Ум Кульсум
Ум Кульсум | |
| Фатма Ібрагім аль-Бальтаджы | |
 | |
| Дата нараджэньня | 4 траўня 1904 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | Тамаз эс-Загайра, Эгіпет |
| Дата сьмерці | 3 лютага 1975 (70 гадоў) |
| Месца сьмерці | Каір, Эгіпет |
| Грамадзянства | Эгіпет |
| Прафэсія | сьпявачка |
| Гады дзейнасьці | 1923—1973 |
| Жанры | арабская музыка |
| Вакал | кантральта |
| Інструмэнты | голас |
| Лэйблы | EMI Classics |
| Узнагароды |  |
| Сайт | http://www.omkolthoum.com/ |
Ум Кульсу́м (па-арабску: أم كلثوم, сапраўднае імя Фатма Ібрагім аль-Бальтаджы, па-арабску: فاطمة إبراهيم البلتاجي; 4 траўня 1904, Тамаз эс-Захайра — 3 лютага 1975, Каір) — эгіпецкая сьпявачка, аўтарка песьняў, акторка. Адна з найбольш вядомых выканаўцаў у арабскім сьвеце. Праз больш за тры дзесяцігодзьдзі пасьля ейнае сьмерці шматлікія[Хто?] лічаць яе найвыбітнейшым выканаўцам у арабскім сьвеце XX стагодзьдзя. Кульсум славілася вакальнымі здольнасьцямі і непаўторным стылем. Было прададзена больш за 80 мільёнаў плястынак па ўсім сьвеце, што робіць яе адной з самых прадаваных блізкаўсходніх сьпявачак усіх часоў[1]. У родным Эгіпце яе лічаць нацыянальнай іконай, ахрысьціўшы тытулам «Голас Эгіпту»[2] і «Чацьвёртай пірамідай Эгіпту»[3]. Была ўладальніцай голасу кантральта[4].
Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Малалецтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Ум Кульсум нарадзілася ў рэлігійнай сям’і, бо ейны бацька быў імамам[5]. Месцам ейнага нараджэньня была вёска Тамаз эс-Загайра, якая месьцілася ў правінцыя Дакаглія[5]. Дата ейнага нараджэньня ёсьць не пацверджанай, бо ў той час рэгістрацыя нараджэньня не праводзілася па ўсім Эгіпце. Некаторыя крыніцы сьцьвярджаюць, што сьпявачка нарадзілася альбо 31 сьнежня 1898 году, альбо 31 сьнежня 1904 году, альбо 4 траўня 1904 году. Дзяўчынка навучылася сьпяваць, слухаючы, як бацька вучыць старэйшага брата Халіда. З маладых гадоў яна праяўляла выключны сьпеўны талент. Праз бацьку Кульсум навучылася чытаць Каран і, як паведамляецца, запомніла цэлую кнігу[5]. Калі ёй было 12 гадоў, бацька заўважыў ейную сілу ў сьпевах, таму папрасіў яе далучыцца да сямейнага ансамблю, напачатку проста паўтараючы тое, што сьпявалі іншыя[6].
У той час яна апраналася хлопчыкам па-бэдуінску, таму бацька пазьбягаў неадабрэньня іншых праз тое, што на сцэне была дзяўчынка[6]. У 16 гадоў яе заўважыў Магамэд Або Аль-Эла, ня вельмі вядомы сьпявак, які навучыў яе старому клясычнаму арабскаму рэпэртуару. Празь некалькі гадоў яна сустрэла вядомага кампазытара і аўдыста Закарыя Агмада, які запрасіў яе прыехаць у Каір. Хоць яна некалькі разоў наведвала Каір у пачатку 1920-х гадох, толькі ў 1923 годзе яна канчаткова пасялілася ў сталіцы. Тамака, сьпявачка наведвала дом Аміна Бэ Аль-Магдзі, які навучыў яе іграць на удзе, адной з варыяцыяў лютні. У яе склаліся блізкія адносіны з Раўгэяй Аль-Магдзі, дачкой Аміна, якая сталася Ум найбліжэйшай сяброўкай. Ум Кульсум нават прысутнічала на вясельлі дачкі Раўгэі, хаця звычайна аддавала перавагу пазьбягаць публічных мерапрыемстваў акрамя зьяўленьня на сцэне.
