Паўкопка

Паўкопка (па-польску: półkopek) — срэбраная манэта Жыгімонта ІІ Аўгуста, роўная ½ капе грошай. Першы талер ВКЛ. Вырабляўся Віленскай мынцай у 1564—1565 гадох.

Доўгі час польскія гісторыкі лічылі паўкопку непаўнавартаснай манэтай з-за заніжанай пробы срэбра. Таму меркавалася, што яе выбівалі па прымусовым курсе, для крэдытаваньня войска з абавязальніцтвам далейшага абмену іх на паўнавартасныя эўрапейскія талеры. Аднак на думку беларускіх дасьледчыкаў нумізматыкі, паўкопкі вельмі рэдка сустракаюцца ў скарбах, таму магчыма, што яны ня трапілі ў абарачэньне, а выкарыстоўвалія як памятныя манэты для падарункаў на вялікакняжацкім двары. Паўкопкі вядомыя ў 2-х варыянтах.

1) Авэрс — манаграма Жыгімонта ІІ Аўгуста, абапал дата 15-64. Унізе адзнака наміналу ХХХ (грошаў). Рэвэрс — гэральдычны шчыт падобны да ангельскага з гербамі Польшчы (Арол), ВКЛ (Пагоня), Кіеўскага княства (арханёл Міхаіл), Жмудзі (мядзьведзь), Валыні (крыж). Пасярэдзіне — малы ангельскі шчыт з гербам роду Сфорцаў (зьмяя).

2) Авэрс — партрэт Жыгімонта ІІ Аўгуста ў кароне павернуты ўправа. Рэверс — манаграма Жыгімонта ІІ Аўгуста, абапал дата 15-65. Унізе адзнака наміналу 30 (грошаў). На сёняшні дзень вядомыя два асобнікі манэты гэтага варыянту.

У 1654 годзе ў Вільні была выбіта таксама вельмі рэдкая манэта — чвэрцькопка (паўталер).

Літаратура

Дзьмітры Гулецкі. «Манэты беларускай даўніны», Мінск, «Беларусь», 2007, с. 132—134
Даведнік «Манэты Беларусі да 1707 года», Мінск, «Логвінаў», 2007
E. Ivanauskas, R. Douchis. «Coins of Lithuania 1386—1707», Вільня-Калумбія, 1999