А

Вытворныя літары «А»
	А́ А̀ Ӑ А̄ А̃ Ӓ Ӓ̄ Ӕ Ꙗ А̊

	Літара кірыліцы А
	Аа
	Выява
	◄ Ӏ Э Ю Я 'А' Ә Б В Г ►
У лацінцы	A · a
Зьвесткі
Тып	асноўная кірыліца, альфабэтны;
Гук	[a], [ɑ], [ə]
Кадаваньне
Назва ў Юнікодзе	cyrillic capital letter a; cyrillic small letter a
Юнікод	А: U+0410; а: U+0430
HTML	А‎: &#1040, А а‎: &#1072, &#x430
UTF-16	А‎: 0x410; а‎: 0x430
URL-код	А: %D0%90; а: %D0%B0
	усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

А, а (курсіў: А а) — першая літара ўсіх альфабэтаў на кірылічнай аснове. У стараславянскім альфабэце носіць назву «азъ», якая адпавядае сучаснаму беларускаму займеньніку «я».

Літара ўзыходзіць да стар.-грэц. Α α (альфа), а тая ў сваю чаргу — да іўр. א‎ «Алэф». Прыстаўка «а» (перад галоснымі — «ан») у запазычаных словах пазначае адсутнасьць прыкметы, выяўленага асноўнай часткай слова. Адпавядае беларускаму «без» і «не». Напрыклад: «А-морфны» — бясформенны, «а-сімэтрычны» — несімэтрычны.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Узыходзіць да грэцкай Α α «альфа», а тая — да фінікійскай «алеф», якой пазначаўся гартанны зычны [?]; найбольш распаўсюджаная вэрсія ўзводзіць напісаньне алефа да выявы галавы быка. Па-стараславянску й па-царкоўнаславянску літара называецца «азъ», што перакладаецца на беларускую займеньнікам «я». У кірыліцы выглядае як , у глаголіцы — як (часта выбар такога напісаньня для першай літары альфабэту тлумачаць сувязьзю з крыжам як хрысьціянскім знакам)^[1].