У першыя гады сваёй кар’еры Ум сутыкнулася з жорсткай канкурэнцыяй з боку іншыз дзьвюх вядомых сьпевачак, як то Муніры Эль-Магдэі і Фатыі Агмад, якія мелі падобныя галасы. У той час бацька Ум запатрабаваў ад яе вярнуцца ў родную вёску да сваёй сям’і, аднак тая адмовілася. Каля 1923 году яна склала дамову з кампаніяй Odeon Records, якая да 1926 году абяцала выплочваць ёй за запісы больш, чым любому іншаму эгіпецкаму музычнаму выканаўцу[7].
Прафэсійная кар’ера[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Амін Аль-Магдзі пазнаёміла яе з культурнымі коламі Каіра, дзе яна асьцярожна пазьбягала законаў багэмнага стылю жыцьця і сапраўды на працягу ўсяго жыцьця падкрэслівала сваё сьціплае паходжаньне і адстойваньне кансэрватыўных каштоўнасьцяў. У 1924 годзе яе пазнаёмілі з паэтам Агмэдам Рамі[8], які павінен быў напісаць для яе 137 песень, а таксама пазнаёміў яе з францускай літаратурай і, у рэшце рэшт, стаў ейным галоўным настаўнікам у арабскай літаратуры і літаратурным аналізе. У 1926 годзе яна адмовілася ад супрацоўніцтва з Odeon Records, якая плаціла ёй вялікія грошы і нават далі дадатковы ганарар у 10 тысяч даляраў на год[7]. Акрамя таго, Кульсум клапацілася пра свой імідж, што, несумненна, дадало ёй прывабнасьці з боку арабскае грамадзкасьці. У дадатак, яе пазнаёмілі зь вядомым віртуозам уда і кампазытарам Магамэдам Эль-Касабгі, які прасунуў яе ў Арабскі тэатральны палац, дзе яна атрымала свой першы сапраўдны грамадзкі посьпех. Іншыя музыкі, якія паўплывалі на ейныя музычныя выступы таго часу, былі Давуд Госьні альбо Абу аль-Іла Мугамад[8]. Апошні зь іх працаваў зь ёй над песьнямі ў стылі арабскага мувашага[9]. У 1932 годзе ейная вядомасьць як сьпявачкі павялічылася за кошт продажаў кружэлак да таго моманту, калі яна выправілася ў буйны тур па Блізкім Усходзе і Паўночнай Афрыцы, выступаючы ў вядомых арабскіх сталіцах, як то Дамаск, Багдад, Бэйрут, Рабат, Туніс і Трыпалі.
У 1934 годзе Ум Кульсум сьпявала на першае трансляцыі Радыё Каір, дзяржаўнай радыёстанцыі[10]. З гэтага часу яна выступала на канцэрце кожны першы чацьвер месяцу на працягу сарака гадоў[6]. Ейны ўплыў стала павялічваўся і пашыраўся, бо ейныя выступы часта замаўляла эгіпецкая каралеўская сям’я. У 1944 годзе кароль Эгіпту Фарук I узнагародзіў яе найвышэйшым ордэнам краіны[11], які да таго атрымлівалі выключна чальцы каралеўскае сям’і і выбітныя палітыкі. Незважаючы на гэткае прызнаньне, каралеўская сям’я аднак жорстка выступіла супраць ейнага патэнцыйнага шлюбу зь дзядзькам караля. Гэтая адмова глыбока параніла ейнае сэрца і закранула гонар сьпявачкі, што яна аддалілася ад каралеўскае сям’і і нават адмовілася выступаць на просьбу эгіпецкага легіёну, які апынуўся ў цяжкім становішчы падчас арабска-ізраільскай вайны 1948 году.
Пасьля рэвалюцыі эгіпецкая гільдыя музыкаў, чальцом якой Кульсум была, выключыла сьпявачку з сваіх шэрагаў, бо яна сьпявала зрынутаму каралю Эгіпта Фаруку. Калі Гамаль Абдэль Насэр, новы кіраўнік краіны, даведаўся пра гэты факт, і пра тое, што ейныя песьні былі забароненыя да трансьляваньня па радыё, ён адмяніў гэтае рашэньне, ведаючы пра неверагодную папулярнасьць Кульсум у краіне[12]. Некаторыя дасьледчыкі лічаць, што папулярнасьць Ум Кульсум спрыяла палітычнаму росквіту Насэра. Напрыклад, прамовы Насэра і іншых урадавыя паведамленьні часта трансьляваліся адразу пасьля штомесячных радыёканцэртаў сьпявачкі. Яна сьпявала шмат песень у падтрымку Насэра, зь якім у яе склалася прыязнае сяброўства. Адна зь ейных песень, як то «Даўно мінула, зброя мая», нават была прынята ў якасьці гімну Эгіпта з 1960 па 1979 гады, калі іншы прэзыдэнт Садат не зьмяніў гімн на іншы[13].
