Ян Пятроўскі

	Ян Пятроўскі; лац. Jan Piatroŭski
	Вокладка Эвангельля Сьв. Яна ў перакладзе Яна Пятроўскага
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	7 студзеня 1905; Слуцак, Менская губэрня, Расейская імпэрыя;
Памёр	19 студзеня 2001 (96 гадоў); Гейнсвіл[d], Флорыда, ЗША;
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	прапаведнік, перакладнік, публіцыст
Мова	беларуская
	Творы на сайце Knihi.com

Ян Пятро́ўскі (20 студзеня [ст. ст. 7 студзеня] 1905^[1], Слуцак, Менская губэрня, Расейская імпэрыя — 19 студзеня 2001, Гейнсвіл, штат Флорыда, ЗША^[2]) — пратэстанцкі прапаведнік, рэлігійны і культурна-грамадзкі дзяяч міжваеннага дваццацігодзьдзя ў Заходняй Беларусі і эміграцыі, публіцыст, выдавец, рэдактар, пісьменьнік і перакладнік.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў беларускай праваслаўнай сям’і Дзям’яна і Юстыны Пятроўскіх. Па заўчаснай сьмерці бацькі маці засталася з васьмю дзецьмі. Ян навучаўся ў школе Сьвята-Траецкага манастыру, потым у прыхадзкой школе. Скончыў гімназію ў Вільні, куды сям’я пераехала ў 1919 годзе. Служыў у Войску Польскім, скончыў школу падхарунжых.

З 1920-х гадоў Ян Пятроўскі зьвязаны зь беларускім культурна-грамадзкім рухам Заходняй Беларусі. Падтрымліваў кантакты з вучнёўскай моладзю Віленскай беларускай гімназіі. Прыхільнік Беларускай сялянска-работніцкай грамады, быў знаёмы з многімі дзеячамі заходнебеларускай культуры. У 1927—1928 гадох хацеў выехаць у БССР, аднак перадумаў.

У канцы 1920-х гадоў, яшчэ праваслаўным, трапіў на беларускае набажэнства мэтадысцкай царквы^[3], і неўзабаве стаў сябрам пратэстанцкага брацтва. Скончыў біблійную школу мэтадыстаў у Клярысэве(pl) пад Варшавай. З 1932 году жыў і быў прапаведнікам у Дзярэчыне. З 1935 году быў выдаўцом і рэдактарам беларускамоўнага пратэстанцкага грамадзка-рэлігійнага і літаратурнага часопісу «Сьветач Хрыстусовае навукі». Аўтар брашуры «Нядзельная школа, яе сутнасьць і гісторыя» (1937 год).

Падчас Другой сусьветнай вайны Ян Пятроўскі кіраваў групай беларускіх перакладнікаў, якая дзеяла ў Бэрліне пры выдавецтве Міністэрства прапаганды Трэцяга Райху. Апрацаваў у 1942 годзе з Аляксандрам Калошам і Васілём Камароўскім «Нямецка-беларускі слоўнік» (27 тыс. словаў), які, аднак, ня быў выдадзены.

У 1944 годзе выехаў у Аўстрыю. З 1953 году жыў у ЗША. У эміграцыі ўзнавіў выданьне эвангельска-баптысцкага часопісу «Сьветач Хрыстовае навукі». У 1976 году разам з жонкай Аліцыяй у Гейнсвіле (штат Фларыда) заснаваў Беларускі харытатыўна-адукацыйны фонд з мэтай дапамогі беларусаведным дасьледаваньням і публікацыі матэрыялаў на беларускія тэмы. Адзін з пачынальнікаў беларускага эвангельска-баптысцкага руху ў ЗША.

З жонкай Аліцыяй (памерла ў 1992 годзе) мелі двух сыноў: Джорджа і Гэры^[4].

Творчасьць

Пераклаў на беларускую мову і выдаў 7 тамоў выбраных твораў старажытнагрэцкага філёзафа Плятона. Падрыхтаваў і выдаў клясычны «Грэцка-беларускі слоўнік».

Аўтар беларускіх перакладаў Марка Аўрэлія, Карла Вільгельма фон Гумбальта. Першы перакладнік на беларускую мову «Усеагульнай дэклярацыі правоў чалавека» (1975)^[5].

Аўтар «Мэмуараў» (т. 1—3, Гейнсьвіл, 1988—1997), у якіх падкрэсьліваў: родная мая Бацькаўшчына — маці — Літва, Вялікае Княства Літоўскае^[6].

