Віталь Мікула

Віталь Мікула
1913 — 1944 або 1945
Месца нараджэньня	Нялепава, Нясьвіскі павет
Месца сьмерці	канцлягэр Дахаў, Нямеччына
Прыналежнасьць	Войска Польскае, БКА
Род войскаў	артылерыя
Гады службы	1927—1945

Віталь Мікула (1913, Нялепава, Нясьвіскі павет^{[удакладніць!]} — 1944 ці 1945 Дахаў) — беларускі вайсковы дзеяч. Паручнік Войска Польскага, намесьнік камэнданта БКА, афіцэр 30 Дывізыі Грэнадэраў SS у часы II сусьветнай вайны.

Па сьлядох брата Юліяна пасьпяхова іспыты ў кадзецкі корпус Войска Польскага, аднак не патрапляе ў школу з-замалой вагі. Віталь піша ліст да прэзыдэнта Польшчы Масьціцкага з просьбай паспрыяць залічэньню ў кадэты. Масьціцкі ставіць рэзалюцыю “прыняць”. У кадэцкім корпусе хлопец патрапляе ў роту Франца Кушаля.

У 1939 скончыў Грундзёнзкую артылерыйскую школу. З пачатка Другой сусьветнай вайны — на фронце. Пасьля разгрому польскага войска здоляў вярнуцца дахпты.

У 1942 годзе на заклік Кушаля прыяджае ў Менск каб працаваць у Афіцэрскай школе. Хутка прызначаны насесьнікам камадзіра школы. Займаўся штабной і тэарытычнай працай. У 1943 падрыхтаваў і выдаў “Страявы вайсковы статут” для беларускага жаўнера.

Пасьля стварэньня Беларускай Краёвай Абароны Кушаль прызначаны вайсковым Начальнікам. Сваім намесьнікам ён зноў абраў капітана Мікулу. Кастусь Акула, сьведка падзеяў, у “Змагарных дарогах” так апісвае Мікулу:

	...быў чалавекам дробнага складу, сярэдняга росту, сьветлавалосы, з шэрымі вачыма, і, здаецца, рабаціньнем на твары. Наплечныя пакладкі вайсковага мундзіра рабілі ягоныя плечы шмат шырэйшымі, чым былі ўзапраўду. Рухі меў упэўненыя, надта апанаваныя, глядзеў заўсёды ласкава й стараўся прамаўляць ці гаварыць проста, бязь лішніх крывуляў. Твар ягоны, звычайна лагодны, меў тую ўласьцівасьць, што адразу будзіў давер і пашану да гэтага чалавека

.

Улетку 1944 БКА разам зь нямецкім войскам адступіла на Захад. Пасьля пераходу часткі жаўнераў БКА да саюзьнікаў, немцы ва Ўсходняй Прусіі, у Эльбінгу, пастаўнаўляюць рэарганізаваць аддзелы БКА (якія налічвалі каля 10 тыс. чалавек), у 30-ю дывізію СС, далучыўшы да дывізіі афіцэраў-РВА. Атрымалася, што жаўнеры былі збольшага беларусамі, афіцэры — расейцамі.

На адмысловай канфэрэнцыі расейцы прапанавалі назваць дывізію “Расейская дывізія СС”. Супраць гэтага паўстаў Віталь Мікула, які замяшчаў на сходзе адсутнага Кушаля: «Я супраць называньня дывізіі Расейскай і катэгарычна адмаўляюся падпарадкоўвацца расейскаму афіцэрству».

Беларускія афіцэры, што прысутнічалі на сходзе, на якіх так спадзяваўся Мікула, не падтрымалі яго. Ён застаўся ў адзіноце. Немцы і расейцы вызьверыліся на тыя словы. Празь некалькі дзён яго арыштавалі і адправілі ў канцлягер Дахаў, дзе ён і загінуў.

Глядзіце таксама

• Страявы вайсковы статут

Вонкавыя спасылкі

• Слоўнік.орг