Татарскія могілкі (Капыль)
Татарскія могілкі — могілкі ў Капылі, найстарэйшыя пахаваньні якіх адносяцца да другой паловы XIX стагодзьдзя[1].
Гісторыя[2]
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Татары аселі ў Капылі ў пачатку XVI ст. Пасьля паразы крымскага ханства ў бітве пад Клецкам 5 жніўня 1506 года невялікія групы татараў сталі адступаць ад месца бітвы. У Капылі ваяры Анастасіі Слуцкай узялі іх у палон.
«Настасься, княгіня Слуцкая, сваіх баяр паслала перахапіць палахлівых татар. Шмат іх пад Капылём было забіта і горлам ля Пятровіч заплаціла мыта» (Мацей Стрыйкоўскі, XVI ст)[3].
Менавіта з палонных татараў стала складацца першае татарскае насельніцтва Капыля. Палонныя татары ахвотна прысягалі мясцовым князям Алелькавічам, атрымлівалі зямельныя надзелы з абавязкам несьці вайсковую службу ў ВКЛ. Яны здолелі перайсьці на мірны лад жыцьця, зрабіць добры ўнёсак у прамысловасьць мястэчка[4]. Гэтаму паспрыяла гарбарства — рамяство па вырабе скур для пашыву абутку.
Мясцовасьць у Капылі, дзе жылі татары, звалася Татарскі Лог. Ён знаходзіўся побач з гарадзкім замшчышчам, на беразе ракі Мажы. Напрыканцы XIX стагодзьдзя, на момант росквіту Капыля, колькасьць татараў у мястэчку налічвала каля сотні чалавек. У 1880-я для татараў быў закладзены мячэт і мізар. Паводле даных аб татарскай супольнасьці Капыля, сабраных у 1931 годзе, у мястэчку было 29 татарскіх сем’яў, у якіх пражывала 117 чалавек[5]. На жаль, мячэт, які разьмяшчаўся ў горадзе, да нашага часу не захаваўся. На месцы колішняй татарскай слабады зараз знаходзяцца дзіцячы садок і лазьня. На дадзены момант мізар — адзіны помнік даўняй татарскай абшчыны ў Капылі.
Найноўшы час[6]
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У цяперашні час мізар недагледжаны. Могілкі не ахоўваюцца як гісторыка-культурная каштоўнасьць, толькі нешматлікія пахаваньні маюць агароджу.