Яна Шостак

Яна Шостак лац. Jana Šostak, польск. Jana Szostak
Дата нараджэньня	1993
Месца нараджэньня	Горадня, Беларусь
Месца вучобы	Кракаўская акадэмія мастацтваў[d] Акадэмія мастацтваў у Варшаве
Занятак	артыстка, актывіст, сцэнічны артыст
Яна Шостак у Вікісховішчы

Я́на Шо́стак (па-польску: Jana Szostak; нар. 1993, Горадня, Беларусь) — беларуская і польская артыстка, фэмінісцкая актывістка, пэрформэрка, прадстаўніца грамадзкай ініцыятывы «Партызанка».

Жыцьцяпіс

Яна Шостак нарадзілся ў 1993 годзе ў Горадні. Ейныя бацькі жывуць ў Горадні.

Яна Шостак вывучыла польскую мову ад бабулі. У Польшчу прыехала ў 2010 годзе. У 2013 годзе скончыла бакаляўрыят на адзьдзяленьні інтэрмэдыі Акадэміі мастацтваў Яна Матэйкі ў Кракаве, потым навучалася ў магістратуры на факультэце мэдыямастацтва Акадэміі мастацтваў у Варшаве.

Яна таксама пачала навучаньне ў дактарантуры ва Ўнівэрсытэце мастацтваў у Познані.

Жыве ў Польшчы.

Артыстычная дзейнасьць

У сваёй мастацкай дзейнасьці Яна Шостак сумяшчае шмат сродкаў з сфэры пэрформансу, відэаарту, інтэрнэт-мастацтва. Стварае сацыяльна ангажаванае мастацтва. Прапагандуе выкарыстаньне фэмінітываў.

9 верасьня 2015 году ў Познані разам з Даротай Тылка, Лукашам Штыльцам, Монікай Качмарчык і Івонам Рахвалам устанавілі новы польскі рэкорд Гінэса, стварыўшы самую доўгую аўдыёдарожку з гарадзкіх тэгаў. Ён працягваўся 7 хвілінаў 59 сэкундаў і складаўся з 647 словаў.

У якасьці валянтэркі Я. Шостак удзельнічала ў Сусьветных днях моладзі 2016 г. у Кракаве, дзе замянілі адзін з афіцыйных транспарантаў з выявай Папы Францішка. Падчас самой сустрэчы Папы з валянтэрамі Я. Шостак вывесіла транспарант з словамі «Папа, патэлефануй мне» і сваім нумарам тэлефону, які быў паказаны на тэлевізыі па ўсім сьвеце. Ейнай мэтай было прыцягнуць увагу Папы да праблемы пэдафіліі ў Польскім Каталіцкім Касьцёле.

З 2018 году разам з Якубам Ясюкевічам стварае фільм «Міс Палёнія», які ўяўляе сабой спалучэньне дакумэнтальнага фільма, камэдыі і візуальнага эсэ, які паказвае ўдзел артысткі ў шматлікіх конкурсах прыгажосьці ў Польшчы, у тым ліку Міс Палёніі Вялікай Польшчы, дзе трапіла ў фіналь. Прэм’ера фільма павінна была адбыцца ў 2021 годзе, у стагодзьдзе заснаваньня першых конкурсаў прыгажосьці. Сцэнар фільма стаў ейнай доктарскай дысэртацыяй.

Пратэсты ў Беларусі

У 2020 годзе Яна Шостак удзельнічала ў пратэстах у Беларусі. На пачатку жніўня яна арганізавала акцыю «Хвіліна крыку за Беларусь». Яна раскрытыкавала дапамогу польскага ўраду беларусам, якія пратэстуюць супраць Аляксандра Лукашэнкі, ацаніўшы яе як павярхоўную. Нягледзячы на ​​запэўніваньні прэм’ер-міністра Матэвуша Маравецкага, многія палітычныя ўцекачы не змаглі перасячы польскую мяжу з-за пандэміі COVID-19. Шостак спрабавала дзейнічаць, кантактуючы з польскімі палітыкамі, якія наведвалі беларускіх пратэстоўцаў на месцы, напр. з Робэртам Бэдронем ці Міхалам Шчэрбам, а таксама з Гэльсінскім фондам правоў чалавека.

8 верасьня 2020 году ў Кракаўскім прадмесьці ў Варшаве пасьля сустрэчы Матэвуша Маравецкага зь лідэрам беларускай апазыцыі Сьвятланай Ціханоўскай яна ў прысутнасьці камэраў «накрычала» на польскага прэм’ера, зьвяртаючы ўвагу на праблему пераходу празь мяжы. На ейную працу непасрэдна зьвярнуў увагу кіраўнік канцылярыі прэм’ер-міністра Міхал Дворчык. Праз два дні ён патэлефанаваў артыстцы, пацьвердзіўшы парушэньні ў выкананьні пастановы прэм’ер-міністра на мяжы. З 17 верасьня 2020 году адноўленая выдача турыстычных візаў беларусам.

У 2022 годзе тыднёвік «Polityka» прызнаў ейны «Крык для Беларусі» адным з дзесяці найважнейшых мастацкіх твораў апошніх трыццаці гадоў.

Акцыі

• 2015: kocham Cię!,
• 2016: Neuroplastic Tourist Guide (разам з Марыяй Альбрыхтовіч),
• 2016: Who is your pope? (разам з Марыяй Альбрыхтовіч),
• 2017: nowak / nowaczka / nowacy,
• 2020: Krzyk dla Białorusi (Крык для Беларусі).