Араба-ізраільская вайна (1948—1949)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Араба-ізраільская вайна
Капітан Абрагам «Брэн» Адан уздымае Чарнільны сьцяг на Ум Рашрашы (цяпер у Эйляце) у знак сканчэньня вайны
Дата: 15 траўня 1948 — 10 сакавіка 1949
Месца: Колішні Брытанскі мандат у Палестыне, Сынайскі паўвостраў, паўднёвы Лібан
Вынік:
Тэрытарыяльныя
зьмены:
Супернікі
Ізраіль Ізраіль

Да 26 траўня 1948:


Пасьля 26 траўня 1948:
Сілы абароны Ізраілю


Замежныя валянтэры:
Махаль

Нерэгулярныя:
Сьцяг краіны або тэрыторыі Армія Сьвятой вайны
Арабская вызвольная армія


Замежныя валянтэры:
Браты-мусульмане
Пакістан Пакістан
Судан
Камандуючыя
Палітыкі:

Сьцяг Ізраілю Давід Бэн-Гурыён
Вайскоўцы:
Сьцяг Ізраілю Ісраэль Галілі
Сьцяг Ізраілю Яакаў Доры
Сьцяг Ізраілю Ігаэль Ядын
Сьцяг Ізраілю Давід Маркус 
Сьцяг Ізраілю Ігаль Алон
Сьцяг Ізраілю Іцхак Рабін
Сьцяг Ізраілю Давід Шалтыель
Сьцяг Ізраілю Машэ Даян
Сьцяг Ізраілю Шымон Авідан
Сьцяг Ізраілю Машэ Кармэль

Сьцяг Ізраілю Іцхак Садэ
Палітыкі:

Сьцяг краіны або тэрыторыіСьцяг краіны або тэрыторыі Азам Паша
Сьцяг краіны або тэрыторыі Кароль Фарук I
Сьцяг Ярданіі кароль Абдала I
Сьцяг краіны або тэрыторыі Музахім аль-Баджаджы
Сьцяг краіны або тэрыторыі Хусьні аль-Заім
Сьцяг краіны або тэрыторыі Хадж Амін аль-Хусэйні
Вайскоўцы:
Сьцяг краіны або тэрыторыі Ахмэд Аль аль-Мваві
Сьцяг краіны або тэрыторыі Махамад Нагіб
Сьцяг Ярданіі Джон Багот Глаб
Сьцяг Ярданіі Хабіс аль-Маджалі
Хасан Салама 

Фаўзі аль-Кавукджы
Колькасьць
Ізраіль: 29 677 (пачаткова)
117 500 (канчаткова)
Эгіпет: 10 000 пачаткова, пасьля 20 000
Ірак: 3000 пачаткова, пасьля 15 000—18 000
Сырыя: 2500—5000
Трансярданія: 8000—12 000
Лібан: 1000
Саудаўская Арабія: 800—1200
Емэн: 300
Арабская вызвольная армія: 3500—6000
Агулам:
13 000 (пачаткова)
51 100 (мінімум)
63 500 (максымум)
Страты
6373 забітыя (зь іх 2400 цывільных)вайскоўцы:
3700—7000 забітыя
палестынскія арабы:
3000—13 000 забітыя (паўстанцы і цывільныя)

Араба-ізраільская вайна 1948—1949 гадоў, альбо Першая араба-ізраільская вайна — узброены канфлікт між Дзяржавай Ізраілю і збройнай кааліцыяй арабскіх дзяржаваў за кантроль над Палестынай.

Напружанасьць і канфлікт між арабамі ды жыдамі існавалі яшчэ з часоў Балфурскай дэклярацыі і стварэньня брытанскага мандату ў Палестыне. Брытанскае кіраўніцтва не задавальняла ні арабаў, ні жыдоў. Першыя бунтавалі ў 1936—1939, другія — у 1944—1947. У 1947 выбухнула грамадзянская вайна, зьвязаная з прынятым ААН плянам па падзеле Палестыны на тры зоны: арабскую дзяржаву, жыдоўскую дзяржаву і Спэцыяльны міжнародны рэжым для Ерусаліму і Бэтлеему.

15 траўня 1948, наступнага дня пасьля абвяшчэньня незалежнасьці Ізраілю, грамадзянская вайна пераўтварылася ў міждзяржаўны канфлікт з арабскімі дзяржавамі. У Палестыну ўварваліся злучаныя войскі Эгіпту, Ярданіі і Сырыі, а таксама экспэдыцыйныя войскі Іраку. Яны занялі арабскую частку ды атакавалі ізраільскія войскі і жыдоўскія паселішчы.

У выніку вайны Ізраіль утрымаў кантроль над усёй жыдоўскай часткай, а таксама амаль 60% тэрыторыі прапанаванай арабскай дзяржавы улучна зь Яфай, Лудай, Рамле, Галілеяй, часткова Нэгевам, шырокай паласой уздоўж дарогі Тэль-Авіў — Ерусалім, Заходнім Ерусалімам і часткай тэрыторыяў Заходняга берагу. Рэшту былога Брытанскага мандату анэксавала Трансярданія, а эгіпецкія войскі захапілі Сэктар Газа.

Канфлікт выклікаў вялікія дэмаграфічныя зьмены на Сярэднім Усходзе. Каля 700 000 палестынскіх арабаў зьбеглі ці былі выгнаныя з тэрыторыі, якая перайшла да Ізраілю. Цягам трох гадоў пасьля вайны каля 700 000 жыдоў імігравалі ў Ізраілю, таксама пераважна выгнаныя з сваіх мясьцінаў на Сярэднім Усходзе.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Шаблён:Араба-ізраільскі канфлікт