Палац Слушкаў
Помнік грамадзянскай архітэктуры | |
Палац Слушкаў
| |
Краіна | Летува |
Места | Вільня |
Каардынаты | 54°41′28″ пн. ш. 25°17′50″ у. д. / 54.69111° пн. ш. 25.29722° у. д.Каардынаты: 54°41′28″ пн. ш. 25°17′50″ у. д. / 54.69111° пн. ш. 25.29722° у. д. |
Архітэктурны стыль | барокавая архітэктура[d] і барока |
Аўтар праекту | Мікелянджэлё Палёні |
Статус | Ахоўная зона |
Палац Слушкаў | |
Палац Слушкаў на Вікісховішчы |
Палац Слушкаў — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Вільні. Знаходзіцца ў Старым Месьце, на левым беразе Вяльлі, паміж вуліцамі Тадэвуша Касьцюшкі і Слушкаў. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Рэгістру культурных каштоўнасьцяў Летувы.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вялікае Княства Літоўскае
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мураваны палац у Вільні будаваўся ў 1690—1694[1] гадох на заказ ваяводы полацкага Дамініка Міхала Слушкі. Будынак узьвялі на штучнай паўвысьпе. Пры будаваньні частку рэчышча Вяльлі засыпалі грунтам з Антокальскага пагорка. Дэкаратыўнымі работамі, відаць, займаліся Мікелянджэлё Пальлёні і Ян Пётар Пэрці, які быў архітэктарам палаца[2].
Па пашкоджаньні ў вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў Ніжняга замка стаў месцам знаходжаньня ўраднікаў у часе іх візытаў у Вільню. У 1705 і 1709 гадох тут спыняўся маскоўскі гаспадар Пётар I[3].
Па сьмерці Дамініка Міхала Слушкі ў 1719 годзе перайшоў у валоданьне Патоцкіх, з 1727 году — Пузынаў, з 1745 году — зноў Патоцкіх. У 1756 годзе палац набылі манахі ордэна піяраў, якія ўладкавалі тут калегіюм і друкарню. У 1766 годзе будынак набыў Міхал Казімер Агінскі[4], які адрэстаўраваў яго паводле праекту П’етра Росьсі[2].
Пад уладай Расейскай імпэрыі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У 1794 годзе палац занялі расейскія войскі, а па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год) улады Расейскай імпэрыі адабралі яго ў Агінскіх і ператварылі ў жылы дом.
У 1803—1831 гадох тут разьмяшчаўся бровар Дамініка Зайкоўскага. Неўзабаве будынак пераплянавалі, колькасьць паверхаў павялічылі да чатырох і з 1872 году палац пачалі выкарыстоўваць пад вайсковую вязьніцу. У гэты ж час зьнішчылі багаты арыгінальны інтэр’ер і экстэр’ер палаца.
Найноўшы час
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]За часамі міжваеннай Польскай Рэспублікі ў будынку працягвала знаходзіцца вязьніца.
У 1957—1959 гадох будынак рэканструявалі: разабралі перагародкі турэмных камэраў, замянілі перакрыцьці, павялічылі вокны. У 1959—2002 гадох у гэтым будынку працавала Віленская 25-я прафэсійна-тэхнічная вучэльня.
З 2002 году ў палацы разьмяшчаецца факультэт тэатру і кіно Летувіскай акадэміі музыкі і тэатру. Тым часам прыбудовы знаходзяцца ў працэсе рэстаўрацыі, галоўная частка палаца чакае аднаўленчых работ. Плянуецца вярнуць арыгінальны падзел на два паверхі і аднавіць маляўнічыя барокавыя вокны.
Архітэктура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Помнік архітэктуры барока. Гэта прастакутны ў пляне 2-павярховы будынак з чатырма 3-павярховымі масіўнымі бакавымі вежамі. Ад пачатку фасады будынка былі ўніфікаванымі вялікім ордэрам іянічных пілястраў, якія абрамлялі вялікія вокны. Інтэр’еры аздабляліся італьянскім мармурам, ляпнінай і насьценнымі росьпісамі. Галоўны ўваход на тэрыторыю палаца быў з боку цяперашняй вуліцы Тадэвуша Касьцюшкі празь велічную браму. Палац атачаў парк італьянскага тыпу з каналамі, сажалкамі, фантанамі і экзатычнымі расьлінамі.
Пры рэканструкцыі ў канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзяў замест былых двух зрабілі чатыры паверхі з драўлянымі перакрыцьцямі, пазьней замененымі на жалезабэтонныя. У пачатку XX ст. уваходную браму забудавалі 2-павярховымі карпусамі.
Галерэя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Гістарычная графіка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]-
J. Perlio, 1778 г.
-
Ф. Смуглевіч, 1797—1803 гг.
-
А. Арлоўскі, 1805 г.
-
Ю. Азямблоўскі, 1820-я гг.
-
К. Рачынскі, 1830 г.
-
1831 г.
-
1831 г.
-
Ю. Азямблоўскі, 1835 г.
-
В. Садоўнікаў, 1848 г.
-
В. Тым, 1852 г.
-
1871 г.
-
1874 г.
-
1882 г.
-
1882 г.
-
2-я пал. XIX ст.
-
Уваходная брама. Ф. Рушчыц, 1902 г.
Гістарычныя здымкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]-
В. Захарчык, 1865—1879 гг.
-
Ю. Чаховіч, 1869 г.
-
Ю. Чаховіч, 1869 г.
-
Ю. Чаховіч, 1870-я гг.
-
С. Флёры, 1896 г.
-
С. Флёры, каля 1900 г.
-
1905 г.
-
Т. Ходзька, 1905 г.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1912—1916 гг.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
Я. Булгак, 1915 г.
-
травень 1916 г.
-
Я. Булгак, 1938 г.
-
Я. Булгак, да 1939 г.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 126.
- ^ а б Drėma V. Dingęs Vilnius. — Vilnius: 1991. — С. 341–342. — ISBN 5-415-00366-5
- ^ Kirkor A. H. Pasivaikščiojimas po Vilnių ir jo apylinkes. — Vilnius: Viltis, 1991. — С. 146. — ISBN 5-417-00514-2
- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 127.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7