Іржы Трнка

Іржы Трнка
	Іржы Трнка
Дата нараджэньня	24 лютага 1912[…]
Месца нараджэньня	Пльзень, Пльзень[d], Чэхія[…];
Дата сьмерці	30 сьнежня 1969[…] (57 гадоў)
Месца сьмерці	Прага, Чэхаславаччына[…];
Месца пахаваньня	Plzeň Central Cemetery[d];
Месца вучобы	Вышэйшая школа прыкладнога мастацтва[d];
Занятак	кінарэжысэр, сцэнарыст, кінапрадусар, пісьменьнік, ілюстратар, маляр, лялечнік, мастак-мультыплікатар, пэдагог, скульптар, сцэнограф, графік, puppet designer, малявальнік, настаўнік, плястычны артыст, мастак па касьцюмах, кінасцэнарыст, рэжысэр, кінэматаграфіст
Навуковая сфэра	выяўленчае мастацтва, мультфільм[d], дызайн касьцюмаў[d], сцэнаграфія[d], кінасцэнарыстыка[d], літаратура і лялькавы тэатар[d]
Узнагароды	Народны артыст Чэхаславаччыны[d] (29 ліпеня 1963) прэмія імя Х. К. Андэрсана для мастакоў-ілюстратараў[d] (1968) ганаровы грамадзянін Пльзеню[d] (30 сакавіка 1990)
Подпіс
	Іржы Трнка ў Вікісховішчы

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Трнка.

І́ржы Трнка (па-чэску: Jiří Trnka; 24 лютага 1912, г. Пльзень, Чэхія — 30 сьнежня 1969, Прага) — чэскі рэжысэр-мультыплікатар, мастак. Народны артыст Чэхіі (1963). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Чэхаславаччыны (1954), ляўрэат прэміі Г. К. Андэрсэна (1968). З-за яго ўплыву на анімацыю яго назвалі «Ўолтам Дыснэям Усходняй Эўропы» нягледзячы на вялікія адрозненьні паміж іх творамі.

Жыцьцяпіс

Іржы Трнка нарадзіўся ў Пльзене на захадзе Чэхіі. Бацька быў сантэхнікам, а маці краўчыхай, яны заставаліся вельмі блізкімі да свайго сялянскага паходжаньня. У дзяцінстве атрымліваў асалоду ад лепкай лялек з дрэва і ладзіў невялікія шоў для сяброў.

Пасьля ён наведваў урокі ў прафэсійным вучылішчы ў сваім родным горадзе, дзе сустрэў свайго настаўніка Ёзэфа Скупу, які з часам стаў вядучым грамадзкім дзеячам сьвеце чэскіх лялькаводаў. Скупа быў яго настаўнікам, даручаў Трнк ў пэўныя абавязкі і здолеў пераканаць яго сям’ю, якая спачатку не хацела, дазволіць хлопцу паступіць у прэстыжную школу прыкладнога мастацтва ў Празе, якую скончыў у 1929—1935 гадах.

Творчую дзейнасьць пачаў у 1928 годзе ў пльзенскім тэатры лялек. У 1941—1945 гг. мастак у Нацыянальным тэатры ў Празе.

Заснавальнік нацыянальнай школы лялечнай мультыплікацыі, дзіцячай мастацкай кінэматаграфіі. Ілюстраваў кнігі для дзяцей.

Узнагароды

«Жывёлы і разбойнікі» (па-чэску: Zvířátka a petrovští; 1946, прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Канах, Францыя),
«Шпалічак» (па-чэску: Špalíček; 1947, прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Вэнэцыі, Італія),
«Салавей імпэратара» паводле Г. К. Андэрсэна (па-чэску: Císařův slavík; 1948),
«Прынц Баяя» паводле Б. Немцавай (па-чэску: Prinz Bajaja; 1950, прызы міжнароднага кінафэстывалю ў Карлавых Варах, Чэхія; кінафэстывалю у Лякарна, Швэйцарыя),
«Старадаўнія чэскія лягенды» паводле А. Ірасека (па-чэску: Staré pověsti české; 1953, прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Вэнэцыі),
«Прыгоды бравага салдата Швейка» паводле Яраслава Гашака (па-чэску: Dobrý voják Švejk; 1955),
«Сон у летнюю ноч» паводле У. Шэкспіру (па-чэску: Sen noci svatojánské; 1959, галоўны прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Канах, прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Вэнэцыі),
«Жарсьць» (па-чэску: Vášen; 1961, галоўны прыз Міжнароднага кінафэстывалю ў Обэргаўзане, Нямеччына),
«Кібэрнэтычная бабуля» (па-чэску: Kybernetická babička; 1962) і інш.

