Ян Твардоўскі
Ян Твардоўскі | |
Ян Якуб Твардоўскі | |
Варшава, сакавік 2000 | |
Асабістыя зьвесткі | |
---|---|
Імя пры нараджэньні | Jan Twardowski |
Нарадзіўся | 1 чэрвеня 1915[1] Варшава, Польшча |
Памёр | 18 студзеня 2006[2][1] (90 гадоў) Варшава, Польшча |
Пахаваны | |
Літаратурная дзейнасьць | |
Род дзейнасьці | паэт |
Гады творчасьці | з 1933[3] |
Жанр | паэзія[3] |
Мова | польская мова[4], лацінская мова і француская мова |
Узнагароды | |
Подпіс | |
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Твардоўскі.
Ян Яку́б Твардо́ўскі (1 чэрвеня 1915, Варшава — 18 студзеня 2006, Варшава) — знакаміты польскі паэт, вядучы прадстаўнік сучаснай рэлігійнай лірыкі але, як ён сам казаў пра сябе, быў найперш сьвятаром каталіцкай царквы.
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Ян Якуб Твардоўскі нарадзіўся 1 чэрвеня 1915 году ў Варшаве ў сям’і Яна Твардоўскага і Анелы Марыі Кандэрскай. Некалькімі тыднямі пазьней сям’я вымушана была перабрацца ў Расею (ішла Першая сусьветная вайна). Праз 3 гады яны вярнуліся назад у Варшаву. У 1927 годзе, па сканчэньні пачатковай школы, Ян стаў вывучаць матэматыку і прыродныя навукі ў гімназіі, якую скончыў у 1935 годзе.
У 1932 годзе Твардоўскі пачаў супрацу з гімназічнай моладзевай газэтай Kuźnia Młodych. У ёй ён займеў уласную калёнку, дзе пісаў вершы, апавяданьні, інтэрвію зь пісьменьнікамі, і г. д.
Пасьля гімназіі Ян Твардоўскі здаў экзамэны ў Варшаўскі ўніверсытэт на літаратуразнаўчае аддзяленьне. У 1937 ён выдаў сваю першую кнігу вершаў.
Падчас Другой сусьветнай вайны прымаў удзел у падпольным руху Арміі Краёвай і змагаўся ў Варшаўскім паўстаньні.
Пасьля вайны ён паступіў у сэмінарыю і пачаў вывучаць тэалёгію ў тым жа Варшаўскім універсытэце. Стаў сьвятаром у 1948. У 1959 атрымаў пасаду рэктара ў адным з варшаўскіх касьцёлаў. Друкаваўся ў папулярным польскім часопісе Tygodnik Powszechny. Атрымаў вядомасьць у 1960 апасьля выданьня першага зборніка паэзіі Znak ufności. У 1980 атрымаў узнагароду імя Робэрта Грэйвза ад ПЭН клюбу, у 1996 Ордэн Усьмешкі, у 2000 прэмію IKAR, і ў 2001 прэмію TOTUS, вядомую як 'каталіцкі Нобэль'.
Ян Твардоўскі памёр 18 студзеня 2006 году ў Варшаве.
Творчасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Твардоўскі пісаў кароткія, простыя вершы, гумарыстычныя, часам з прастамоўнымі словамі і выразамі. Яго творчасьць аб’ядноўвае тонкія назіраньні за навакольлем і філязофскія рэфлексіі.
За сваю дзейнасьць Твардоўскі атрымаў вялікую колькасьць узнагарод.
Бібліяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Wiersze (1959);
- Znaki ufności (1970);
- Zeszyt w kratkę (1973);
- Poezje wybrane (1979);
- Niebieskie okulary (1980);
- Rachunek dla dorosłego (1982);
- Który stwarzasz jagody (1984, 1988);
- Na osiołku (1986);
- Nie przyszedłem pana nawracać (1986);
- Sumienie ruszyło (1989, 1990);
- Tak ludzka (1990);
- Stukam do nieba (1990);
- Nie bój się kochać (1991);
- Niecodziennik (1991);
- Nie martw się (1992);
- Tyle jeszcze nadziei (1993);
- Krzyżyk na drogę (1993);
- «Разам з Табою» (2012) зборнік вершаў перакладзены па-беларуску.
Беларускія пераклады
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вершы на беларускую мову пераклалі Хрысьціна Лялько[5] і Данута Бічэль[6].
- Разам з Табою: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2011. — 309 с., [8] л. іл.
- Першая камунія з белым бантам / Ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2013. — 90 с.
- Ад вуха да вуха: пра ўсмешку і радасць: [апавяданні] / ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2014. — 138 с.
- Вазьмі свой крыж. Разважанні Крыжовага шляху: пераклад с польскай / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2015. — 129, [1] с.
- Кубак з адным вухам / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2016. — 145 с.
- Перакажыце гэта далей: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2018. — 127 с.
- Гэтыя тры…: выбар вершаў і думак пра веру, надзею і любоў / Ян Твардоўскі. — Мінск : ПРО ХРЫСТО, 2019. — 171 с.
- Вясёлы дзень для нас настаў, або Пра тое, хто такі велікодны баранак / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2020. — 76 с.
- Да Маці Божай: вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2021. — 119 с.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Jan Jakub Twardowski // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
- ^ https://web.archive.org/web/20070929102829/http://www.warsawvoice.pl/view/10542/
- ^ а б https://culture.pl/pl/tworca/jan-twardowski
- ^ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (фр.): плятформа адкрытых зьвестак — 2011.
- ^ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
- ^ Данута Бічэль. 75 гадоў з дня нараджэння
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Абраныя вершы(недаступная спасылка)
Гэта — накід артыкула пра пісьменьніка альбо пісьменьніцу. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |
- Нарадзіліся 1 чэрвеня
- Нарадзіліся ў 1915 годзе
- Памерлі 18 студзеня
- Памерлі ў 2006 годзе
- Пахаваныя ў Варшаве
- Узнагароджаныя крыжам камандорскім ордэна Адраджэньня Польшчы
- Узнагароджаныя ордэнам Усьмешкі
- Кавалеры ордэна „Ecce Homo“
- Удзельнікі Варшаўскага паўстаньня
- Польскія літаратары
- Польскія рэлігійныя дзеячы
- Дактары honoris causa Люблінскага каталіцкага ўнівэрсытэту імя Яна Паўла II