Сыстэма вершаваньня: розьніца паміж вэрсіямі
пачатак, вікіфікацыя |
|||
Радок 5: | Радок 5: | ||
Наяўнасьць у старажытнагрэцкай мове доўгіх і кароткіх [[склад]]оў прывяла да ўзьнікненьня [[Антычнае (мэтрычнае) вершаваньне|антычнай (мэтрычнай)]] сыстэмы вершаваньня. У мовах з пастаянным (строга вызначаным) [[націск]]ам пануе [[сілабічнае вершаваньне]]. Мовы з рухомым націскам карыстаюцца [[Танічнае вершаваньне|танічнай]] і [[сілаба-танічнае вершаваньне|сілаба-танічнай]] сыстэмамі вершаваньня. |
Наяўнасьць у старажытнагрэцкай мове доўгіх і кароткіх [[склад]]оў прывяла да ўзьнікненьня [[Антычнае (мэтрычнае) вершаваньне|антычнай (мэтрычнай)]] сыстэмы вершаваньня. У мовах з пастаянным (строга вызначаным) [[націск]]ам пануе [[сілабічнае вершаваньне]]. Мовы з рухомым націскам карыстаюцца [[Танічнае вершаваньне|танічнай]] і [[сілаба-танічнае вершаваньне|сілаба-танічнай]] сыстэмамі вершаваньня. |
||
Усе сыстэмы вершаваньня так ці інакш зьвязаныя паміж сабой, узаемна ўплываюць (ці ўплывалі) адна на другую. Напрыклад, антычная сыстэма вершаваньня аказала ўплыў на разьвіцьцё сілабічнага і сілаба-танічнага верша ў [[Эўропа|эўрапейскай]] і ўсёй сусьветнай паэзіі, народнае вершаваньне — на станаўленьне сілаба-тонікі ва ўсходнеславянскай паэзіі, зьявілася асновай літаратурнага танічнага верша і г. д. |
Усе сыстэмы вершаваньня так ці інакш зьвязаныя паміж сабой, узаемна ўплываюць (ці ўплывалі) адна на другую. Напрыклад, антычная сыстэма вершаваньня аказала ўплыў на разьвіцьцё сілабічнага і сілаба-танічнага верша ў [[Эўропа|эўрапейскай]] і ўсёй сусьветнай паэзіі, народнае вершаваньне — на станаўленьне сілаба-тонікі ва ўсходнеславянскай паэзіі, зьявілася асновай літаратурнага танічнага верша і г. д. |
||
Кожная сыстэма вершаваньня мае свае вершаваныя віды і формы. У прыватнасьці, відамі танічнага верша зьяўляюцца акцэнтна-складовы і акцэнтны, або чыста танічны, верш, [[дольнік]], [[тактавік]]. У сілаба-тоніцы суіснуюць [[вольны верш]], вершы з |
Кожная сыстэма вершаваньня мае свае вершаваныя віды і формы. У прыватнасьці, відамі танічнага верша зьяўляюцца акцэнтна-складовы і [[акцэнтны верш|акцэнтны, або чыста танічны, верш]], [[дольнік]], [[тактавік]]. У сілаба-тоніцы суіснуюць [[вольны верш]], вершы з |
||
цэзураванымі нарашчэньнямі і ўсячэньнямі і г. д. |
цэзураванымі нарашчэньнямі і ўсячэньнямі і г. д. |
||
У адзін і той жа час у нацыянальнай паэзіі і нават у творчасьці аднаго паэта можа ўжывацца некалькі сыстэмаў вершаваньня. Так, у творчасьці [[Францішак Багушэвіч|Ф. Багушэвіча]] сустракаюцца сілабічныя, сілаба-танічныя і танічныя вершы. [[Максім Танк|М. Танк]] доўгі час пісаў ледзь не выключна сілаба-танічным і танічным вершам, а ў апошнія гады аддаў перавагу свабоднаму вершу. [[Рыгор Барадулін|Р. Барадулін]] таксама спазнаў мэтра-рытмічную эвалюцыю. |
У адзін і той жа час у нацыянальнай паэзіі і нават у творчасьці аднаго паэта можа ўжывацца некалькі сыстэмаў вершаваньня. Так, у творчасьці [[Францішак Багушэвіч|Ф. Багушэвіча]] сустракаюцца сілабічныя, сілаба-танічныя і танічныя вершы. [[Максім Танк|М. Танк]] доўгі час пісаў ледзь не выключна сілаба-танічным і танічным вершам, а ў апошнія гады аддаў перавагу свабоднаму вершу. [[Рыгор Барадулін|Р. Барадулін]] таксама спазнаў мэтра-рытмічную эвалюцыю. |
Вэрсія ад 01:09, 6 сьнежня 2013
Сыстэ́ма вершава́ньня — тып рытмічнай арганізацыі вершаванай мовы, які абумоўлены фанэтычнымі асаблівасьцямі нацыянальнай мовы, пануючымі ў паэзіі традыцыямі вершаваньня і залежыць ад сукупнасьці структурных адзінак верша, іх будовы, функцый і ўзаемасувязі ў вершаваных радках.
Тыпы сыстэмаў вершаваньня
Наяўнасьць у старажытнагрэцкай мове доўгіх і кароткіх складоў прывяла да ўзьнікненьня антычнай (мэтрычнай) сыстэмы вершаваньня. У мовах з пастаянным (строга вызначаным) націскам пануе сілабічнае вершаваньне. Мовы з рухомым націскам карыстаюцца танічнай і сілаба-танічнай сыстэмамі вершаваньня. Усе сыстэмы вершаваньня так ці інакш зьвязаныя паміж сабой, узаемна ўплываюць (ці ўплывалі) адна на другую. Напрыклад, антычная сыстэма вершаваньня аказала ўплыў на разьвіцьцё сілабічнага і сілаба-танічнага верша ў эўрапейскай і ўсёй сусьветнай паэзіі, народнае вершаваньне — на станаўленьне сілаба-тонікі ва ўсходнеславянскай паэзіі, зьявілася асновай літаратурнага танічнага верша і г. д. Кожная сыстэма вершаваньня мае свае вершаваныя віды і формы. У прыватнасьці, відамі танічнага верша зьяўляюцца акцэнтна-складовы і акцэнтны, або чыста танічны, верш, дольнік, тактавік. У сілаба-тоніцы суіснуюць вольны верш, вершы з цэзураванымі нарашчэньнямі і ўсячэньнямі і г. д. У адзін і той жа час у нацыянальнай паэзіі і нават у творчасьці аднаго паэта можа ўжывацца некалькі сыстэмаў вершаваньня. Так, у творчасьці Ф. Багушэвіча сустракаюцца сілабічныя, сілаба-танічныя і танічныя вершы. М. Танк доўгі час пісаў ледзь не выключна сілаба-танічным і танічным вершам, а ў апошнія гады аддаў перавагу свабоднаму вершу. Р. Барадулін таксама спазнаў мэтра-рытмічную эвалюцыю.
Літаратура
- Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. — 3-е выд., дапрац. і дапоўн. — Менск: Беларуская навука, 2004. — 576 с. — 2000 ас. — ISBN 985-08-0598-6
- Рагойша В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 2001. — 384 с. — 1000 ас. — ISBN 985-11-0197-4
Гэта — накід артыкула па літаратуры. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |