Калгары
| Калгары | |
| анг. Calgary | |
| |
| Дата заснаваньня: | 7 лістапада 1884 |
| Краіна: | Канада |
| Правінцыя: | Албэрта |
| Рэгіён: | Калгары |
| Кіраўнік: | Джоці Гондэк[d] |
| Плошча: |
|
| Вышыня: | 1045 м н. у. м. |
| Насельніцтва: | |
| Тэлефонны код: | 403, 587, 825 |
| Паштовы індэкс: | T1, T2, T3 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 51°3′0″ пн. ш. 114°4′0″ з. д. / 51.05° пн. ш. 114.06667° з. д.Каардынаты: 51°3′0″ пн. ш. 114°4′0″ з. д. / 51.05° пн. ш. 114.06667° з. д. |
Калгары на мапе Канады   Калгары | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Ка́лгары (па-ангельску: Calgary) — горад у Канадзе, разьмешчаны на поўдні правінцыі Албэрта, у вобласьці перадгор’яў і прэрыяў, прыкладна ў 80 км на ўсход ад водападзелу Канадзкіх Скалістых гор.
У 2011 годзе насельніцтва Калгары складала 1 096 833 жыхара[4], такім чынам горад стаў ня толькі найбуйнейшым у Албэрце, але трэцім паводле колькасьці насельніцтва ў краіне пасьля Таронта й Манрэаля. Разам з прадмесьцямі насельніцтва Калгары складала 1 214 839 чалавек, а Калгараўская аглямэрацыя сталася пятай паводле велічыні ў Канадзе ў 2011 годзе. Горад разьмешчаны ў 294 км на поўдзень ад Эдмантану, сталіцы рэгіёну, а густа населеная зона паміж гэтымі гарадамі вядомая як «Калідор Калгары—Эдмантан».
Дзелавая актыўнасьць у Калгары ў асноўным зьвязана з нафтавай прамысловасьцю, сельскай гаспадаркай і турызмам. У 1988 годзе Калгары стаў першым канадзкім горадам, у якім прайшлі Зімовыя Алімпійскія гульні.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Да таго як у раёне Калгары пасяліліся эўрапейцы, яго ня менш за 11 тысячаў гадоў засялялі дакловіскія народы[5]. У 1787 годзе картограф Дэйвід Томпсан перазімаваў разам з групай індзейцаў пікані на беразе ракі Боў. Ён быў першым вядомым эўрапейцам, які наведаў гэтую тэрыторыю, а першым вядомым эўрапейцам, які стала пасяліліся ў раёне Калгары, стаўся ў 1873 годзе Джон Глен[6]. Тубыльны лад жыцьця заставаўся практычна нязьменным аж да 1870-х гадох, пакуль эўрапейцы не вынішчылі папуляцыю амэрыканскіх зуброў да амаль поўнага зьнікненьня.
У раёне Калгары быў заснаваны пост Паўночна-Заходняй конкавай паліцыі. Аддзяленьне гэтай службы было створана ў 1875 годзе для абароны заходніх раўнінаў ад амэрыканскіх гандляроў віскі, а таксама для абароны пушной здабычы. Пасьля таго як ў 1883 годзе да горада падышла Канадзкая Ціхаакіянская чыгунка й была пабудавана чыгуначная станцыя, Калгары стаў ператварацца ў важны гандлёвы й сельскагаспадарчы цэнтар. У 1885 годзе быў арганізаваны Нацыянальны парк Банф, які разам з гатэлем Банф Спрынгз стаў месцам паломніцтва турыстаў з усяго сьвету.
Нафту ў Албэрце ўпершыню знайшлі ў 1902 годзе, але яна не гуляла важнай ролі ў жыцьці правінцыі да 1947 году, калі былі адкрытыя ейныя вялізныя запасы. Калгары адразу апынуўся ў цэнтры нафтавага буму. Дзякуючы арабскага нафтавага эмбарга 1973 году, кошты на нафту рэзка падвысіліся, і эканоміка горада пачала расьці вельмі хутка. За гады буму ў горадзе адзін за адным пачалі зьяўляцца хмарачосы, і адносна невысокі дзелавы раён хутка апынуўся забудаваны шматпавярховымі будынкамі.
У сувязі з тым, што вялікая колькасьць калгарцаў была занята ў сэктары энэргетыкі, наступствы эканамічнага крызісу пачатку 1980-х гадох былі значнымі, і імкліва ўзрос узровень беспрацоўя. Аднак да канца дзесяцігодзьдзя эканоміка аднавілася. У Калгары хутка ўсьвядомілі, што горад не павінен моцна залежыць ад нафты й газу, і ягоная эканоміка з тых часоў стала больш разнастайнай.
Геаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Калгары разьмешчаны ў пераходнай зоне паміж перадгор’ямі Канадзкіх Скалістых гор і канадзкімі прэрыямі. Вышыня цэнтру Калгары над узроўнем мора складае прыблізна 1048 м, а вышыня ягонага аэрапорта — 1083 м. Уласна Калгары займае плошчу ў 726,5 км² (2006), што, напрыклад, перавышае плошчу горада Таронта. Праз горад працякаюць дзьве буйныя рэкі. Рака Боў цячэ з паўночнага захаду на поўдзень. Ейны прыток Элбоў цячэ з поўдня на поўнач і ўпадае ў Боў каля даўнтаўну Калгары.
Эканоміка
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Нафтагазавая прамысловасьць ужо не займае пануючага становішча ў калгараўскай эканоміцы, як раней, хоць ейная доля ў валавым гарадзкім прадукце й застаецца самай буйной. У 2006 годзе рэальны валавы прадукт Калгары, у коштах 1997 году, склаў 52,39 трыльёны канадзкіх даляраў, а доля нафтагазавай і горнай прамысловасьці ў ім — 12%. Найбуйнейшымі нафтагазавымі кампаніямі зьяўляюцца BP, EnCana, Imperial Oil, Suncor Energy, Shell Canada, TransCanada і Nexen — такім чынам, у Калгары разьмяшчаюцца кіраваньні 87% канадзкіх вытворцаў нафты й прыроднага газу й 66% вуглездабыўных прадпрыемстваў.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities), 2016 and 2011 censuses – 100% data — 2019.
- ^ Canada 2021 Census
- ^ https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2021/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=F&SearchText=Calgary&GENDERlist=1,2,3&STATISTIClist=1&DGUIDlist=2021A00054806016&HEADERlist=1
- ^ "Census Profile: Calgary, Alberta (Population Centre)". 2011 census. Statistics Canada
- ^ Archaeology Timeline of Alberta. University of Calgary
- ^ Alberta Tourism, Parks, Recreation and Culture The Glenns