Шыман Забела (сын Антонія)
 Герб «Тапор і Ліс» | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 14 лютага 1750 Чырвоны Двор |
| Памёр | 30 жніўня 1824 |
| Род | Забелы |
| Бацькі | Антоні Забела Зоф’я Шчыт |
| Жонка | Барбара Завіша гербу «Задора» |
| Дзеці | Антоні Міхал Юзаф |
Шыман Забела (па-польску: Szymon Zabiełło, 14 лютага 1750, Чырвоны Двор — 30 жніўня 1824) — граф, дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, кашталян менскі ў 1787—1792. Сурагатар ковенскай зямлі, віцэ-брыгадзір народнай кавалерыі, генэрал-лейтэнант літоўскіх войскаў, кавалер ордэнаў Белага Арла і Сьв. Станіслава.
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]З роду Забелаў гербу «Тапор і Ліс», чацьверты сын Антонія Забелы, лоўчага вялікага літоўскага, і Зоф’і, дачкі амсьціслаўскага кашталяна Юзафа Шчыта гербу «Ястрабец» і Пэтранэлі Валадковіч. Валодаў маёнткамі Арэхаўна, Паазёры і інш.
Брат Міхала і таргавічаніна Юзафа. Скончыў Вайсковую акадэмію ў Люнэвіле і служыў у францускай арміі. У 1780 стаў кавалерам Ордэну сьв. Станіслава. Атрымаў менскае кашталянства ад свайго дзядзькі, таксама Шымана. У 1787 разам з братам Міхалам перайшоў у войска Рэчы Паспалітай і адразу (24 чэрвеня 1788) стаў брыгадзірам 1-й брыгады народнай кавалерыі войскаў Вялікага Княства Літоўскага і генэрал-маёрам, камандуючым 2-й літоўскай дывізіяй. 30 жніўня 1790 павышаны да генэрал-лейтэнанта. Прысягнуў Канстытуцыі 3 траўня. У 1792 змагаўся з расейскай інтэрвэнцыяй. Мужна біўся, але прайграў бітву пад Берасьцем. Пасьля капітуляцыі караля спрабаваў партызаніць у тыле ворага, але неўзабаве падаў у адстаўку, улічваючы ягоную перавагу. Быў паслом на гарадзенскім сойме 1793 году. Належаў да патрыятычнай апазыцыі. Пазьней падтрымліваў кантакты з паўстанцкімі групоўкамі ў Вільні, але ў той час жа быў чальцом адноўленай таргавічанамі Пастаяннай Рады. Па выбуху паўстаньня ў Вільне далучыўся да яго і часова выконваў функцыю генэрал-ад’ютанта генэрала Якуба Ясінскага. Пасьля паразы паўстаньня на Літве сышоў з публічнага жыцьця.
Шыман Забела ажаніўся з Барбарай Завішай гербу «Задора», удавой Яна Незабытоўскага, якая ў 1791 годзе прафундавала касьцёл у Сьвіслачы. Меў трох сыноў: Антонія, Міхала й Юзафа.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej, Poznań, T.1-31, 1879—1908
- Kosk H.P. Generalicja polska t. 2 wyd.: Oficyna Wydawnicza «Ajaks», Pruszków, 2001
- Dunin-Wilczyński Z. Order Św. Stanisława, Warszawa, 2006. s. 187