Перайсьці да зьместу

Чарлз Дыкенз

Правіць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Чарлз Дыкенз
па-ангельску: Charles Dickens
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Charles John Huffam Dickens (Чарлз Джон Гафам Дыкенз)
Нарадзіўся 7 лютага 1812
Лэндпарт, Портсмут, Ангельшчына
Памёр 9 чэрвеня 1870 (58 гадоў)
Гейдсхіл, Кент, Ангельшчына
Пахаваны
Бацькі Джон Дыкенс[d][2]
Элізабэт Дыкенс[d][2]
Сужэнец Кэтрын Дыкенс[d][2][3]
Дзеці Charles Dickens, Jr.[d][2][3], Mary Dickens[d][2][3], Kate Perugini[d][2], Walter Landor Dickens[d][2], Francis Dickens[d][2], Alfred D'Orsay Tennyson Dickens[d][2], Sydney Smith Haldimand Dickens[d][2][1], Henry Fielding Dickens[d][2], Dora Annie Dickens[d][2] і Edward Dickens[d][2]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці пісьменьнік-навэліст
Гады творчасьці 1833—1870
Жанр рэалізм
Мова ангельская
Значныя творы
  • Нарысы Боза
  • Антыкварная крама
  • Олівэр Твіст
  • Нікалас Нікльбі
  • Барнэбі Радж
  • Калядны харал
  • Мартын Чэзлвіт
  • Аповесьць пра два гарады
  • Дэйвід Копэрфілд
  • Вялікія спадзяваньні
  • Халодны дом
  • Маленькая Дорыт
  • Цяжкія часы
  • Наш агульны сябар
  • Пасьмяротныя запіскі Піквіцкага клюбу
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографу
[[::en:s:Charles Dickens|Творы]] ў Вікікрыніцах

Чарлз Джон Га́фам Ды́кенз (па-ангельску: Charles John Huffam Dickens; 7 лютага 1812, Портсмут, Англія — 9 чэрвеня 1870, сядзіба Гэйдсгіл Плэйс, Кент) — брытанскі навэліст Віктарыянскай эры і ангельскі пісьменьнік, які ўвёў у ангельскую літаратуру адных з самых іранічных пэрсанажаў[4]. Працаваў журналістам газэты «Morning Chronicle», рэдактарам літаратурнага часопісу «Bentley’s Miscellany».

На беларускую мову былі перакладзеныя наступныя творы Дыкенза: «Домбі і сын» (1937), «Вялікія чаканьні» (1940)[5], «Олівэр Твіст» (2010)[6], «Калядны харал» (2014)[7].

Біяграфія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • 7 лютага 1812 — у Лендпарту (Портсмут) у сям’і чыноўніка марскога ведамства нарадзіўся Чарлз Дыкенз
  • 1817 — сям’я Дыкензаў пасяляецца ў Чатэме
  • 1823 — Чарлз прыязджае ў Лёндан
  • 1824 — Дыкенза працуе на фабрыцы ваксы; яго айцец трапляе ў пазыковую турму. Чарлз паступае ў «Акадэмію Вэлінгтан-Гаўс»
  • 1827 — работа клеркам у канторы страпчых
  • 1828 — Дыкенз працуе ў судзе; захапляецца тэатрам і аматарскімі спэктаклямі
  • 1831—1835 — Дыкенз становіцца рэпартэрам; пад псэўданімам Боз друкуе нарысы
  • 1836 — у лютым выходзяць Нарысы Боза; 31 сакавіка апублікаваны першы выпуск «Запісак Піквіцкага клюбу»
  • 1838 — Чарлз Дыкенз знаёміцца са станам школаў у Ёркшыру, пачынае публікаваць раман «Жыцьцё і прыгоды Нікаласа Нікльбі»
  • 1839 — завяршаюцца публікацыю «Олівэра Твіста» і «Нікаласа Нікльбі»
  • 1840 — публікуецца раман «Лаўка старажытнасьцяў» (скончаны ў студзені 1841 г.)
  • 1842 — у студзені Дыкенз адплывае ў Амэрыку. Вяртаецца ў Англію ў чэрвені. У кастрычніку выходзяць «Амэрыканскі нататкі».
  • 1843 — праца над раманам «Жыцьцё і прыгоды Марціна Чэзлвіта» (скончаны ў 1844 г.) Публікуе «Калядны харал у прозе»
  • 1844 — вандроўка па Італіі. Выходзіць апавяданьне «Званы»
  • 1845 — вандроўка па Італіі, Швайцарыі, Бэльгіі. Выходзіць «Цвыркун на печы»
  • 1846 — Дыкенз пачынае работу над раманам «Домбі і сын», першы выпуск якога выходзіць у кастрычніку
  • 1847 — пісьменьнік у Парыжы. Сустрэча з Гансам Хрысьціянам Андэрсанам у Лёндане
  • 1848 — у красавіку завяршаецца публікацыя «Домбі і сына»
  • 1849 — у траўні пачынаецца публікацыя «Дэйвіда Копэрфілда»
  • 1850 — Дыкенз пачынае выдаваць часопіс «Дамашняе чытаньне». У сьнежні завяршае «Дэйвіда Копэрфілда»
  • 1852 — у сакавіку выходзіць першы выпуск раману «Халодны дом»
  • 1853 — завяршаньне «Халоднага дому» (верасень). Першы досьвед публічных чытаньняў. У Бірмінггэме Дыкенз чытае «Калядны харал у прозе»
  • 1854 — публікацыя рамана «Цяжкія часы» (з красавіка па жнівень)
  • 1855 — публічная прамова ў Асацыяцыі па правядзеньні рэформы кіраваньня краінай (чэрвень). У сьнежні пачынаецца публікацыя «Крошкі Дорыт»
  • 1856 — Дыкенз пасяляецца ў набыты ім у Рочэстэры доме Гэдсгіл-Плейс
  • 1857 — у чэрвені завяршаецца публікацыя «Крошкі Дорыт». У Гэдсгіле гасьцюе Андэрсан
  • 1858 — Дыкенз выступае з публічнымі чытаньнямі ў гарадах Ангельшчыны, Шатляндыі і Ірляндыі
  • 1859 — пачынае выходзіць часопіс Дыкенза «Круглы год», дзе друкуецца яго раман «Аповесьць аб двух гарадах»
  • 1860 — у сьнежні апублікаваны першы выпуск рамана «Вялікія надзеі»
  • 1861 — завяршаецца публікацыя «Вялікіх надзеяў». Публічныя чытаньні Дыкенза ў Лёндане ды іншых гарадах Ангельшчыны
  • 1862—1863 — чытаньні працягваюцца. У студзені 1863 г. Дыкенз чытае ў Парыжы
  • 1864 — пачынаецца публікацыя рамана «Наш агульны сябар»
  • 1865 — у лістападзе раман «Наш агульны сябар» завершаны
  • 1866 — выступ з чытаньнямі ў Ангельшчыны, Ірляндыі, Шатляндыі, а таксама ў Парыжы
  • 1867 — вандроўка ў Амэрыку (лістапад)
  • 1868 — вяратньне ў Ангельшчыну ў траўні
  • 1869 — пачатак работы над «Таямніцай Эдвіна Друда»
  • 9 чэрвеня 1870 — сьмерць Чарлза Дыкенза

