Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Новы Сьвержань)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Краіна	Беларусь
Вёска	Новы Сьвержань
Каардынаты	53°27′04.52″ пн. ш. 26°44′10.16″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль	рэнэсансная архітэктура[d]
Дата заснаваньня	XV ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла — помнік архітэктуры XVI ст. у Новым Сьвержані. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка, на гістарычным Рынку. Твор архітэктуры рэнэсансу. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

17 кастрычніка 1588 году Мікалай Радзівіл «Сіротка» фундаваў касьцёл у Сьвержані. Відаць, як паведамляюць інвэнтары, будаваньне пачалося таго ж году. Вядома, што ў 1600 годзе касьцёл ужо дзейнічаў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Сьвержань апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1818 годзе ў час навальніцы моцны вецер зьнес дах і часткова пашкодзіў вежу сьвятыні. Па гэтым касьцёл адрамантавалі, асобна паставілі званіцу, якая згарэла пры пажары 1890 году. Рамонты адбываліся ў 1828 і 1856 гадох.

Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у 1864 годзе ўлады Расейскай імпэрыі гвалтоўна зачынілі касьцёл. Толькі ў 1901 годзе яго вярнулі каталікам.

Найноўшы час

Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл і выкарыстоўвалі будынак у гаспадарчых мэтах. У 1988 годзе касьцёл вярнулі каталікам.

Архітэктура

Помнік архітэктуры рэнэсансу з элемэнтамі готыкі. Гэта мураваная прастакутная ў пляне 1-нэфавая базыліка з слаба акрэсьленым трансэптам і невысокай паўкруглай алтарнай апсыдай, якая ўнутры мае складаны абрыс. З паўночнага боку асноўнага аб’ёму далучаецца пазьнейшая 3-ярусная квадратная ў пляне вежа, накрытая 4-гранным шатром з кароткім шпілем. Ніжнюю частку ўмацоўваюць контрфорсы, верхнія ярусы аздабляюцца роўнічнымі аркавымі нішамі, у другім ярусе ўпрыгожваюцца аркадай зь пілястрамі. У цэнтральных нішах кожнай грані праразаюцца паўцыркульныя праёмы. Да 1818 году вонкавыя сьцены былі неатынкаванымі. Перабудовы ў другой чвэрці ХІХ ст. зьмянілі мастацкае аблічча помніка.

Інтэр’ер зальнага тыпу. Абапал нэфа разьмяшчаюцца бакавыя капліца: Найсьвяцейшай Панны Марыі (направа) і Сьвятога Антонія (налева). У ніжнім ярусе вежы вылучаецца бабінец з разьмешчанымі над ім хорамі, якія адкрываюцца ў асноўнае памяшканьне невялікім аркавым праёмам. Сходы на хоры — у тоўшчы заходняй сьцяны. Скляпеньні цыліндрычныя з распалубкамі. У бабінцы скляпеньне апрацоўваецца дэкаратыўнымі нэрвюрамі.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.

• 
  красавік 1943 г.
• 
  красавік 1943 г.
• 
  красавік 1943 г.
• 
  чэрвень 1943 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  2013 г.
• 
  2013 г.
• 
  2014 г.
• 
  2014 г.

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  612Г000620

• Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла ў Новым Сьвержані, Radzima.org