Арктычная пустэльня

Арктычная пустэльня

пустэльня, экарэгіён СФДП

Частка ад	Палеарктыка
Краіна	Расея, Нарвэгія
Геаграфічныя каардынаты	81°0′0″N 55°0′0″E
Клясыфікацыя клімату Кёпэна	tundra climate

Арктычная пустэльня

Арктычная пустэльня на мапе (пазначаная шэрым колерам)

Арктычная пустэльня — частка арктычнага гэаграфічнага паса, басэйна Паўночнага Ледавітага акіяна. Гэта самая паўночная з прыродных зон, якая характарызуецца арктычным кліматам. Прасторы пакрыты ледавікамі, друзам і абломкамі камянёў і гораў.

Клімат

Мае нізкія тэмпэратуры паветра зімой (да -60 °С). Гадавая сума атмасфэрных ападкаў да 400 мілімэтраў. Улетку глеба насычаецца пластамі сьнегу і ледзьве адталага лёду.

Клімат у Арктыцы вельмі суровы. Ледзяны і сьнежны пакроў трымаюцца амаль увесь год. Узімку тут доўгая палярная ноч (на 75 ° з. ш. - 98 добаў; на 80 ° с. ш. - 127 добаў; у раёне канцавосься - паўгода). Тэмпэратура паніжаецца да -40 °C і ніжэй, дзьмуць моцныя вураганныя вятры, частыя завірухі. Улетку кругладобавае асьвятленьне, аднак цяпла мала, у зьвязку з тым, што глеба не пасьпявае цалкам адтаць. Тэмпература паветра крыху вышэйшая за 0 °С. Неба часта зацягнута шэрымі і грубымі аблокамі, ідзе дождж (нярэдка са сьнегам), з-за моцнага выпарэньня вады з паверхні акіяна ўтвараюцца густыя туманы.

Расьліннасьць і жывёльны сьвет

Арктычная пустэльня практычна пазбаўлена расьліннасьці: няма хмызнякоў, лішайнікі і імхі не ўтвараюць суцэльнага покрыва. Глебы Арктычныя і Тундравыя-глеевыя, маламагутныя, з плямістым (астраўным) распаўсюджваньнем у асноўным толькі пад расьліннасьцю, якая складаецца галоўным чынам з асок, некаторай травы, лішайнікаў і мхоў. Флёра арктычных пустыняў налічвае каля 100 відаў вышэйшых расьлін, найбольш характэрнымі зь якіх зьяўляюцца: каменялом, палярны (канцавосны) мак, казялец сьнежны і інш. Характэрнай асаблівасьцю арктычных пустынь зьяўляюцца сбнежныя калёніі мікраскапічных водарасьцяў, якія насяляюць сьнежную паверхню. У канцавосны дзень для іх створаны ўсе ўмовы для хуткага разьвіцьця: сонечнага сьвятла дастаткова за кошт сьвятлаадбівальных уласьцівасьцяў сьнегу; дастатковую колькасьць вільгаці, якая даецца шляхам тапленьня; даволі аднастайныя тэмпэратуры, што абумоўлена самім працэсам раставаньня сьнегу. Такія калёніі водарасьцей афарбоўваюць сьнежную скарынку ў чырвоны і буры колеры. Вельмі павольная аднаўляльнасьць расьліннасьці. Фаўна пераважна марская: морж, цюлень, улетку ёсьць птушыныя кірмашы. Наземная фаўна бедная: пясец, белы мядзьведзь, лемінг, паўночны алень.

• 
  Палярны мак
• 
  Палярны мак
• 
  Каменялом
• 
  Казялец сьнежны
• 
  Палярны мак

Месцазнаходжаньне

Зона арктычных пустэльняў, самая паўночная з прыродных зон, разьмяшчаецца ў высокіх шыротах Арктыкі. Яе паўднёвая мяжа праходзіць прыкладна па 71° п. ш. Зона ўключае выспы Арктычнага басэйна: Грэнляндыю, паўночную частку Канадзкага архіпэляга, архіпэлягі Шпіцбэрген, Зямля Франца-Ёсіпа, Паўночная Зямля, Новая Зямля, Навасыбірскія выспы, а таксама вузкую паласу ўздоўж узьбярэжжа Паўночнага Ледавітага акіяна ў межах паўвыспаў Ямал, Гыданскі, Таймыр, Чукоцкі.