Ubuntu
Гэты артыкул патрабуе ўдакладненьня артаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, адрэдагаваўшы яго (дапамога). |
Ubuntu | |
Ubuntu 22.04 LTS Jammy Jellyfish | |
Распрацоўнік | |
---|---|
Марк Шатлворт | |
Выпускі | |
Сямейства АС | Лінукс |
Першы выпуск | 20 кастрычніка 2004 |
Апошні стабільны рэліз | 22.04 Jammy Jellyfish (21 красавіка 2022 г.[1]) |
Мовы | 55, у тым ліку беларуская |
Мовы праграмаваньня | C++, C, Unix shell, Python |
Тып ядра | Маналітнае (Ядро Лінукс) |
Стандартны інтэрфэйс | Unity, Gnome, KDE |
Вэб-сайт | https://ubuntu.com/ |
Бягучы стан | |
Актуальна |
Ubuntu (вымаўляецца Убу́нту)[2] — апэрацыйная сыстэма, заснаваная на Debian. Асноўным распрацоўшчыкам і спонсарам зьяўляецца кампанія Canonical Ltd.. У цяперашні час праект актыўна разьвіваецца й падтрымліваецца вольнай супольнасьцю. Ubuntu карыстаюцца прыкладна 20 мільёнаў карыстачоў[3] , што робіць яго адным з самых папулярных дыстрыбутываў Linux для настольных кампутараў[4]. Ён зьяўляецца 4-м у сьпісе самых папулярных АС для вэб-сэрвэраў[5] і яго папулярнасьць хутка расьце [6].
Звычайна новыя вэрсіі дыстрыбутываў выходзяць кожныя паўгоду і падтрымліваюцца абнаўленьнямі бясьпекі на працягу паўтара году, а вэрсіі LTS[7], якія выходзяць раз у 2 гады, падтрымліваюцца на працягу 5 гадоў, як сэрвэрныя, так і варыянты для настольных кампутараў[8]. Пачынаючы з вэрсіі 12.04 падтрымка LTS-вэрсіяў працягваецца 5 гадоў незалежна ад вэрсіі, у адрозьненьне ад папярэдніх 3 гадоў для настольных вэрсіяў і 5 гадоў для сэрвэрных[9][10].
Ubuntu пастаўляецца з падборкай апраграмаваньня[11] для сэрвэраў і працоўных станцыяў. Яна ўсталёўваецца на настольныя кампутары з дапамогай LiveCD [12], LiveUSB або г.зв. тэкставага ўсталёўшчыка[13]. Існуюць вэрсіі для пашыраных архітэктураў працэсараў, такіх як i386, AMD64, ARM.
Рэлізы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Кожны рэліз мае кодавае імя й вэрсію, заснаваную на годзе й месяцы выхаду. Кодавыя імёны вэрсій складаюцца з двух ангельскіх словаў: прыметніка й назвы жывёлаў, якія пачынаюцца на адну й тую ж літару. Пачынаючы з 6/6 Dapper Drake (LTS) першыя літары словаў кодавага імя зьмяняюцца ў адпаведнасьці з лацінскім альфабэтам.[14]
Вэрсія | Дата рэлізу | Кодавая назва | Кодавая назва па-беларуску | Тэрмін падтрымкі | Вэрсія ядра Linux |
---|---|---|---|---|---|
4.10 | 20 кастрычніка 2004[15] | Wary Warthog | Пільны бародавачнік | 30 красавіка 2006 | 2.6.9 |
5.04 | 8 красавіка 2005[16] | Hoary Hedgehog | Сівы Вожык | 31 кастрычніка 2006 | 2.6.11 |
5.10 | 13 кастрычніка 2005[17] | Breezy Badger | Бадзёры Барсук | 13 кастрычніка 2007 | 2.6.13 |
6.06 LTS | 1 чэрвеня 2006[18] 10 жніўня 2006 (6.06.1)[19] 21 студзеня 2008 (6.06.2)[20] |
Dapper Drake | Кемлівы Качар | 14 чэрвеня 2009[21] (для працоўных станцыяў) июнь 2011 (сэрвэрная вэрсія) |
