Расейская сыстэма мер

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Расе́йская сыстэ́ма мер — сыстэма адзінак вымярэньня, якая выкарыстоўвалася ў Расейскай імпэрыі і СССР да 1924 году.

Меры даўжыні, адлегласьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Меры плошчы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • 1 вярста² = 250 000 сажаняў² = 1,1381 км²
  • 1 дзесяціна = 2400 сажаням2 = 10 925,4 м2 = 1,0925 га
  • 1 сажань2 = 9 аршынам2 = 49 футам2 = 4,5522 м2
  • 1 аршын2 = 256 вяршкам2 = 784 цалям2 = 0,5058 м2
  • 1 вяршок2 = 19,6958 см2
  • 1 фут2 = 144 цалям2 = 0,0929 м2
  • 1 цаля2 = 100 лініям2 = 6,4516 см2
  • 1 чэць = 1/2 дзесяціны

Меры аб’ёму[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • 1 сажань³ = 27 аршынам3 = 343 футам3 = 9,7127 м³
  • 1 аршын3 = 4 096 вяршкам3 = 21 952 цалям3 = 359,7278 дм3
  • 1 вяршок3 = 5,3594 цалям3 = 87,8244 см3
  • 1 фут3 = 1 728 цалям3 = 2,3168 дм3
  • 1 цаля3 = 1 000 ліній3 = 16,3871 см3

Меры сыпкіх рэчываў («хлебныя меры»)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • 1 цэбр = 26—30 чвэрцям
  • 1 кадка (кадзь, акоў)= 2 палоўкам = 4 чвэрцям = 8 асьмінам = 839,69 л (= 14 пудам ржы = 229,32 кг)
  • 1 палакова, палоўнік = 419,84 л (= 7 пудам ржы = 114,66 кг)
  • 1 чвэрць, чэць (для сыпкіх целаў) = 2 асьмінам (паўчвэрцям) = 4 паўасьмінам = 8 чвэрыкам = 64 гарнцам

(= 209,912 л (дм³) 1902 г.) (= 209,66 л 1835 г.)

  • 1 асьміна = 4 чвэрыкам = 104,95 л (=1 3/4 пуда ржы = 28,665 кг)
  • 1 паўасьміны = 52,48 л
  • 1 чвэрык (мера) = 1/8 чвэрці = 8 гарнцам = 26,2387 л

(= 26,239 дм3 (л) (1902 г.)) (= 64 фунтам вады = 26,208 л (1835 г))

  • 1 паўчвэрык = 13,12 л
  • 1 чацьвёрка = 6,56 л
  • 1 гарнец, малы чвэрык = 1/4 вядра = 1/8 чыэрыка = 12 стаканам = 3,2798 л

(= 3,28 дм3 (л) (1902 г.)) (=3,276 л (1835 г.))

  • 1 паўгарнец (паў-малы чвэрык) = 1 штоф = 6 стаканам = 1,64 л

(Паў-паў-малы чвэрык = 0,82 л, Паў-паў-паў-малы чвэрык = 0,41 л)

  • 1 стакан = 0,273 л

Меры вадкіх рэчываў («вінныя меры»)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • 1 бочка = 40 вёдрам = 491,976 л (491,96 л)
  • 1 карчага = 1 1/2 — 1 3/4 вядра (якое ўмяшчае 30 фунтаў чыстай вады).
  • 1 вядро = 4 чвэрцям = 10 штофам = 1/40 бочкі = 12,29941 л (на 1902 г.)
  • 1 чвэрць (вядра) = 1 гарнец = 2,5 штофа = 4 бутэлькам для віна = 5 водачным бутэлькам = 3,0748 л
  • 1 гарнец = 1/4 вядра = 12 стаканам
  • 1 штоф (кружка) = 3 фунтам чыстай вады = 1/10 вядра = 2 гарэлачным бутэлькам = 10 чаркам = 20 шкалікам = 1,2299 л (1,2285 л)
  • 1 вінная бутэлька (бутэлька) = 1/16 вядра = 1/4 гарнца = 3 стаканам = 0,68; 0,77 л; 0,7687 л
  • 1 гарэлачная, альбо піўная бутэлька = 1/20 вядра = 5 чаркам = 0,615; 0,60 л
  • 1 бутэлька = 3/40 вядра (Указ ад 16 верасьня 1744 году)
  • 1 касушка = 1/40 вядра = 1/4 кружкі = 1/4 штофа = 1/2 паўуштофа = 1/2 гарэлачнай бутэлькі = 5 шкалікам = 0,307475 л
  • 1 чвэрцінка = 0,25 л (у цяперашні час)
  • 1 стакан = 0,273 л
  • 1 чарка = 1/100 вядра = 2 шкалікам = 122,99 мл
  • 1 шкалік = 1/200 вядра = 61,5 мл

Меры вагі (масы)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ужывалася таксама: 1 лібра = 3/4 фунта = 307,1 г; 1 ансыр = 546 г, не атрымаў шырокага распаўсюджваньня

  • 1 лот = 3 залатнікам = 288 долям = 12,797 251 191 395 300 г
  • 1 залатнік = 96 долям = 4, 266 г, 4,265 750 451 721 640 г ≈ 4,26575417 г
  • 1 залатнік = 25 почкам (до 18 в.)
  • 1 доля = 1/96 залатнікам = 44,434 899 827 961 400 мг

С 13 па 18 стст. ужываліся такія меры вагі, як почка і пірог:

Меры вагі (масы) аптэкарскія і тройскія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аптэкарская вага — сыстэма мер масы, якая ўжывалася пры ўзважваньні лекаў да 1927 г. (адрозьніваецца ад ангельскай сыстэмы мер)

Устойлівыя выразы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Чуваць за вярсту
  • Касы сажань у плечах
  • Мераць усіх на свой аршын
  • Ад чыгуна два вяршка
  • Сто пудоў

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]