Пчолы
| Пчолы | |
 Osmia ribifloris | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Надцарства | Эўкарыёты |
| Царства | Жывёлы |
| Тып | Суставаногія |
| Падтып | Шасьціногія |
| Кляса | Вусякі |
| Атрад | Перапончатакрылыя |
| Падатрад | Сьцябліністачэраўныя |
| Надсямейства | Пчаліныя |
| Бяз рангу | Пчолы |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Anthophila | |
Пчолы (па-лацінску: Anthophila) — лятучыя вусякі, якія эвалюцыйна цесна зьвязаныя з восамі і мурашкамі і вядомыя сваёй роляй у апылкаваньні расьлінаў. Сам панятак ня ёсьць нейкай таксанамічнай адзінкай, але зьяўляецца агульнай клядай, якая апісвае шэраг сем’яў у надсямействе пчаліных. Гэты падзел у 1935 годзе прапанаваў энтамоляг Т. Rayment. Як шэраг сем’яў, аналягічны пчолам, D. J. Brothers вылучыў у 1975 годзе таксон Spheciformes (шэраг сем’яў восаў). На практыцы такі падзел звычайна не выкарыстўваецца, паколькі падзел надсямейства пчаліныя непасрэдна на сямействы лічыцца дастатковым.
У сямі прызнаных біялягічных сем’ях пчолаў вядома больш за 16 тысяч відаў гэтых жывых істотаў[1][2]. Некаторыя віды, у тым ліку мядовыя пчолы, чмялі і бязжалыя пчолы, жывуць сацыяльна ў калёніях, у той час як некаторыя віды, як то осьмія, пчолы-цесьляры, мэгахілы і галіктыды, жывуць паасобна. Пчолы водзяцца на ўсіх кантынэнтах, за выключэньнем Антарктыды, ва ўсіх месцах іхнага пражываньня на плянэце маюцца квітнеючыя расьліны, якія апылкуюцца пчоламі. Памеры пчолаў вагаюцца ад драбнюткіх бязжалавых відаў пчолаў, чые істоты-працаўнікі меншыя за 2 мілімэтры, да гіганцкай пчалы Ўолеса, найбуйнейшага віду мэгахілаў, саміцы якіх могуць дасягаць даўжыні ў 39 мілімэтраў.
Пчолы сілкуюцца нэктарам і пылком, першы зь якіх ёсьць крыніцай энэргіі, а другі зьяўляецца крыніцай бялку і іншых пажыўных рэчываў. Большасьць пылка выкарыстоўваецца ў якасьці ежы дзеля пчаліных лічынак. Да хрыбетных драпежнікаў пчолаў адносяцца такія птушкі, як то пчалаед, а да драпежных вусякоў адносяцца пчаліныя воўкі і стрэлкі. Апылкаваньне расьлінаў пчоламі мае важнае значэньне як у экалягічным, гэтак і ў камэрцыйным пляне, і зьмяншэньне колькасьці дзікіх пчолаў павялічыла значнасьць апылкаваньня адамашненымі пчоламі на камэрцыйным падмурку.
Людзі займаюцца пчалярствам на працягу тысячагодзьдзяў, прынамсі з часоў Старажытнага Эгіпту і Старажытнай Грэцыі. Пчолы патрапілі ў міталёгію і фальклёр, ды іншыя віды мастацтва з старажытных часоў, аднак цэнтры пчалярства традыцыйна ў асноўным сканцэнтраваныя ў Паўночным паўшар’і.
Сямействы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Сямействы паводле Brothers (1975)
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Apiformes (сямейства пчолаў);
- Spheciformes (сямейства восаў).
Сямействы паводле Rayment (1935)
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Apiformes (сямейства пчолаў);
- Colletiformes;
- Andreniformes;
- Megachiliformes;
- Xylocopiformes.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Danforth, B. N.; Sipes, S.; Fang, J.; Brady, S. G. The history of early bee diversification based on five genes plus morphology // PNAS. — 2006. — Vol. 103. — № 41. — P. 15118—15123. — DOI:10.1073/pnas.0604033103
- ^ Michener, C. D. The Bees of the World. — Johns Hopkins University Press, 2000. — P. 19—25. — ISBN 0-8018-6133-0
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Rayment, T. A cluster of bees. Sixty essays on the life-histories of Australian bees, with specific descriptions of over 100 new species / Introduction by E. F. Phillips. — Sydney: Endeavour Press, 1935.
- Brothers, D. J. Phylogeny and classification of the aculeate Hymenoptera, with special reference to the Mutillidae // University of Kansas Science Bulletin: Lawrence. — 1975. — Vol. 50.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Пчолы. Encyclopedia of Life. (анг.)
- Apoidea. All Living Things. (анг.)
- Пчолы Паўночнае Амэрыкі. BugGuide. (анг.)