Касьпійскае мора: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 13:49, 8 сьнежня 2012

Касьпі́йскае мо́ра (па-пэрсыдзку: دریای خزر (дар’ёе хазар — «Хазарскае мора») ці менш пашыраная назва -دریای مازندران (дар’ёе мазандаран — Мазандаранскае мора), па-расейску: Каспийское море) — безвыточнае салёнае возера ў Азіі. Зьяўляецца самым вялікім возерам ў сьвеце па плошчы паверхні (плошча складае каля 370 тыс. км²), але плошча зьмяняецца ў выніку зьмяншэньня ўзроўню вады (у 1930 годзе плошча складала 442 тыс.км²).

Максымальная глыбіня 1025 мэтраў. Салёнасьць ад 10—12‰ да вельмі высокага ўзроўню, што дасягае нават 300‰ у закрытых затоках. У старажытнасьці мора насіла розныя назвы: Гірканскі акіян, Арабскае мора, Квалійскае мора.

Узьбярэжжа Касьпійскага мора належыць наступным краінам:

У Касьпійскім моры жыве вялікая колькасьць асетраў, ікра якіх цэніцца ва ўсім сьвеце. З пункту гледжаньня смаку — асятровая ікра — гэта адзін зь лепшых гатункаў ікры. Але папуляцыі асятроў пагражае зьнікненьне з-за неабмежаванай лоўлі (асабліва каля расейскага ўзьбярэжжа, дзе асетр адкладае ікру), але экалягічныя арганізацыі спрабуюць забараніць лоўлю асетраў да павялічэньня іх колькасьці. Эндэмікам Касьпійскага мора зьяўляецца вобла.

На шэльфе Касьпійскага мора існуюць вялікія радовішчы нафты, што робіць рэгіён вельмі важным для сусьветнай гаспадаркі. Гэта таксама выклікае праблему падзела тэрытарыяльных вод паміж узьбярэжнымі краінамі.

Узровень вады мора паднімаўся і апускаўся многа разоў. Некаторыя расейскія гісторыкі ўпэўнены, што пад’ём узроўню вады ў моры ў Сярэднявеччы выклікаў вялікую паводку ў гэтым рэгіёне.

У Касьпійскае мора ўпадаюць рэкі Кура, Урал і Волга. Мора злучанае з Азоўскім морам каналам.

Найвялікшыя месты ўзьбярэжжа Касьпійскага мора:

Баку (Азэрбайджан)
Туркмэнбашы (Туркмэністан)
Баболь (Іран)
Актаў (Казахстан)
Астрахань (Расея)

Найвялікшыя рэкі, якія ўпадаюць у Касьпійскае мора:

Волга (Расея)
Кума (Расея)
Церак (Расея)
Кура (Азэрбайджан)
Куэзел Узан (Іран)
Атрэк (Туркмэністан, Іран)
Эмба (Казахстан)
Урал (Казахстан)

