Базыляны

Базыля́ны (таксама базыльяне, базыльяны; па-лацінску: OSBM — Ordo Sancti Basilii Magni) — агульны назоў некалькіх каталіцкіх манаскіх ордэнаў Бізантыйскага абраду, якія прытрымліваюцца статуту, складзеным сьвятым Базылём Вялікім.

Гісторыя

Архіяпіскап Цэзарэі Кападакійскае Васіль Вялікі й Рыгор Назіянзійскі распрацавалі манаскі статут у дзьвюх вэрсіях — поўнай і кароткай. Статут сьвятога Васіля Вялікага зрабіў моцны ўплыў як на ўсходнюю царкву, гэтак і на заходні манаскі статут сьвятога Бэнэдыкта Нурсійскага. У адрозьненьне ад Антонія Вялікага, які навучаў пустэльніцкаму жыцьцю, і ад Пахомія, які намагаўся злучыць пустэльніцтва з элемэнтамі манскае кінобіі (сумеснае жыцьцё), Васіль Вялікі пабудаваў свой статут выключна на кінобіі й зьвязваў сузіральны лад жыцьця з грамадзка-карыснай дзейнасьцю. У ІХ стагодзьдзі статут Васіля Вяікага лёг у падмурак статуту, распрацаванага Тэадорам Студытам.

Да базылянаў належаць

• Ордэн італійскіх базылянаў кляштару Гротафэрата (па-лацінску: Ordo Вasilianus Italiae, seu Cryptoferratensis);
• Ордэн базылянаў Сьвятога Язафата (па-лацінску: Ordo Вasilianus Sancti Josaphat);
• Ордэн базылянаў-мэлькітаў Сьвятога Збаўцы (па-лацінску: Ordo Вasilianus Sanctissimi Salvatoris Melkitarum);
• Ордэн базылянаў-мэлькітаў сьвятога Яна Хрысьціцеля (па-лацінску: Ordo Вasilianus Sancti Johannis Baptistae (Soaritarum) Melkitarum);
• Ордэн базылянаў-мэлькітаў алепінцаў (па-лацінску: Ordo Вasilianus Aleppensis Melkitarum);

Глядзіце таксама

Усе базылянскія ордэны маюць таксама жаночыя галіны (гл. базылянкі).

Літаратура

• Акты издаваемые Виленскою Археографическою комиссиею для разбора древних актов. Вильна, 1914 г., с. 503 (209);
• Католическая энциклопедия, изд. оо. Францисканцев, 2002.
• Конституції Чину святого Василія Великого. Рим, 2002;
• Catalogus Ordinis Basiliani Sancti Iosaphat. Romae, 2005;
• Суша А. Базыльяне // Культура Беларусі: энцыклапедыя. Мінск, 2010. Т.1. С.407―410.