2.6.15 |
6.10 | 26 кастрычніка 2006[22] | Edgy Eft | Пасьпешлівы Трытон | 25 красавіка 2008 | 2.6.18 |
7.04 | 19 красавіка 2007[23] | Feisty Fawn | Адважны Аленяня | 19 кастрычніка 2008 | 2.6.19 |
7.10 | 18 кастрычніка 2007[24] | Gutsy Gibbon | Геройскі гібон | 18 красавіка 2009 | 2.6.20 |
8.04 LTS | 24 красавіка 2008[25] 3 ліпеня 2008 (8.04.1)[26] 22 студзеня 2009 (8.04.2)[27] 16 ліпеня 2009 (8.04.3)[28] 28 студзеня 2010 (8.04.4)[25] |
Hardy Heron | Чэпкая Чапля | 12 мая 2011 (для працоўных станцыяў)[29] красавік 2013 (сэрвэрная вэрсія) |
2.6.24 |
8.10 | 30 кастрычніка 2008[30] | Intrepid Ibex | Калёны казярог | 30 красавіка 2010[31] | 2.6.27 |
9.04 | 23 красавіка 2009[32] | Jaunty Jackalope | Забіяцкі зайцалоп | 23 кастрычніка 2010[33] | 2.6.28 |
9.10 | 29 кастрычніка 2009[34] | Karmic Koala[35] | Кармічная Каала | 29 красавіка 2011[36] | 2.6.31 |
10.04 LTS | 29 красавіка 2010[37] 17 жніўня 2010 (10.04.1) 18 лютага 2011 (10.04.2)[38] 20 ліпеня 2011 (10.04.3) 16 лютага 2012 (10.04.4) |
Lucid Lynx[14] | Сьвітальны Рысь | красавік 2013 (для працоўных станцыяў) красавік 2015 (сэрвэрная вэрсія) |
2.6.32 |
10.10 | 10 кастрычніка 2010[38] | Maverick Meerkat[39] | Вальнадумны сурыкатак / Мігрыруючы Мангуст | красавік 2012 | 2.6.35 |
11.04 | 28 красавіка 2011 | Natty Narwhal[40] | Прыбраны Нарвал | кастрычнік 2012 | 2.6.38 |
11.10 | 13 кастрычніка 2011[41] | Oneiric Ocelot[42] | ацэлот, яківыспаўся | красавік 2013 | 3.0.4 |
12.04 LTS | 26 красавіка 2012[43] 24 жніўня 2012 (12.04.1)[44] |
Precise Pangolin[45] | Прэцызійны (дакладны) пангалін | красавік 2017[8][9][10] | 3.2 |
12.10 | 18 кастрычніка 2012[46] | Quantal Quetzal[47] | Квантавы кетцаль (везаль) | красавік 2014 | 3.5 |
13.04 | 25 красавіка 2013[48] | Raring Ringtail[49] | Нецярплівы какаміцлі | кастрычнік 2015 | 3.х |
13.10 | 17 кастрычніка 2013 | Saucy Salamander | праная саламандра | 17 ліпеня 2014 | 3.11[50] |
14.04 LTS | 17 красавіка 2014 | Trusty Tahr | верны тар | красавік 2022 | 3.13[51] |
14.10 | 23 кастрычніка 2014 | Utopic Unicorn | утапічны аднарог | 23 ліпеня 2015 | 3.16[52] |
15.04 | 23 красавіка 2015 | Vivid Vervet | яркая вэрвэтка | 4 лютага 2016[53] | 3.19[54] |
15.10 | 22 кастрычніка 2015 | Wily Werewolf | хітры ваўкалак | 28 ліпеня 2016 | 4.2[55] |
16.04 LTS | 21 красавіка 2016 | Xenial Xerus[53] | гасьцінная земляная вавёрка | красавік 2024 | 4.4[56] |
16.10 | 13 кастрычніка 2016 | Yakkety Yak | баўбатлівы як | 20 ліпеня 2017[53] | 4.8[57] |
17.04 | 13 красавіка 2017 | Zesty Zapus | пікантны запода | 13 студзеня 2018[53] | 4.10[58] |
17.10 | 19 кастрычніка 2017 | Artful Aardvark | спрытны трубказуб | 19 ліпеня 2018 | 4.13[59] |
18.04 LTS | 26 красавіка 2018 | Bionic Beaver | біянічны бабёр | красавік 2028 | 4.15[60] |
