Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх (Высокае)

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх
Палац Патоцкіх
Краіна	Беларусь
Места	Высокае
Каардынаты	52°22′08.67″ пн. ш. 23°22′03.92″ у. д.
Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх на мапе Беларусі Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх
Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх на Вікісховішчы

Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх — помнік архітэктуры і садова-паркавага мастацтва XIX ст. у Высокім. Знаходзіцца на заходнім беразе ракі Пульвы, каля замка Сапегаў. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з палаца, флігеляў (афіцынаў), гаспадарчых пабудоваў, агароджы з брамай і парку.

Гісторыя

Плян сядзібы, XVIII ст.

Мураваны палац у Высокім у 1815 годзе заклала Пелагея з Патоцкіх, жонка Паўла Сапегі. Будаваньне рэзыдэнцыі працягвалася пяць гадоў. У 1895 годзе парк пераплянавалі пад кіраўніцтвам Валяр’яна Кронэнбэрга.

За савецкім часам моцна парушылі кампазыцыю ансамблю: на яго тэрыторыі збудавалі жылыя дамы, гаспадарчыя аб’екты і новы будынак школы-інтэрната

У 1990-я гады пачалося аднаўленьне комплексу.

Архітэктура

Помнік архітэктуры клясыцызму. Палацавы комплекс складаўся з трох карпусоў: цэнтральнага рэпрэзэнтацыйнага палаца і дзьвюх бакавых 1-павярховых афіцынаў. Асноўны будынак мае сымэтрычную кампазыцыю з 2-павярховай цэнтральнай часткай і 1-павярховымі крыламі. Цэнтральная частка, накрытая 2-схільным дахам, на галоўным паўднёвым фасадзе вылучаецца 4-калённым портыкам з трыкутным франтонам, а на супрацьлеглым фасадзе завяршаецца ступеньчатым атыкам. Тыльны фасад вылучаўся 3-восевым рызалітам і меў тэрасу дзеля агляду навакольля.

Унутраны плян палаца калідорнага тыпу. Праз увесь корпус падоўжнай восьсю праходзіць шырокі сьветлавы калідор, да якога з двух бакоў далучаюцца жылыя пакоі. Пры галоўным уваходзе быў шырокі вэстыбюль, насупраць якога разьмяшчалася парадная заля з выхадам у парк.

Бакавыя флігелі маюць больш сьціплы выгляд. Іх гладкія сьцены праразаюцца невялікімі прастакутнымі вокнамі. Тарцовыя сьцены, што выходзяць на ўзроўні галоўнага фасаду палаца, дэкаруюцца 6-калённымі портыкамі дарычнага ордэра і завяршаюцца высокімі трыкутнымі шчыткамі. Тры портыкі злучаюць усю кампазыцыю ў адзіны архітэктурны ансамбль.

Парк

Рэшткі брамы Сапегаў у Парку культуры і адпачынку Высокага (2021 год)

Парк займае плошчу каля 50 га. Яго фармаваньне пачалося за часамі Сапегаў з 1678 году і працягвалася пры ўзьвядзеньні рэзыдэнцыі Патоцкіх. Замак і стары парк з сажалкай атачаліся валамі і равамі. Новы парк заклалі ў першай палове XІX ст. у адпаведнасьці з найлепшымі традыцыямі пэйзажнага стылю. Кампазыцыя парку паступова зьмянялася. У выніку пераплянаваньня 1895 году ўтварыліся дзьве часткі, падзеленыя ставам і каналам. Паступова парк набыў рысы пэйзажнага натуралістычнага тыпу. Асноўны маршрут шпацыру паркам — простая каштанавая алея.

• 
  Адноўленая агароджа парка
• 
  Панарамны здымак парка
• 
  Паркавае возера

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Н. Орда, 23 красавіка 1876 г.
• 
  1886 г.
• 
  да 1900 г.
• 
  да 1900 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1880-я гг.
• 
  1913 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1917 г.

• 
  1917 г.
• 
  17 верасьня 1917 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  Ю. Клос, 1930 г.

• 
  1930-я гг.
• 
  1930-я гг.
• 
  1934 г.
• 
  1934 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Флігель
• 
  Агароджа
• 
  Парк
• 
  Гаспадарчая пабудова

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  112Г000337

• Палацава-паркавы комплекс Патоцкіх у Высокім, Radzima.org