Эдмунд Гусэрль
| Эдмунд Гусэрль | |
| па-нямецку: Edmund Husserl | |
 | |
| Эдмунд Гусэрль (1900) | |
| Імя пры нараджэньні | па-нямецку: Edmund Gustav Albrecht Husserl[1] |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 8 красавіка 1859 |
| Месца нараджэньня | Просьніц, Аўстрыйская імпэрыя |
| Дата сьмерці | 27 красавіка 1938 |
| Месца сьмерці | Фрайбург, Нямеччына |
| Школа/традыцыя | фэнамэналёгія |
| Пэрыяд | філязофія 20 стагодзьдзя |
| Кірунак | заходняя філязофія[d] |
| Асноўныя зацікаўленасьці | эпістэмалёгія, анталёгія, матэматыка |
| Значныя ідэі | legitimacy[d] і Logical Investigations[d] |
| Аказалі ўплыў | Бернард Бальцана[d], Carl Stumpf[d], Theodor Lipps[d][2], Franz Brentano[d], Готліб Фрэге[d] і Імануіл Кант |
| Вучні | Карляс Астрада[d], Мартын Гайдэгер, San Edith Stein[d], Гюнтэр Андэрс[d] і Eugen Fink[d] |
Эдмунд Гусэрль (па-нямецку: Edmund Husserl; 8 красавіка 1859, Просьніц (чэск. Prostějov [proscɛjof], раней ням. Proßnitz)), Аўстрыйская імпэрыя — 27 красавіка 1938, Фрайбург, Нямеччына) — нямецкі філёзаф. Прафэсар у Гале, Гётынгене, Фрайбургу.
Заснавальнік фэнамэналёгіі. Паводле Гусэрля, філязофія ня мае дачыненьня ні да навакольнага сьвету, ні да навук, што яе вывучаюць; ейны прадмет ёсьць толькі зьявы (фэномэны) сьвядомасьці, якія разглядаюцца як адзіныя й непасрэдна дадзеныя. Лічыў асабістыя перажываньні суб'екта, ягонае ўспрыманьне й інтуіцыю асноўным крытэрыем ісьціны. Вылучыў ідэю «жыцьцёвага сьвету» як першаснага сацыяльна-культурнага вопыту. Сьцьвярджаў, што з дапамогай рэканструкцыі «жыцьцёвага сьвету» мінулых культураў можна вытлумачыць зьмест і глыбінную сутнасьць пісьмовых помнікаў розных гістарычных эпох. Погляды Гусэрля паўплывалі на станаўленьне й разьвіцьцё філязофскай антрапалёгіі, экзыстэнцыялізму, іншых філязофскіх кірункаў.
Аўтар працаў «Лягічныя досьледы» (Т. 1-2; 1900—1901), «Філязофія як дакладная навука» (1911) ды іншых.
Памёр 27 красавіка 1938 году ў Фрайбургу[3].
Беларускі пераклад
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- «Філязофія як дакладная навука». Пер. Л. Баршчэўскага. — Менск: Энцыкляпэдыкс, 2023.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Deutsche Nationalbibliothek Record #118555006 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.
- ^ Precht R. D. Sei du selbst: Eine Geschichte der Philosophie III — 2019. — Т. 3.
- ^ Edmund Husserl (анг.) Stanford Encyclopedia of Philosophy
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- БЭ. — Мн.: 1997 Т. 5. С. 543.
- Великие мыслители Запада. — М., 1998. — С. 608.
- Гусерль Эдмунд // Культуралогія: Энцыклапедычны даведнік / Уклад. Дубянецкі Э. — Менск: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6.