Бібліяграфія

На фронце: П’еса ў трох карцінах (1931)
Ангельска-беларускі слоўнік / Улажыў Ян Пятроўскі. — Ч. 1 (1946)
Сьвятое Пісьмо. КНІГІ СТАРОГА ЗАПАВЕТУ. Кніжыца І. Кніга Руты, Кніга прарока Еэля, Кніга прарока Ёны. — Нью-Ёрк: 1959. — 17 с.
Абарона Сакратаса = The defense of Socrates; Крытон = Criton; Файдон = Phaidon / Платон; з грэцкага тэксту на беларускую мову пераклаў, папярэдзіў уводзінамі і агледзіў інтэрпрэтацыю Ян Пятроўскі (1967)
Сымпозыён. Іён = Symposiym (The Banduet). Ion: Выбраныя дыялёгі / З грэч. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян. Пятроўскі (1970)
Горгіяс = Gorgias: Выбраны дыялёг: З дадат. грэцка-беларус. слоўніка / З грэч. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і аглядзіў камент. Ян. Пятроўскі (1973)
Universal'naja Dėkljaracyja Pravoŭ Čalaveka = The Universal Declaration of Human Rights / Апрац. Я.Пятроўскі. — John and Alice Piotrowski Byelorussian Charitable Educational Fund, 1975.
Пратагор. Гіпій вялікшы = Protagoras. Greater Hippias / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян Пятроўскі (1975)
Пармэнідэс. Мэнон = Parmenides Meno / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзеў камент. Ян Пятроўскі (1976)
Старажытная грэцкая клясыка (У межах нашае супольнасці): У межах нашае супольнасьці (1979)
Вернер, Ёгер. Тэалогія грэцкіх думаньнікаў / У пер.[з англ.] Я.Пятроўскага (1980)
Палітэя / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян Пятроўскі (1981)
Клясычны грэцка-беларускі слоўнік. Частка першая. Літары: Α α — Μ μ / Ян Пятроўскі. — The Byelorussian Charitable Educational Fund, Inc., 1983.
Клясычны грэцка-беларускі слоўнік. Частка другая. Літары: Ν ν — Ω ω / Ян Пятроўскі. — The Byelorussian Charitable Educational Fund, Inc., 1985.
На васьмідзясятыя ўгодкі: (Фрагменты) (1985)
Старажытная грэцкая клясыка (у межах нашай супольнасці) (1987)
Мэмуары = Memoir: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце (1905—1945) / Ян Пятроўскі. — Кн. 1 (1988)
Мэмуары: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце (1945—1953). Кн.2 (1991)
Паводля Сьв. Яна Эвангеле Госпада нашага Ісуса Хрыста / на беларускую мову з грэцкага тэксту переклаў Ян Пятроўскі. — Менск — Лёндан — Нью Ёрк: Беларускі Харытатыўна-Адукацыйны Фонд, 1991. — 48 с. — 200 000 ас.
Лепшыя думкі чалавека = Man’s best thoughts: Зборнік / Выбраў і ўклаў паводле тэматыкі Я.Пятроўскі. — Т.3 (1992)
Увага! Увага! — Гаворыць…: (На дарозе інтэрв’ю): Замест прадмовы (1993)
Ангельска-беларускі слоўнік. Беларуска-ангельскі слоўнік = English-byelorussian dictionary. Byelorussian-english dictionary / Прадм. В.Багдановіча (1993)
Тарас Сайка — ініцыятар і галоўны фінансавы ахвярадаўца на рэч перакладу і друку Бібліі на літоўскай мове. — Гэйнсвіль: Яна і Аліцыі Пятроўскіх Беларускі Харытатыўна-Адукацыйны Фонд, 1995.
Мэмуары: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце. Кн.3 (1997)^[7]

Крыніцы

^ Сяргей Чыгрын. Любіў Беларусь і філасофію // Ніва. — 2 студзеня 2005. — № 1 (2538).
^ JOHN PIOTROWSKI — people search, genealogy, find deceased relatives and locate ancestors (анг.) People Search Праверана 8 лістапада 2012 г.
^ Алесь Пашкевіч. Пратэстантызм і беларускі нацыяналізм у міжваеннай Польшчы // Arche Пачатак. — 2007. — № 5 (56).
^ Alice Piotrowski // Gainesville Sun. — Mar 17, 1992. — С. 9.
^ Жыццё, аддадзенае Беларусі і антычнай філасофіі // Кантакты і дыялогі. — 2002. — № 10—12.
^ Чаропка В. Гісторыя нашага імя: Гіст. даслед. — Менск, 1995. С. 81.
^ Запрос: a001a="BY-NLB-ar113412" Сводный электронный каталог. Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 8 лістапада 2012 г.

Літаратура

Беларускія рэлігійныя дзеячы XX ст.: Жыццярысы, мартыралогія, успаміны / Уклад. Ю. Гарбінскі. — Мн. — Мюнхен: Беларускі кнігазбор, 1999. — ISBN 985-6318-65-3
Літаратурны рух на эміграцыі / Лявон Юрэвіч. — Мінск: 2002.
Чыгрын С. Любіў Беларусь і філасофію // Ніва. — 2 студзеня 2005. — № 1 (2538).
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

Вонкавыя спасылкі

[1] Сяргей Чыгрын. Любіў Беларусь і філасофію // Ніва. — 2 студзеня 2005. — № 1 (2538).

[2] JOHN PIOTROWSKI — people search, genealogy, find deceased relatives and locate ancestors (анг.) People Search Праверана 8 лістапада 2012 г.

[3] Алесь Пашкевіч. Пратэстантызм і беларускі нацыяналізм у міжваеннай Польшчы // Arche Пачатак. — 2007. — № 5 (56).

[4] Alice Piotrowski // Gainesville Sun. — Mar 17, 1992. — С. 9.

[5] Жыццё, аддадзенае Беларусі і антычнай філасофіі // Кантакты і дыялогі. — 2002. — № 10—12.

[6] Чаропка В. Гісторыя нашага імя: Гіст. даслед. — Менск, 1995. С. 81.

[7] Запрос: a001a="BY-NLB-ar113412" Сводный электронный каталог. Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 8 лістапада 2012 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]