Фільмаграфія

Караткамэтражныя фільмы

Zasadil dědek řepu (Пасадзіў дзед рэпу, 1945 р.). Мультфільмы.
Pérák SS (Спрынгман і СС, 1946 р.). Мультфільмы.
Дарек (Дар, 1947 р.). Мультфільмы.
Zvířátka a Petrovští (Пачвары і бандыты, 1947 р.). Мультфільмы.
Román s basou (Гісторыя баса, 1949 р.).
Čertův mlýn («Чортаў млын», 1 січня 1949 р.).^[7]
Árie prérie (Песьня пра прэерыю, 1949).
O zlaté rybce (Золота рибка, 1951 р.). Мультфільмы.
Veselý cirkus (Вясёлы цырк, 1951 р.).
Dva mrazíci (Два марозы, 1954 р.)
Circus Hurvínek (Цыркус Гурвінак,1955).
Проч ЮНЕСКО? (Чаму ЮНЭСКА, 1958 р.). Мультфільмы
Vášen (Жарсьць, 1962 р.).
Kybernetická babička (Кібэрнэтычная бабка, 1962 р.).
Archanděl Gabriel a paní Husa (Архангел Гаўрыіл і місіс Гусак, 1964 р.).
Максплатт (1965)
Рука («Рука», 1965 р.).

Мастацкія фільмы

Шпалічек (Ческі год, 13 сьнежня 1947 р.)
Císařův slavík (Імпэратарскі салавей, 15 красавіка 1949 р.)
Баджаджа (Прынц Баяя, 26 жніўня 1950)
Staré pověsti české (Старадаўнія чэскія лягенды, 10 верасьня 1953)
Добрий вояк Швейк (Прыгоды бравага салдата Швейка, 1 жніўня 1955 р.)
Sen noci svatojánské (Сон летнюю ноч, 25 верасьня 1959 р.)

Крыніцы

^ ^а ^б JiÅ™í Trnka (нід.)
^ ^а ^б Jiri Trnka // Encyclopædia Britannica (анг.)
^ ^а ^б Jiří Trnka // Křížky a vetřelci (чэс.)
^ ^а ^б World Encyclopedia of Puppetry Arts, Encyclopédie Mondiale des Arts de la Marionnette, Enciclopedia Mundial de las Artes de la Marioneta (анг.)
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ ^а ^б The Fine Art Archive
^ Oddball Films: Czech Please! - Stop-Motion Marvels from the Czech Masters - Thur. Aug 21 - 8PM Праверана 7 жовтня 2019 г.

Вонкавыя спасылкі

Іржы Трнка — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[_1e389679dd79b40b-1] а ^б JiÅ™í Trnka (нід.)

[_6e0927a86c23340b-2] а ^б Jiri Trnka // Encyclopædia Britannica (анг.)

[_d348f923a3046064-3] а ^б Jiří Trnka // Křížky a vetřelci (чэс.)

[_ff49b33c7ab43fae-4] а ^б World Encyclopedia of Puppetry Arts, Encyclopédie Mondiale des Arts de la Marionnette, Enciclopedia Mundial de las Artes de la Marioneta (анг.)

[_a317497e34d3e6b3-5] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[_fec1838e9e29029a-6] а ^б The Fine Art Archive

[auto-7] Oddball Films: Czech Please! - Stop-Motion Marvels from the Czech Masters - Thur. Aug 21 - 8PM Праверана 7 жовтня 2019 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Нарматыўны кантроль
Міжнародныя	FAST МІСН VIAF WorldCat
Нацыянальныя	Нарвэгія Францыя Зьвесткі НБФ Нямеччына Ізраіль Бэльгія ЗША Швэцыя Латвія Японія Чэхія Аўстралія Карэя Харватыя Нідэрлянды Польшча
Навуковыя	CiNii
Артысты	Артысты RKD
Асобы	Нямецкія біяграфіі Trove
Іншыя	SNAC IdRef