Мікалай Азбукін

Мікалай Азбукін лац. Mikałaj Azbukin
Дата нараджэньня	16 (28) ліпеня 1894
Месца нараджэньня	Бабруйск, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	24 лістапада 1943(1943-11-24) (49 гадоў)
Месца вучобы	Фізыка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбурскага ўнівэрсытэту[d] (1917) Бабруйская гімназія[d]
Занятак	краязнавец, эканаміст
Навуковая сфэра	эканоміка
Месца працы	Інстытут беларускай культуры Наш край Цэнтральнае Бюро краязнаўства[d] Навукова-тэрміналагічная камісія[d]
Сябра ў	Беларускае культурна-асьветнае таварыства
Мікалай Азбукін у Вікісховішчы

Мікала́й Васі́льевіч А́збукін (1894, Бабруйск — 24 лістапада 1943?) — беларускі географ, краязнавец, публіцыст, дзяяч беларускага нацыянальнага руху.

Біяграфія

Паходзіў зь сям’і патомных дваранаў. У 1912—1917 гадах вучыўся ў Пецярбурскім унівэрсытэце. Пасьля сканчэньня вучобы выкладаў геаграфію і прыродазнаўства ў Бабруйскай гімназіі. Далучыўся да беларускага нацыянальнага руху, чалец камітэту Беларускага культурна-асьветнага таварыства ў Бабруйску. Падчас польскай акупацыі ў 1919 годзе арыштаваны.

Восеньню 1920 году стаў дырэктарам бабруйскай школы імя Янкі Купалы. Увесну 1921 году зноў арыштаваны ўжо савецкімі ўладамі па падазрэньні ў прыналежнасьці да партыі беларускіх эсэраў. З 1921 году працаваў у Менску: у Навукова-тэрміналягічнай камісіі Наркамасьветы БССР, у Інстытуце беларускай культуры, з 1929 году на катэдры геаграфіі БелАН.

У кнізе «Географія Эўропы» трактаваў Беларусь як самадастатковую краіну. Адзін з галоўных арганізатараў краязнаўчага руху ў Беларусі, сакратар Цэнтральнага бюро краязнаўства, першы рэдактар часопіса «Наш край». У пачатку 1928 году ў БССР існавала ўжо 301 краязнаўчая арганізацыя, якія аб’ядноўвалі 10 510 чалавек. Імклівае пашырэньне краязнаўчага руху, глыбока патрыятычнага па сутнасьці, выклікала занепакоенасьць камуністычных уладаў, і на краязнаўцаў абрынуліся рэпрэсіі. М. Азбукін быў арыштаваны 21 ліпеня 1930 году па абвінавачаньні ў прыналежнасьці да «Саюзу вызваленьня Беларусі» і па пастанове Калегіі АДПУ СССР ад 10 красавіка 1931 году высланы ў Налінск на 5 гадоў. Ёсьць зьвесткі, што зноў быў асуджаны ў 1937 годзе. Загінуў у 1943 годзе ў зьняволеньні. Паводле сьведчаньня Ю. Бібілы, расстраляны нібыта за спробу перайсьці мяжу на поўдні СССР. Рэабілітаваны 15 лістапада 1957 году Вярхоўным судом БССР.

Бібліяграфія

Асноўныя працы прысьвечаныя вывучэньні геаграфіі Беларусі і іншых краінаў.

• Географія Эўропы. М.; Л., 1924 (у сааўтарстве з А. Смолічам);
• Азбукін М. В. Нашы мястэчкі (Матэрыялы да геаграфічнага слоўніка) // Наш край. 1925. № 2-3.
• Мястэчка Шацак // Наш край. 1927, № 1.
• Азбукін М. В., Смоліч А. А. Географія па-заэўрапейскіх краёў. — Менск, 1925 (у суаўтарстве з А. Смолічам)
• Азбукин Н. В. Населенные местности Западной Белоруссии // Западная Белоруссия. Сб. статей. Мн. 1927. 211 с — С. 171—194
• Азбукін М. В. Школьная карта Беларусі. — Менск, 1925 (разам з А. Смолічам)
• Азбукін М. Паселішчы гарадскога тыпу ў БССР / Матар’ялы да геаграфіі і статыстыкі Беларусі / Пад рэд. А. Смоліча. Т1. Мн. 1928.

Літаратура

• Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.