Штомесячныя канцэрты Ум Кульсум славіліся сваёй здольнасьцю расчышчаць вуліцы некаторых з самых густанаселеных гарадоў сьвету, калі людзі сьпяшаліся дадому, каб паслухаць выступ знакамітай сьпявачкі[14]. У ейных песьнях асноўнымі тэмамі былі ўнівэрсальныя тэмы каханьня, тугі і страты. Тыповы канцэрт Ум Кульсум складаўся з выканання дзвюх-трох песень на працягу трох-чатырох гадзінаў. Гэтыя спэктаклі чымсьці нагадвалі структуру заходняе опэры, якая складаецца з доўгіх галасавых урыўкаў, якія зьвязваюцца з больш кароткімі аркестравымі інтэрмэдыямі. Аднак эгіпецкая зорка ня мела стылістычнага ўплыву опэры, і большую частку сваёй кар’еры сьпявала сольна.
На працягу 1930-х гадоў ейны рэпэртуар прыняў канкрэтны стылістычны напрамак. Ейныя песьні былі віртуознымі, што спалучалася зь вельмі належным і здольным голасам, а рэпэртуар быў рамантычным і сучасным ў музычным стылі, сілкуючыся пераважна плынямі эгіпецкае папулярнае культуры таго часу. Яна шмат працавала з тэкстамі паэта Агмада Рамі і музыкай кампазытара Магамада Эль-Касабгі, у чыіх песьнях таксама гучалі эўрапейскія інструмэнты, як то віялянчэль і кантрабас, а таксама выкарыстоўвалі гармонію. У 1936 годзе яна дэбютавала ў амплюа акторкі ў фільме Фрыца Крампа «Вэдад»[15]. За сваю кар’еру яна зьнялася яшчэ ў пяці фільмах, чатыры зь якіх паставіў Агмад Бадрахан, а «Салама» і «Фатма» былі найбольш вядомымі зь іх[16].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ «Oum Kalthoum, a star still shining bright». France 24.
- ^ Danielson, Virginia (1996). «Listening to Umm Kulthūm». Middle East Studies Association Bulletin. 30 (2). — С. 170—173. — doi:10.1017/S0026318400033976. ISSN 0026-3184. JSTOR 23061883.
- ^ «Umm Kulthum, homage to Egypt's fourth pyramid». Qantara.
- ^ «Funeral for a Nightingale». Time.
- ^ а б в «Umm Kulthum: Queen Of The Nile». The Quietus.
- ^ а б в «'She exists out of time': Umm Kulthum, Arab music's eternal star». The Guardian.
- ^ а б Danielson 2008. С. 54—55.
- ^ а б Danielson 2008. С. 56.
- ^ Danielson 2008. С. 56—57.
- ^ Danielson, Virginia (2001). «Umm Kulthum [Ibrāhīm Um Kalthum]». In Root, Deane L. (ed.). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Oxford University Press.
- ^ «Egypt's Umm Kulthum hologram concerts to take place at the Abdeen Palace on November 20,21». EgyptToday.
- ^ «Umm Kulthum: A Voice Like Egypt». Dir. Michal Goldman. Narr. Omar Sharif. Arab Film Distribution, 1996.
- ^ «Umm Kulthum – Egyptian musician». Britannica.
- ^ «Umm Kulthum: 'The Lady' Of Cairo». NPR.org.
- ^ «Film card». Torino Film Fest.
- ^ «'Star of the East' — The Life of Umm Kulthum». Al-Bustan Seeds of Culture.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Danielson, Virginia The Voice of Egypt: Umm Kulthum, Arabic Song, and Egyptian Society in the Twentieth Century. — Chicago: University of Chicago Press, 2008. — ISBN 978-0-226-13608-0
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Ум Кульсум(анг.) на сайце IMDb