Аляксандар Ваўкавыцкі

Алякса́ндар Ваўкавы́цкі (1895 — 17 красавіка 1945) — беларускі настаўнік і адзін з заснавальнікаў адукацыі ў Нараўцы, беларускі актывіст.

Аляксандр Ваўкавыцкі
Род дзейнасьці	настаўнік, заснавальнік школы
Дата нараджэньня	1895
Месца нараджэньня	Забалоччына
Дата сьмерці	17 красавіка 1945
Месца сьмерці	Нараўка, Польская Рэспубліка (1918—1939)
Грамадзянства	Польшча
Занятак	абуджэньне беларускага нацыянальнага духу

Біяграфія

Нарадзіўся ў беларускай сям’і, у 1902 годзе ён пачаў навучаньне ў пачатковай школе ў Нараўцы. Пасьля яе заканчэння паступіў у сьвіслацкую настаўніцкую сэмінарыю, а потым ён пачаў працаваць у беларускай школе ў Прыкалесі (Пружанскі раён Берасьцейскай вобласьці), калі яе не зачынілі немцы ў 1919г. З-за нацыянальнай палітыкі Другой Польскай Рэспублікі ён больш не мог выкладаць і да 1926 г. працаваў на ферме, а потым працаваў у Белавежскай пушчы. Ён вярнуўся працаваць восеньню 1939 г., заняўшы пасаду кіраўніка пачатковай школы ў Масева, дзе працаваў да пачатку нямецка-савецкай вайны. У 1941 г. аперацыя натхнёная Германам Гёрынгам, па стварэньні бязьлюднай зоны ў белавежскай пушчы, для зьнішчэньня подполлья ў ім, вымусіла яго пакінуць навакольлі лесу. Некаторы час ён жыве ў Козлікі, а потым вяртаецца на радзіму. У 1942 г. працаваў на заводзе ў Скупаве, пасьля яго разбурэньня вяртаецца ў Нараўку. У 1941-44 гадах быў членам Беларускага камітэта — супрацоўнічай арганізацыі, якая аказвала дапамогу беларускаму народу, галоўнай задачай якой была асьветніцкая й культурная дзейнасьць і абуджэньне. Пасьля вызваленьня горада ад нацысцкай акупацыяй (ліпень 1944 г.) ён пачынае працаваць у дзяржаўнай пачатковай школе ў Нараўцы. Падаў заяву на ўступленне ў польскую рабочую партыю 22 сьнежня 1944 г, быў сакратаром клуба польскай рабочай партыі ў Нараўцы. Ён быў забіты 17 красавіка 1945 г. вайсковай часткай арміі Краёва пад камандаваньнем Зыгмунта Шэндзяларжа (Лупашка). Па інфармацыі Інстытута нацыянальнай памяці Ваўкавіцкі разам з сакратаром грамадзкай рады Пётрам Кабацам, войтам гміны Янам Ляшчынскім, лясьнічым Мікалаем Леўшу былі забіты па загадзе спэцыяльнага ваеннага суда арміі Краёва ў Бельску Падляскім.

Абвінавачваньне

У 2015 годзе па ініцыятыве польскіх нацыяналістаў і Інстытута нацыянальнай памяці ён стаў ахвярай кампаніі, якая скончылася ў 2017 годзе рашэньнем гміннай рады Нараўкі аб выдаленьні імя пачатковай школы Ваўкавыцкага, але ў школу вярнулі яго шыльду. Нягледзячы на ​​ператрус, не было знойдзена доказаў таго, што ён быў аўтарам даносу гестапа ў 1943 г., у выніку якога Яўгенія Сядзік, маці Дануты Сядзік (пад псеўданімам Інка) была забіта. На думку беларускага гісторыка, праф. Алега Латышонка з Беларускага гістарычнага таварыства й на думку мясцовых беларусаў, Ваўкавыцкі быў забіты, бо выкладаў беларускую мову, бо перш за ўсё быў актыўным беларусам, які прапагандаваў беларускую адукацыю. Ён не мог выкладаць у міжваеннай Польшчы, таму ён стварыў беларускую сыстэму адукацыі падчас акупацыі, якую ў вачах арміі Краёва можна было трактаваць як варожую да іх ідэй.

Памяць

Яго імя носіць школа, хоць польскія нацыяналісты не раз спрабавалі абылгаць ягонае імя.

Раней яго імем была названа вуліца ў Нараўка (цяпер вуліца Ліпавая), яго імя было надрукавана на помніку супраць фашызму аднак пасьля рэстаўрацыі 2018 г. яго імя зьнікла.