вызначанае места» | Мескі раён | |
| Павет | Мястэчка Вёска |
няма | ||
| Падпрэфэктура | Павет | |||
| «цэнтральнае места» «спэцыяльнае места» Места | ||||
| Мэтраполія | Места Спэцыяльныя мескія раёны | |||
| Павет Падпрэфэктура |
Мястэчка Вёска | |||
| Узровень | Тып | Кандзі | Ромадзі | Лік | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Прэфэктурны | Такійская мэтраполія | 都 | to | 1 | Токіё (東京都 Tōkyō-to) | |
| «край» | 道 | dō | 1 | Хакайда (北海道 Hokkaidō) | ||
| «меская прэфэктура» | 府 | fu | 2 | Кіёта (京都府 Kyōto-fu) і Осака (大阪府 Ōsaka-fu) | ||
| Прэфэктура | 県 | ken | 43 | За выключэньнем Токіё, Хакайда, прэфэктураў Кіёта і Осакі | ||
| Падпрэфэктурны | Падпрэфэктура | 支庁 | shichō | 158 | ||
| Павет | 郡 | gun | 374 | |||
| Муніцыпальны | «вызначанае места» | 政令指定都市 | seirei shitei toshi | 20 | ||
| «цэнтральнае места» | 中核市 | chūkaku-shi | 42 | |||
| «спэцыяльнае места» | 特例市 | tokurei-shi | 40 | |||
| Места | 市 | shi | 688 | |||
| Мястэчка | 町 | chō або machi | 746 | |||
| Вёска | 村 | mura або son | 183 | |||
| Спэцыяльны раён | 区 (特別区) | ku (tokubetsu-ku) | 23 | Спэцыяльныя раёны Токіё (東京都区部 Tōkyō-to kubu), 23 раёны Токіё (東京23区 Tōkyō nijūsan-ku) | ||
| Субмуніцыпальны | Гарадзкі раён | 区 (行政区) | ku (gyōsei-ku) | 175 | ||
| ISO | Прэфэктура | Кандзі | Вобласьць | Места [усе-тыпы] (Спэцыяльны раён) |
Гарадзкі раён | Павет | Мястэчка | Вёска |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| JP-02 | Ааморы | 青森県 | Тахоку | 10 | 8 | 22 | 8 | |
| JP-23 | Айці | 愛知県 | Цюбу | 38 | 16 | 7 | 14 | 2 |
| JP-33 | Акаяма | 岡山県 | Цюгоку | 15 | 4 | 10 | 10 | 2 |
| JP-47 | Акінава | 沖縄県 | Кюсю | 11 | 5 | 11 | 19 | |
| JP-05 | Акіта | 秋田県 | Тахоку | 13 | 6 | 9 | 3 | |
| JP-30 | Вакаяма | 和歌山県 | Кансай | 9 | 6 | 20 | 1 | |
| JP-21 | Гіфу | 岐阜県 | Цюбу | 21 | 9 | 19 | 2 | |
| JP-10 | Гунма | 群馬県 | Канто | 12 | 7 | 15 | 8 | |
| JP-08 | Ібаракі | 茨城県 | Канто | 32 | 7 | 10 | 2 | |
| JP-03 | Іватэ | 岩手県 | Тахоку | 14 | 10 | 15 | 4 | |
| JP-17 | Ісікава | 石川県 | Цюбу | 11 | 5 | 8 | ||
| JP-37 | Кагава | 香川県 | Сікоку | 8 | 5 | 9 | ||
| JP-46 | Кагосіма | 鹿児島県 | Кюсю | 19 | 8 | 20 | 4 | |
| JP-14 | Канагава | 神奈川県 | Канто | 19 | 28 | 6 | 13 | 1 |
| JP-26 | Кіёта | 京都府 | Кансай | 15 | 11 | 6 | 10 | 1 |
| JP-39 | Коці | 高知県 | Сікоку | 11 | 6 | 17 | 6 | |
| JP-43 | Кумамота | 熊本県 | Кюсю | 14 | 5 | 9 | 23 | 8 |
| JP-24 | Міэ | 三重県 | Кансай | 14 | 7 | 15 | ||
| JP-04 | Міягі | 宮城県 | Тахоку | 13 | 5 | 10 | 21 | 1 |
| JP-45 | Міядзакі | 宮崎県 | Кюсю | 9 | 6 | 14 | 3 | |
| JP-20 | Нагана | 長野県 | Цюбу | 19 | 14 | 23 | 35 | |
| JP-42 | Нагасакі | 長崎県 | Кюсю | 13 | 4 | 8 | ||
| JP-29 | Нара | 奈良県 | Кансай | 12 | 7 | 15 | 12 | |
| JP-15 | Ніігата | 新潟県 | Цюбу | 20 | 8 | 9 | 6 | 4 |
| JP-44 | Оіта | 大分県 | Кюсю | 14 | 3 | 3 | 1 | |
| JP-27 | Осака | 大阪府 | Кансай | 33 | 31 | 5 | 9 | 1 |
| JP-41 | Сага | 佐賀県 | Кюсю | 10 | 6 | 10 | ||
| JP-11 | Сайтама | 埼玉県 | Канто | 40 | 10 | 8 | 22 | 1 |
| JP-25 | Сіга | 滋賀県 | Кансай | 13 | 3 | 6 | ||
| JP-22 | Сідзуока | 静岡県 | Цюбу | 23 | 10 | 5 | 12 | |
| JP-32 | Сіманэ | 島根県 | Цюгоку | 8 | 5 | 10 | 1 | |
| JP-36 | Такусіма | 徳島県 | Сікоку | 8 | 8 | 15 | 1 | |
| JP-31 | Таторы | 鳥取県 | Цюгоку | 4 | 5 | 14 | 1 | |
| JP-13 | Токіё | 東京都 | Канто | 26 (23) | 1 | 5 | 8 | |
| JP-09 | Тоцігі | 栃木県 | Канто | 14 | 5 | 12 | ||
| JP-16 | Тояма | 富山県 | Цюбу | 10 | 2 | 4 | 1 | |
| JP-18 | Фукуі | 福井県 | Цюбу | 9 | 7 | 17 | ||
| JP-40 | Фукуока | 福岡県 | Кюсю | 28 | 14 | 12 | 30 | 2 |
| JP-07 | Фукусіма | 福島県 | Тахоку | 13 | 13 | 31 | 15 | |
| JP-01 | Хакайда | 北海道 | Хакайда | 35 | 10 | 66 | 129 | 15[a] |
| JP-28 | Хіёга | 兵庫県 | Кансай | 29 | 9 | 8 | 12 | |
| JP-34 | Хірасіма | 広島県 | Цюгоку | 14 | 8 | 5 | 9 | |
| JP-12 | Ціба | 千葉県 | Канто | 37 | 6 | 6 | 16 | 1 |
| JP-38 | Эхімэ | 愛媛県 | Сікоку | 11 | 7 | 9 | ||
| JP-06 | Ямагата | 山形県 | Тахоку | 13 | 8 | 19 | 3 | |
| JP-35 | Ямагуці | 山口県 | Цюгоку | 13 | 4 | 6 | ||
| JP-19 | Яманасі | 山梨県 | Цюбу | 13 | 5 | 8 | 6 |
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Не ўключаючы шэсьць вёсак у спрэчнай Курыльскай тэрыторыі.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ 日本財団図書館（電子図書館）Revised Local Autonomy Law (анг.). The Nippon Foundation. Праверана 26 верасьня 2021 г.
- ^ «Statistical Handbook of Japan 2008» by Statistics Bureau, Japan
