Хойнаў
| Хойнаў | |||||
| польск. Chojnów | |||||
 Сярэднявечная вежа | |||||
| |||||
| Дата заснаваньня: | XIV стагодзьдзе | ||||
| Места з: | 1333 | ||||
| Краіна: | Польшча | ||||
| Ваяводзтва: | Ніжнесылескае | ||||
| Павет: | Легніцкі | ||||
| Бурмістар: | Ян Сэркес | ||||
| Плошча: | 5,32 км² | ||||
| Вышыня: | 170 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва (2011) | |||||
| колькасьць: | ▲ 14 367 чал.[1] | ||||
| шчыльнасьць: | 2700,56 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+1 | ||||
| летні час: | UTC+2 | ||||
| Тэлефонны код: | +48 76 | ||||
| Паштовыя індэксы: | 59-224, 59-225 | ||||
| TERYT: | 5020209011 | ||||
| Нумарны знак: | DLE | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 51°16′0″ пн. ш. 15°56′0″ у. д. / 51.26667° пн. ш. 15.93333° у. д.Каардынаты: 51°16′0″ пн. ш. 15°56′0″ у. д. / 51.26667° пн. ш. 15.93333° у. д. | ||||
Хойнаў на мапе Польшчы   Хойнаў | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| http://chojnow.eu/ | |||||
.svg)
Хо́йнаў (па-польску: Chojnów), гіст. Га́йнаў (па-польску: Hajnów, па-нямецку: Haynau) — места і гміна ў Легніцкім павеце Ніжнесылескага ваяводзтва, на рацэ Скора. Найвялікашае па колькасьці насельніцтва места ў Легніцкім павеце і 27 — у ваяводзтве. Насельніцтва — 14 367 жыхароў (2011).
Геаграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Хойнаў знаходзіцца ў цэнтральна-заходняй частцы Ніжнесылескага ваяводзтва, у заходняй частцы Легніцкага павету. Празь места ва ўсходнім кірунку працякае рака Скора і рака Млыноўка — у заходнім.
Хойнаў мае аўтамабільнае і чыгуначнае злучэньне з найбольшымі местамі Польшчы. За 5 км на поўдзень ад места знаходзіцца аўтастрада А4.
Места плошчаю 5,32 км²[2] займае 0,71% паверхні павету.
Мінуўшчына
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паселішча зьявілася тут у XIII стагодзьдзі пад назваю Гайнаў. У 1333 року атрымала мескія правы і з тае пары пачало хутка разьвівацца.
Па наезьдзе гусітаў месца перажыла заняпад. Быў спалены амаль увесь цэнтар і замак, аднак княскія прывілеі дазволілі хутка вярнуць былую веліч. Найбольшага росквіту Хойнаў дасягнуў у XVI стагодзьдзі, аднак пад яго канец надышоў упадак, спрычынены як пажарамі, так і эпідэміяй зь вялікай колькасьцю ахвяраў (1613).
Пасьля Трыццацігадовай вайны 1618—1648 і чарговай эпідэміі насельніцтва амаль цалкам было зьнішчанае. Пасьля трох войнаў у 1740 року Хойнаў адышоў да Прусіі.
У сярэдзіне XIX стагодзьдзя адчыненая чыгунка, якая злучыла места з Баляслаўцам і Легніцай, што станоўча паўплывала на разьвіцьцё гаспадаркі, зьявіліся мэталюргічная, папяровая і скураная прамысловасьць, а таксама друкарня. У гэтую пару колькасьць насельніцтва вырасла ўдвая.
Напрыканцы II сусьветнай вайны Хойнаў апынуўся ў сфэры вайсковых дзеяньняў 1-га Ўкраінскага фронту Саветаў. 10 лютага 1945 52-я армія пад даводзтвам генэрала Кароцьева здабыла места; 60% яго было зруйнавана. Паводле вынікаў дамовы між дзяржавамі-пераможцамі места было перададзенае Польшчы. Нямецкае насельніцтва было пераселенае за Одру; места пэўны час называлася Гаевіцка, пасьля чаго была прынятая гістарычная форма Хойнаў.
Турыстычная інфармацыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- гістарычны цэнтар
- касьцёл парафіі Беззаганнага Зачацьця НПМ («малы касьцёл», 1909—1911)
- эвангельскі збор Панны Марыі, цяпер рыма-каталіцкі касьцёл сьвятых Пятра і Паўла («вялікі касьцёл», XIV, XV стагодзьдзі, 1659, 1857 рокі)
- замак Пястаў, цяпер Рэгіянальны музэй (другая палова XIII стагодзьдзя, XIV-XV стст., 1546 рок, канец XVIII ст., сяр. XX ст.)
- комплекс чыгуначнага вакзалу (1908)
- даўняя плябанія (XVIII, XIX стст.)
- комплекс цукроўні (1882, 1910-35)
Насельніцтва
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]| Колькасьць насельніцтва | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Рок | Колькасьць | Рок | Колькасьць | ||
| 1428 | 15 | 1788 | 2076 | ||
| 1633 | 500 | 1801 | 2314[3] | ||
| 1657 | 180 | 1890 | 8115 | ||
| 1742 | 400 | 2005 | 14 510 | ||
Ураджэнцы і жыхары
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Горст Малер (нарадзіўся ў 1936) — нямецкі нэанацыст
- Георг Міхаэліс (1857—1936) — нямецкі канцлер
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 III 2011.
- ^ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (пол.). regioset.pl. Праверана 14 верасьня 2010 г.
- ^ Ryszard Gładkiewicz; Chojnów dawniej i dziś; 1992 — s.34
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Henryk Szoka. Opowieści o Chojnowie. Legnica 1987.
- Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Towarzystwo Miłośników Chojnowa. Chojnów i okolice. Wrocław 1986.