Палац Слушкаў

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Палац Слушкаў Sluškų rūmai
Палац Слушкаў
Краіна	Летува
Места	Вільня
Каардынаты	54°41′28″ пн. ш. 25°17′50″ у. д.
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура
Статус	Ахоўная зона
Палац Слушкаў на мапе Летувы Палац Слушкаў
Палац Слушкаў на Вікісховішчы

Палац Слушкаў — помнік архітэктуры XVII ст. у Вільні. Знаходзіцца ў Старым Месьце, на левым беразе Вяльлі, паміж вуліцамі Тадэвуша Касьцюшкі і Слушкаў. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Рэгістру культурных каштоўнасьцяў Летувы.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Будаваўся ў 1690—1694 гадох на заказ ваяводы полацкага Дамініка Міхала Слушкі. Будынак узьвялі на штучным паўвостраве. Пры будаваньні частку рэчышча Вяльлі засыпалі грунтам з Антокальскага пагорка. Дэкаратыўнымі работамі, відаць, займаліся Мікелянджэлё Пальлёні і Ян Пётар Пэрці, які быў архітэктарам палаца.

Па пашкоджаньні ў вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў Ніжняга замка стаў месцам знаходжаньня ўраднікаў у часе іх візытаў у Вільню. У 1705 і 1709 гадох тут спыняўся маскоўскі гаспадар Пётар I.

Па сьмерці Д. М. Слушкі ў 1719 годзе перайшоў у валоданьне Патоцкіх, з 1727 году — Пузынаў, з 1745 году — зноў Патоцкіх. У 1756 годзе палац набылі манахі ордэна піяраў, якія ўладкавалі тут калегіюм і друкарню. У 1766 годзе будынак набыў Міхал Казімер Агінскі, які адрэстаўраваў яго паводле праекту П’етра Росьсі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У 1794 годзе палац занялі расейскія войскі, а па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год) улады Расейскай імпэрыі адабралі яго ў Агінскіх і ператварылі ў жылы дом.

У 1803—1831 гадох тут разьмяшчаўся бровар Дамініка Зайкоўскага. Неўзабаве будынак пераплянавалі, колькасьць паверхаў павялічылі да чатырох і з 1872 году палац пачалі выкарыстоўваць пад вайсковую вязьніцу. У гэты ж час зьнішчылі багаты арыгінальны інтэр’ер і экстэр’ер палаца.

Найноўшы час

Фота Ю. Чаховіча, 1873 г.

За часамі міжваеннай Польскай Рэспублікі ў будынку працягвала знаходзіцца вязьніца.

У 1957—1959 гадох будынак рэканструявалі: разабралі перагародкі турэмных камэраў, замянілі перакрыцьці, павялічылі вокны. У 1959—2002 гадох у гэтым будынку працавала Віленская 25-я прафэсійна-тэхнічная вучэльня.

З 2002 году ў палацы разьмяшчаецца факультэт тэатру і кіно Летувіскай акадэміі музыкі і тэатру. Тым часам прыбудовы знаходзяцца ў працэсе рэстаўрацыі, галоўная частка палаца чакае аднаўленчых работ. Плянуецца вярнуць арыгінальны падзел на два паверхі і аднавіць маляўнічыя барокавыя вокны.

Архітэктура

Помнік архітэктуры барока. Прастакутны ў пляне 2-павярховы будынак з чатырма 3-павярховымі масіўнымі бакавымі вежамі. Першапачаткова фасады будынка былі ўніфікаванымі вялікім ордэрам іянічных пілястраў, якія абрамлялі вялікія вокны. Інтэр’еры ўпрыгожваліся італьянскім мармурам, ляпнінай і насьценнымі росьпісамі. Галоўны ўваход на тэрыторыю палаца быў з боку цяперашняй вуліцы Тадэвуша Касьцюшкі празь велічную браму. Палац атачаў парк італьянскага тыпу з каналамі, сажалкамі, фантанамі і экзатычнымі расьлінамі.

Пры рэканструкцыі ў канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзяў замест былых двух зрабілі чатыры паверхі з драўлянымі перакрыцьцямі, пазьней замененымі на жалезабэтонныя. У пачатку XX ст. уваходную браму забудавалі 2-павярховымі карпусамі.

Галерэя

• Палац Слушкаў у мастацтве
• 

  J. Perlio, 1770 г.

• 

  Ф. Смуглевіч, 1785 г.

• 

  А. Арлоўскі, 1805 г.

• 

  К. Рачынскі, 1830 г.

• 

  В. Садоўнікаў, 1848 г.

• 

  В. Тым, 1852 г.

• 

  З кнігі К. Тышкевіча, 1871 г.

• 

  Невядомы мастак, 1874 г.

• 

  Фрагмэнт малюнка Н. Орды, 1875 г.

• 

  Невядомы мастак, 1882 г.

• 

  Невядомы мастак, 1882 г.

• 

  Уваходная брама. Ф. Рушчыц, 1902 г.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 3: Дадатак А — Я. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — 690 с.: іл. ISBN 978-985-11-0487-7.

Вонкавыя спасылкі

Палац Слушкаў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Палац Слушкаў на «Радзіме майго духу»