Вонкавыя спасылкі

Касьпійскае мора — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link GA

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[Файл:Caspian Sea from orbit.jpg|міні|300пкс|Касьпійскае мора з космасу]]
-'''Касьпі́йскае мо́ра''' ([[пэрсыдзкая мова|па-пэрсыдзку]]: دریای خزر (дарьёйе хазар — «Хазарскае мора») ці менш пашыраная назва -دریای مازندران (дарьёйе мазандаран — Мазандаранскае мора), [[расейская мова|па-расейску]]: ''Каспийское море'') — безвыточнае салёнае [[возера]] ў [[Азія|Азіі]]. Зьяўляецца самым вялікім возерам ў сьвеце па плошчы паверхні (плошча складае каля 370 тыс. км²), але плошча зьмяняецца ў выніку зьмяншэньня ўзроўню вады (у [[1930]] годзе плошча складала 442 тыс.км²).
+'''Касьпі́йскае мо́ра''' ([[пэрсыдзкая мова|па-пэрсыдзку]]: دریای خزر (дар’ёе хазар — «Хазарскае мора») ці менш пашыраная назва -دریای مازندران (дар’ёе мазандаран — Мазандаранскае мора), {{мова-ru|Каспийское море}}) — безвыточнае салёнае [[возера]] ў [[Азія|Азіі]]. Зьяўляецца самым вялікім возерам ў сьвеце па плошчы паверхні (плошча складае каля 370 тыс. км²), але плошча зьмяняецца ў выніку зьмяншэньня ўзроўню вады (у [[1930]] годзе плошча складала 442 тыс.км²).
-Максымальная глыбіня 1025 мэтраў. Салёнасьць ад 10-12‰ да вельмі высокага ўзроўню, што дасягае нават 300‰ у закрытых затоках. У старажытнасьці мора насіла розныя назвы: ''Гірканскі акіян'', ''Арабскае мора'', ''Квалійскае мора''.
+Максымальная глыбіня 1025 мэтраў. Салёнасьць ад 10—12‰ да вельмі высокага ўзроўню, што дасягае нават 300‰ у закрытых затоках. У старажытнасьці мора насіла розныя назвы: ''Гірканскі акіян'', ''Арабскае мора'', ''Квалійскае мора''.
 Узьбярэжжа Касьпійскага мора належыць наступным краінам:
@@ Радок 11: / Радок 11: @@
 * [[Казахстан]]
-У Касьпійскім моры жыве вялікая колькасьць [[асетр]]аў, [[ікра]] якіх цэніцца ва ўсім сьвеце. З пункту гледжаньня смаку — асятровая ікра — гэта адзін зь лепшых гатункаў ікры. Але папуляцыі асятроў пагражае зьнікненьне з-за неабмежаванай лоўлі (асабліва каля расейскага ўзьбярэжжа, дзе асетр адкладае ікру), але экалягічныя арганізацыі спрабуюць забараніць лоўлю асетраў да павялічэньня іх колькасьці.
+У Касьпійскім моры жыве вялікая колькасьць [[асетр]]аў, [[ікра]] якіх цэніцца ва ўсім сьвеце. З пункту гледжаньня смаку — асятровая ікра — гэта адзін зь лепшых гатункаў ікры. Але папуляцыі асятроў пагражае зьнікненьне з-за неабмежаванай лоўлі (асабліва каля расейскага ўзьбярэжжа, дзе асетр адкладае ікру), але экалягічныя арганізацыі спрабуюць забараніць лоўлю асетраў да павялічэньня іх колькасьці. [[Эндэмік]]ам Касьпійскага мора зьяўляецца [[вобла]].
 На шэльфе Касьпійскага мора існуюць вялікія радовішчы [[нафта|нафты]], што робіць рэгіён вельмі важным для сусьветнай гаспадаркі. Гэта таксама выклікае праблему падзела тэрытарыяльных вод паміж узьбярэжнымі краінамі.
-Узровень вады мора паднімаўся і апускаўся многа разоў. Некаторыя расейскія гісторыкі ўпэўнены, што пад'ём узроўню вады ў моры ў Сярэднявеччы выклікаў вялікую паводку ў гэтым рэгіёне.
+Узровень вады мора паднімаўся і апускаўся многа разоў. Некаторыя расейскія гісторыкі ўпэўнены, што пад’ём узроўню вады ў моры ў Сярэднявеччы выклікаў вялікую паводку ў гэтым рэгіёне.
 У Касьпійскае мора ўпадаюць [[рака|рэкі]] Кура, Урал і Волга. Мора злучанае з Азоўскім морам каналам.
@@ Радок 37: / Радок 37: @@
 == Вонкавыя спасылкі ==
-{{Commons|Category:Caspian Sea|выгляд=міні}}
+{{Commons|Category:Caspian Sea}}
 [[Катэгорыя:Азёры]]