Якаў Бранштэйн

	Якаў Бранштэйн
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	10 лістапада 1897 або 10 лістапада 1899; Бельск-Падляскі, Бельскі павет, Гарадзенская губэрня, Літоўскае генэрал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя;
Памёр	29 кастрычніка 1937; НКУС Менску[d], Менск, БССР, СССР;
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	літаратуразнаўца, пісьменьнік, літаратурны крытык
Мова	расейская мова і ідыш

Якаў Анатолевіч Бранштэйн (крыптанім: Я. Бр.; 10 лістапада 1897, Бельск, Гарадзенская губэрня, цяпер Падляскае ваяводзтва — 29 кастрычніка 1937, Менск, НКУС) — беларускі і жыдоўскі савецкі крытык і літаратуразнавец^[1]^[2]. Член-карэспандэнт АН БССР (1936)^[2].

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1914—1918 жыў у Варшаве. Удзельнік Грамадзянскай вайны^[2]. У 1919 пераехаў у Савецкую Расію (горад Арол). Добраахвотнікам пайшоў у Чырвоную Армію^[1].

Пасьля дэмабілізацыі з 1921 году працаваў у рэдакцыі газэты «Орловская правда». У 1925 годзе скончыў літаратурны факультэт 1-га Маскоўскага ўнівэрсытэту; у 1926—1930 гадах вучыўся ў Камуністычнай акадэміі ў Маскве.

У 1930—1937 навуковы супрацоўнік Інстытуту літаратуры і мастацтва АН БССР; з 1932 адначасова ў МВПІ. У 1932—1937 быў адказным сакратаром СП БССР. Уваходзіў у рэдкалегію менскага часопісу «Штэрн»^[3]. Сябра СП СССР з 1934 году^[1]. Член-карэспандэнт АН БССР з 1936 году.

Арыштаваны 6 чэрвеня 1937 году. Асуджаны ў кастрычніку 1937 да расстрэлу. Рэабілітаваны 27 ліпеня 1956 году^[1].

Творчая дзейнасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Друкавацца пачаў у 1918 годзе^[1]^[4]. Як крытык выступаў з 1925 году. Прытрымліваўся вульгарна-сацыялягічных пазыцыяў^[1]. Аўтар артыкулаў па тэарэтычных праблемах літаратуразнаўства, пра творчасьць А. Пушкіна, Д. Фурманава, Я. Купалы, Я. Коласа, А. Александровіча, М. Лынькова, Я. Маўра^[2], а таксама І. Харыка, З. Аксэльрода, Д. Бэргэльсона і іншых^[3]. Пісаў на ідышы, беларускай і расейскай мовах^[4].

Публікацыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аўтар больш за 30 навуковых і літаратурных прац, у тым ліку 4 манаграфій^[4].

Атака: [Зборнік артыкулаў]. Мн., 1930 (ідыш).
Аб стане яўрэйскай літаратуры ў пэрыяд рэканструкцыі. Мн., 1932 (ідыш).
Проблемы ленинского этапа в литературоведении. Минск, 1932.
Итоги 15-летней борьбы за марксизм-ленинизм в литературоведении. Минск, 1932.
На закреплённых позициях. Минск, 1934.
Літаратурная вучоба: У дапамогу выкладчыкам літаратуры і кіраўнікам літгурткоў. Вып. 1. Мн., 1935.
Я. Бранштэйн. Андрэй Аляксандровіч. // Звязда : газэта. — 1935, 28 сьнежня. — № 295 (5371). — С. 3.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль.. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
^ ^а ^б ^в ^г Бронштейн Яков Анатольевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 83. — 737 с.
^ ^а ^б http://belisrael.info/?p=13231
^ ^а ^б ^в Член-карэспандэнт БРАНШТЭЙН Якаў Анатольевіч

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Бародзіч Д. Спадчына Я. Бранштэйна // ЛіМ. 1958, 23 ліп.
Лынькоў М. Ён быў сярод нас… // ЛіМ. 1962, 25 сьнеж.
Беларускія пісьменьнікі, т. 1.
Возвращенные имена. Мн.: Наука и техника, 1992.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

[Мар-1] а ^б ^в ^г ^д ^е Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль.. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.

[БС-2] а ^б ^в ^г Бронштейн Яков Анатольевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 83. — 737 с.

[:0-3] а ^б http://belisrael.info/?p=13231

[БЯА-4] а ^б ^в Член-карэспандэнт БРАНШТЭЙН Якаў Анатольевіч

[1]

[2]

[3]

[4]