Юрка Віцьбіч
| Юрка Віцьбіч | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Серафім Шчарбакоў |
| Псэўданімы | Юрка Стукаліч, Алесь Крыжаніч |
| Нарадзіўся | 2 (15) чэрвеня 1905 Вяліж, Віцебская губэрня, Беларусь, Расейская імпэрыя |
| Памёр | 6 студзеня 1975 (69 гадоў) Саўт-Рывэр, Нью-Джэрзі, ЗША |
| Пахаваны | |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | празаік, паэт, публіцыст |
| Гады творчасьці | 1929—1975 |
| Мова | беларуская мова |
| Дэбют | «Млынова Рука» // часопіс «Узвышша», 1929 |
 Творы ў Вікікрыніцах
| |
Ю́рка Ві́цьбіч (таксама Юрка Стукаліч, Алесь Крыжаніч; сапраўднае імя — Серафім Шчарбакоў; 2 чэрвеня [ст. ст. 15] 1905 — 6 студзеня 1975) — беларускі пісьменьнік, публіцыст, краязнаўца, папулярызатар гісторыі Беларусі і дзяяч эміграцыі ў Амэрыцы.
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Нарадзіўся ў Вяліжы Віцебскай губэрні. Яго бацька быў праваслаўным сьвятаром, маці — настаўніцай. Скончыў пэдтэхнікум, год служыў у Чырвонай Арміі. У 1920-х гг. будучы пісьменьнік скіраваўся ў Маскву, дзе працаваў на будоўлі, а ў 1922—1933 гг. — на хімічных заводах. Першае апавяданьне выйшла ў 1929 г. на старонках «Узвышша». У 1932 г. выйшла кніга прозы «Сьмерць Ірмы Лаймінг». У 1937 г. выйшла другая кніга прозы «Формула супраціўленьня касьцей».
Падчас нямецкай акупацыі браў удзел у культурным жыцьці Беларусі, у 1943 годзе перавёз зь Віцебску ў Полацак парэшткі Эўфрасіньні Полацкай. У 1944 годзе Юрка Віцьбіч разам зь Беларускай цэнтральнай радай выехаў у Нямеччыну. Выступаў на Радыё Свабода. 5 студзеня 1945 году заснаваў літаратурную суполку «Шыпшына», друкаваў аднайменны часопіс (выйшла 10 нумароў, апошні — у 1950). Арганізаваў выданьне часапісу «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі», рэдагаваў «Беларускі голас». У 1956 г. у Мюнхэне Юрка Віцьбіч выдаў кнігу-нарыс «Плыве з-пад Сьвятое гары Нёман».
Юрка Віцьбіч друкаваўся ў расейскамоўнай газэце «Новое русское слово», быў яе шматгадовым аўтарам. Віцьбіч быў адным зь першых, хто знаёміў чытачоў «Нового русского слова» зь беларускай нацыянальнай ідэяй, таксама бараніў погляды беларусаў, якія імкнуліся аднавіць незалежнасьць Беларусі. У 1975 г., пасьля сьмерці пісьменьніка, у Нью-Ёрку Фонд імя Пётры Крэчэўскага выдаў кнігу «Мы дойдзем!». У кнігу ўвайшлі і публікацыі з «Нового русского слова».[1]
Беларускі паэт-эмігрант Алесь Салавей пісаў:
|
Віцьбіч зьяўляецца чалавекам, які больш як хто іншы аддаў сілаў, думкі і крыві за беларускую справу. Адмаўляць сёньня Юрку Віцьбіча як пісьменьніка — значыць рабіць пагром на беларускай літаратуры на эміграцыі. | 
|
Пахаваны на беларускіх могілках у Саўт-Рывэры[2][3].
Бібліяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Сьмерць Ірмы Лаймінг, 1932
- Формула супраціўленьня касьцей, 1937
- Плыве з-пад Сьвятое гары Нёман, 1956
- Мы дойдзем!, 1975, ЗША (на расейскай мове)
- Антыбальшавіцкія паўстаньні ў Беларусі, 1996, ЗША
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Матэрыялы конкурсу маладых навукоўцаў «Беларускай дыяспары прысвячаецца»
- ^ Арлоў У. А. Імёны Свабоды. Гісторыя; Культура; Палітыка; Біяграфіі; Мемуары. — Прага: Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2007. — ISBN: 978-0-929849-14-0. — С. 277. [1]
- ^ Беларускія некропалі ў замежжы