Мікраарганізм

Пэніцыліюм у мэтыленавым сінім(d) пры 400-разовым павелічэньні

Артыкулы з сэрыі

Навука пра жыцьцё
Азначнік Агляд Слоўнік Гісторыя храналёгія
Ключавыя паняцьці
Сьпіс Вузавая тэорыя Экасыстэма Эвалюцыя Філягенэз Уласьцівасьці жыцьця Адаптацыя Перапрацоўка энэргіі Рост Парадк Рэгуляваньне Размнажэньне Рэакцыя на вакольле Дамэны і царствы жыцьця Археі Бактэрыі Эўкарыёты Жывёлы Грыбы Расьліны Пратысты
Галіны
Сьпіс
Дасьледаваньне
Сьпіс Біёляг сьпіс Прэміі Часопісы Дасьледніцкія мэтады Неразьвязаныя праблемы
Прымяненьне
Сьпіс Сельскагаспадарчыя навукі Біямэдычныя навукі Мэдычныя тэхналёгіі Фармагаспадарка
Катэгорыя

Мікрааргані́зм (ад грэц. μικρός «маленькі» і грэц. ὀργανισμός «арганізм») ці мікроб (μικρός і грэц. βίος «жыцьцё») — арганізм мікраскапічнага памеру, можа існаваць як у аднавузавай форме, так і калёніяй вузаў.

Чалавецтва меркавала пра існаваньне нябачнага воку жыцьця ад старажытнасьці, што пацьвярджаецца джайнісцкімі пісаньнямі VI стагодзьдзя да н. э. Навуковае вывучэньне мікраарганізмаў пачаў дзякуючы вынаходніцтву мікраскопа Антоні ван Леэўвэнгук. У 1850-х Люі Пастэр абверг тэорыю самазараджэньня, выявіўшы ролю мікраарганізмаў у псаваньні прадуктаў. У 1880-х Робэрт Кох адкрыў, што мікраарганізмы ёсьць прычынай такіх захворваньняў, як сухоты, халера, дыфтэрыя і сібірская язва.

Надзвычайная разнастайнасьць мікраарганізмаў тлумачыцца аднясеньнем да іх прадстаўнікоў большасьці аднавузавых прадстаўнікоў усіх трох дамэнаў жыцьця. Два зь іх, археі і бактэрыі, складаюцца выключна зь мікраарганізмаў. Трэці дамэн, эўкарыёты, уключае ўсе шматвузавыя арганізмы, а таксама аднавузавыя пратысты і пратазоі(d), якія ёсьць мікробамі. Некаторыя пратысты адносяцца да жывёлаў, некаторыя — да зялёных расьлінаў. Шматвузавыя мікражывёлы, грыбы і водарасьці, хоць і маюць маленькія памеры, але ў цэлым да мікраарганізмаў не адносяцца.

Пражываюць мікраарганізмы ў розных арэалах, ад палюсоў да экватара, у пустэльнях, гейзэрах, горах, глыбінях(d). Некаторыя вытрымліваюць экстрэмальныя ўмовы (надзвычай высокія ці нізкія тэмпэратуры), іншыя ўстойлівыя да высокага ціску, асобныя — да радыяцыі. Мікраарганізмы складаюць мікрабіёту ў і на ўсіх шматвузавых арганізмах.

Чалавек карыстаецца мікраарганізмамі для фэрмэнтацыі ежы і ачысткі сьцёкавых водаў, вырабу паліва, фэрмэнтаў ды іншых біяактыўных злучэньняў. Мікробы выкарыстоўваюцца як мадэльныя арганізмы ў біялёгіі і знайшлі выкарыстаньне ў біялягічнай вайне і тэрарызьме. Мікробы — істотны складнік пладародных глебаў. У чалавечым целе мікраарганізму ўтвараюць мікрабіёту, у тым ліку важную мікрафлёру кішачніка. Мікробы — патагены, адказныя за шматлікія інфэкцыйныя захворваньні.