18.10 | 18 кастрычніка 2018 | Cosmic Cuttlefish | касьмічная каракаціца | 18 ліпеня 2019 | 4.18[61] |
19.04 | 18 красавіка 2019 | Disco Dingo | сабака дынга, які танчыць дыска | 23 студзеня 2020 | 5.0[62] |
19.10 | 17 красавіка 2019 | Eoan Ermine | усходні гарнастай | 17 ліпеня 2020 | 5.3[63] |
20.04 LTS | 23 красавіка 2020 | Focal Fossa | фокусная фоса | красавік 2023 | 5.4[64] |
20.10 | 22 красавіка 2020 | Groovy Gorilla | крутая гарыла | ліпень 2021 | 5.8 |
21.10 | 14 кастрычніка 2021 | Impish Indri | нядобразычлівы індры | 14 ліпеня 2022 | 5.13 |
22.04 LTS | 21 красавіка 2022 | Jammy Jellyfish | шчасьлівая мядуза | красавік 2027 | 5.17 |
Умоўныя абазначэньні: | |||||
---|---|---|---|---|---|
заплянаваная / у распрацоўцы | тэставая вэрсія | бягучая вэрсія | падтрымліваецца | падтрымліваецца толькі сэрвэрная вэрсія |
не падтрымліваецца |
Дадатковыя зьвесткі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Цягам 2006—2008 гадоў дзеля спрашчэньня кіраваньня сваімі 400 сэрвэрамі Вікіпэдыя ажыцьцявіла іх перавод з дыстрыбутываў Рэд Хэт і Фэдора на Ubuntu[65].
- У 2006 годзе француская паліцыя пачала перавод 90 тыс. сваіх кампутараў з Wndows XP на Ўбунту Лінукс дзеля ашчаджэньня сродкаў[66].
- У Францыі ў 2007 годзе ў Парлямэнце адмовіліся ад карыстаньня Windows XP і перайшлі на карыстаньне Ubuntu. Ubuntu выкарыстоўваецца як сыстэма па змоўчаньні ў школах Грузіі, Македоніі. У Гішпаніі разгортваецца праект на больш за 400 тыс. кампутарных сыстэм з Ubuntu для вучэбных установаў.[67]
- У 2009 годзе дзеля ашчаджэньня грошай на Ўбунту перайшла Тэхнічная школа Ісьляндыі[68].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Linux Mint — дыструбутыў, заснаваны на Ubuntu
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Canonical Ubuntu 22.04 LTS is released (анг.)
- ^ Ubuntu Documentation About Ubuntu
- ^ Canonical launches Ubuntu 11.10 update. Computerworld UK (14 кастрычніка 2011). Праверана 18 кастрычніка 2011 г. Архіўная копія ад 24 студзеня 2012 г.
- ^ Linux Distributions - Facts and Figures. distrowatch.com. Праверана 26 красавіка 2011 г. Архіўная копія ад 24 студзеня 2012 г.
- ^ Matthias Gelbmann Highlights of web technology surveys, February 2011: Ubuntu increases its market share on web July 2011 Архіўная копія ад 24 студзеня 2012 г.
- ^ .builtwith.com / Server / Ubuntu Ubuntu Usage Statistics. builtwith.com. Праверана 19 красавіка 2010 г. Архіўная копія ад 24 студзеня 2012 г.
- ^ ад па-ангельску: Long Term Support — «доўгатэрміновая падтрымка»
- ^ а б LTS - Ubuntu Wiki
- ^ а б Ubuntu 12.04 to feature extended support period for desktop users Архіўная копія ад 24 лютага 2012 г.
- ^ а б Час падтрымкі настольнай рэдакцыі Ubuntu 12.04 LTS падоўжаны да 5 год Архіўная копія ад 24 лютага 2012 г.
- ^ Ubuntu packages Архіўная копія ад 24 жніўня 2011 г.
- ^ вэрсія «Desktop».
- ^ вэрсія «Alternate»
- ^ а б DevelopmentCodeNames — Ubuntu Wiki
- ^ Ubuntu 4.10 announcement
- ^ Ubuntu 5.04 announcement
- ^ Ubuntu 5.10 announcement
- ^ Ubuntu 6.06 LTS announcement
- ^ Ubuntu 6.06.1 LTS announcement
- ^ Ubuntu 6.06.2 LTS announcement
- ^ Ubuntu 6.06 LTS Desktop Edition reaches end-of-life on July 14, 2009
- ^ Ubuntu 6.10 announcement
- ^ Інфармацыя пра рэліз Ubuntu 7.04 (Feisty Fawn)
- ^ Інфармацыя пра рэліз Ubuntu 7.10 (Gutsy Gibbon)
- ^ а б Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 8.04 LTS (Hardy Heron)
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 8.04.1 LTS (Hardy Heron)
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 8.04.2 LTS (Hardy Heron)
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 8.04.3 LTS (Hardy Heron)
- ^ Ubuntu па-беларуску | PR: Завершаньне падтрымкі Ubuntu 8.04 Desktop
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 8.10 (Intrepid Ibex)
- ^ Ubuntu 8.10 reaches end-of-life on April 30, 2010
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 9.04 (Jaunty Jackalope)
- ^ Ubuntu 9.04 reaches end-of-life on October 23, 2010
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 9.10 (Karmic Koala)
- ^ Introducing the Karmic Koala, our mascot for Ubuntu 9.10
- ^ Ubuntu па-беларуску| PR: Завяршэнне падтрымкі Ubuntu 9.10
- ^ Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 10.04 (Lucid Lynx)
- ^ а б Інфармацыя аб распрацоўцы Ubuntu 10.10
- ^ Shooting for the Perfect 10.10 with Maverick Meerkat
- ^ N-imal?
- ^ OneiricReleaseSchedule — Ubuntu Wiki
- ^ Next after Natty? (англ.) Артыкул Марка Шаттлворта пра выбар кодавага імя для Ubuntu 11.10.
- ^ PrecisePangolin — Ubuntu Wiki
- ^ 12.04.1
- ^ P is for… (анг.) Запіс у блогу Марка Шаттлворта
- ^ Quantal Quetzal — Ubuntu Wiki
- ^ Quality has a new name (анг.) Запіс у блогу Марка Шаттлворта
- ^ Raring Ringtail — Ubuntu Wiki
- ^ Not the Runty Raccoon, the Rufflered Rhino or (even) the Randall Ross (англ.) Запіс у блогу Марка Шаттлворта
- ^ SaucySalamander/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (15 лістапада 2013).
- ^ TrustyTahr/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (6 сакавіка 2019).
- ^ UtopicUnicorn/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (23 красавіка 2015).
- ^ а б в г Releases (анг.). Ubuntu Wiki.
- ^ VividVervet/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (13 верасьня 2015).
- ^ WilyWerewolf/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (21 студзеня 2016).
- ^ XenialXerus/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (12 жніўня 2020).
- ^ YakketyYak/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (29 кастрычніка 2019).
- ^ ZestyZapus/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (29 кастрычніка 2019).
- ^ ArtfulAardvark/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (29 кастрычніка 2019).
- ^ guiverc (27 красавіка 2018) Ubuntu 18.04 LTS (Bionic Beaver) released (анг.). Ubuntu Weekly Newsletter.
- ^ CosmicCuttlefish/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (29 кастрычніка 2019).
- ^ DiscoDingo/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (2 ліпеня 2020).
- ^ EoanErmine/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (12 сьнежня 2019).
- ^ FocalFossa/ReleaseNotes (анг.). Ubuntu Wiki (12 жніўня 2020).
- ^ Wikipedia перавяла 400 сервераў з Red Hat на Ubuntu Linux// Беларускія навіны ІТ. 13 кастрычніка 2008
- ^ Вольнае ПА дапамагло францускім жандарам зэканоміць 50 млн эўра// Беларускія навіны ІТ. 13 сакавіка 2009
- ^ Владимир Крюков: «Ubuntu — операционная система, не подверженная вирусной угрозе» (рас.)
- ^ Тэхнічная школа Ісландыі перайшла на Ubuntu Linux// Беларускія навіны ІТ. 13 жніўня 2009
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
|