Літаратурная дзейнасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дыкенз знайшоў сябе перш за ўсё як рэпартэр. Палітычнае жыцьцё, якое пашырылася, глыбокая цікавасьць да дэбатаў, якія адбываліся ў парлямэнце, і да падзеяў, якімі гэтыя дэбаты суправаджаліся, павысілі цікавасьць ангельскай публікі да прэсы, колькасьць і тыраж газэтаў, патрэба ў газэтных работніках. Як толькі Дыкенз выканаў на пробу некалькі рэпартэрскіх заданьняў, ён адразу быў адзначаны і пачаў узьнімацца, чым далей, тым болей зьдзіўляючы сваіх таварышаў рэпартэрскай іроніяй, жвавасьцю выкладаньня, багацьцем мовы. Дыкенз ліхаманкава ўхапіўся за газэтную работу, і ўсё тое, што расквітнела ў ім яшчэ ў дзяцінстве і што атрымлаа своеасаблівы, крыху пакутлівы ўхіл у больш позьнейшую пору, вылівалася цяпер з-пад яго пяра, прычым ён цудоўна ўсьведамляў ня толькі, што ты самым ён даводзіць свае ідэі да ўсеагульнай увагі, але і тое, што робіць сваю кар’еру. Літаратура — вось што цяпер зьяўлялася цяпер яго лесьвіцай, па якой ён узьнімаецца на вяршыню грамадзтва, у той жа час зьдзяйсьняючы добрую справу дзеля ўсяго чалавецтва, дзеля сваёй краіны і перш за ўсё дзеля ўсіх прыгнечаных.

Ушанаваньне памяці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1906 годзе Гільбэрт Кійт Чэстэртан напісаў біяграфію Дыкенза.

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б Oxford Dictionary of National Biography (анг.) / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  2. ^ а б в г д е ё ж з і к л м Kindred Britain
  3. ^ а б в Каталёг Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі (ням.)
  4. ^ «Victorian squalor and hi-tech gadgetry: Dickens World to open in England», The New York Times, 23 May 2007. (анг.)
  5. ^ Судленкова О. А., Кортес Л. П. 100 писателей Великобритании. — Мн.: Выш. шк., 1997. С. 76.
  6. ^ Будзьма.org — «Олівер Твіст» Дыкенса па-беларуску, 15.11.2010
  7. ^ Падарунак на Каляды: зборнік святочнага апавядання / Укладанне Ганна Янкута. — Мінск : Кнігазбор, 2014. — 196 с — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка»; Бібліятэка часопіса «ПрайдзіСвет» «PostScriptum»). — ISBN 978-985-7119-15-8

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Чарлз Дыкенз — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Чарлз_Дыкенз&oldid=2190341»