Натальля Рамановіч-Ткачэнка
| Натальля Рамановіч-Ткачэнка | |
| укр. Наталя Романович-Ткаченко | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | укр. Наталя Данилівна Романович |
| Нарадзілася | 26 чэрвеня 1884 |
| Памерла | 1933 |
| Пахаваная | |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | пісьменьніца, перакладніца |
| Гады творчасьці | 1905-1933 |
| Дэбют | 1905 |
| Значныя творы | «Життя людське» (1918), «Чебрець-зілля» (1928), «Нас кличуть гудки. Записки революціонерки 900-их рр.» (1931) |
Ната́льля Дані́лаўна Рамано́віч-Ткачэ́нка (па-ўкраінску: Наталя Данилівна Романович-Ткаченко; 26 чэрвеня 1884, Сквыра, Кіеўская губэрня, Расейская імпэрыя — 1933, Кіеў, УССР, СССР) — украінская пісьменьніца, перакладніца.
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Нарадзілася 26 чэрвеня 1884 году ў месьце Сквыра на Кіеўшчыне. Дзяцінства прайшло на Чыгірыншчыне. Бацька, Даніла Краеўскі, паходзіў з зьбяднелай шляхты, працаваў настаўнікам геаграфіі і гісторыі ў сельскіх школах. Маці звалі Сафія (дзявочае прозвішча Андрэева). Вучобу пачала ў Златапольскай гімназіі. Затым яе накіравалі ў жаночую міністэрскую гімназію ў Кіеве[1].
Жывучы ў Чыгірыне, удзельнічала ў дзейнасьці ўкраінскіх рэвалюцыйных гурткоў.
У 1903—1906 разам з мужам Міхаілам Ткачэнкам жыла ў Львове, дзе пазнаёмілася з Іванам Франко, там пачала (1905) друкаваць апавяданьні ў «ЛНВ», дзе друкаваліся і ейныя пазьнейшыя творы, у прыватнасьці трылёгія «Мандрівниця» і дарожныя нататкі з Галіччыны (1917—1918). У Львове нарадзіліся двое дзяцей — дачка Натальля і сын Леў[2].
Падчас Першай сусьветнай вайны Натальля Рамановіч-Ткачэнка пабудавала сетку прытулкаў для сіротаў і згубленых дзяцей па ўсёй Украіне і разам зь іншымі жанчынамі спрабавала злучыць разлучаныя сем’і[3].
Жыла і працавала ў Кіеве. Памерла восеньню 1933 году, як мяркуецца, ад голаду (па іншай вэрсіі, заразілася тыфам ад маленькай унучкі Іны, якую даглядала. Пахаваная на Байкавых могілках[4].
Творчасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]З 1923 году Рамановіч-Ткачэнка друкавала свае творы ў часопісе «Червоний Шлях». Асобна выйшлі зборнікі прозы «Жыцьцё чалавечае» (1918), «Нечаканы землятрус» (1928), «Зельле чабора» (1928). «Зінькава Зорка» (1929) і «Нас клічуць гудкі. Запіскі рэвалюцыянэркі 900-х гг.» (1931)[5].
Ейныя творы крытыкавалі за тое, што яны «замест паказу сапраўдных камуністаў выстаўлялі аднабакова ідэалізаваныя постаці інтэлігентаў-культурнікаў-народнікаў»[6].
Многія творы прысьвечаныя тэме эмансіпацыі жанчыны[7].
Сябра літаратурнай арганізацыі «Плуг»[8].
Перакладала з францускай («Люрд» Эміля Заля (1930), «Дзёньнік пакаёўкі» Актава Мірбо (1928), «Дзеці капітана Гранта» Жуля Вэрна і з ангельскай (творы Томаса Майна Рыда)[9].
Творы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Життя людське» (1918),
- «Несподіваний землетрус» (1928),
- «Чебрець-зілля» (1928),
- «Зінькова Зірка» (1929),
- «Нас кличуть гудки. Записки революціонерки 900-их pp.» (1931).
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Романович-Ткаченко Наталя // Енциклопедія українознавства: Словникова частина: [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк: Молоде життя, 1973. — Кн. 2, [т. 7]: Пряшівщина (продовження) — Сибір. — С. 2664—2565.
- ^ Романович-Ткаченко Наталя // Українська мала енциклопедія: 16 кн.: у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Накладом Адміністратури УАПЦ в Аргентині. — Буенос-Айрес, 1964. — Т. 7, кн. XIII: Літери Риз — Се. — С. 1628.
- ^ Віра Агеєва, Ірина Борисюк, Оксана Пашко, Олена Пелешенко, Ольга Полюхович, Оксана Щур. Бунтарки: нові жінки і модерна нація. — Київ, 2020, с. 263—264.
- ^ Романович-Ткаченко Наталя // Енциклопедія українознавства: Словникова частина: [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк: Молоде життя, 1973. — Кн. 2, [т. 7]: Пряшівщина (продовження) — Сибір. — С. 2664—2565.
- ^ Український радянський енциклопедичний словник: [у 3 т.] / гол. ред. М. П. Бажан. — 1-ше вид. — К.: Голов. ред. УРЕ АН УРСР, 1968. — Т. 3 : Плюс — Ь. — 856 с.
- ^ Романович-Ткаченко Наталя // Українська мала енциклопедія: 16 кн.: у 8 т. / проф. Є. Онацький. — Накладом Адміністратури УАПЦ в Аргентині. — Буенос-Айрес, 1964. — Т. 7, кн. XIII: Літери Риз — Се. — С. 1628.
- ^ Віра Агеєва, Ірина Борисюк, Оксана Пашко, Олена Пелешенко, Ольга Полюхович, Оксана Щур. Бунтарки: нові жінки і модерна нація. — Київ, 2020, с. 263—264.
- ^ Український радянський енциклопедичний словник : [у 3 т.] / гол. ред. М. П. Бажан. — 1-ше вид. — К.: Голов. ред. УРЕ АН УРСР, 1968. — Т. 3: Плюс — Ь. — 856 с.
- ^ Лада Коломієць. Український художній переклад та перекладачі 1920-30-х років: матеріали до курсу «Історія перекладу» : навчальний посібник. — Вінниця, 2015. — 360 с.