Лох: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
абнаўленьне зьвестак, вынік пошуку ў навуковых крыніцах
Радок 1: Радок 1:
{{Ня блытаць|Лох (расьліна)|лохам|дзікай масьлінай}}
{{Ня блытаць|Лох (расьліна)|лохам|дзікай масьлінай}}
'''Лох''' ({{мова-fi|lohi|скарочана}} — [[сёмга]]) — гутарковае слова распаўсюджанае на [[Беларусь|Беларусі]], [[Расея|Расеі]], [[Украіна|Украіне]] і іншых краінах колішняга [[СССР]]. Слова абазначае простага чалавека; чалавека, якога падманулі. Першым слова было запісанае беларускім мовазнаўцам [[Еўдакім Раманаў|Еўдакімам Раманавічам Раманавым]]<ref name="ReferenceA">Германовіч І. К. Беларускія мовазнаўцы: Нарысы жыцця і навуковае дзейнасці. &mdash; Мн.: выд-ва "Універсітэцкае", 1985. &mdash; 255 с. Чытай с.55.</ref>.
'''Лох''' — гутарковае слова распаўсюджанае на [[Беларусь|Беларусі]], [[Расея|Расеі]], [[Украіна|Украіне]] і іншых краінах колішняга [[СССР]]. Слова абазначае простага чалавека; чалавека, якога падманулі. Першым слова было запісанае беларускім мовазнаўцам [[Еўдакім Раманаў|Еўдакімам Раманавічам Раманавым]]<ref name="ReferenceA">Германовіч І. К. Беларускія мовазнаўцы: Нарысы жыцця і навуковае дзейнасці. &mdash; Мн.: выд-ва "Універсітэцкае", 1985. &mdash; 255 с. Чытай с.55.</ref>.
{{пачатак цытаты}}
{{пачатак цытаты}}
– Умоўныя гаворкі мала ўніфікаваны, таму амаль у кожнай{{Заўвага|Тут маюцца на ўвазе губэрні Расейскае імпэрыі}} суіснуюць лексічныя, дэрывацыйныя і фанэтычныя адназначныя дублеты. Асабліва многа іх у гаворках жабракоў Магілёўшчыны{{Заўвага|Тут маецца на ўвазе Магілеўская губэрня Расейскае імпэрыі}}. там, напрыклад, паняцьце... '''''"чалавек"'''''... перадаецца словамі-дублетамі... кучеловек, хозет, '''''лох'''''.
– Умоўныя гаворкі мала ўніфікаваны, таму амаль у кожнай{{Заўвага|Тут маюцца на ўвазе губэрні Расейскае імпэрыі}} суіснуюць лексічныя, дэрывацыйныя і фанэтычныя адназначныя дублеты. Асабліва многа іх у гаворках жабракоў Магілёўшчыны{{Заўвага|Тут маецца на ўвазе Магілеўская губэрня Расейскае імпэрыі}}. там, напрыклад, паняцьце... '''''"чалавек"'''''... перадаецца словамі-дублетамі... кучеловек, хозет, '''''лох'''''.
Радок 6: Радок 6:


== Паходжаньне ==
== Паходжаньне ==
Паходжаньне слова невядомае. Першыя пісьмовыя крыніцы пра карыстаньне слова лох паходзяць з усходняе Беларусі і [[Пскоўская губэрня|Пскоўшчыны]] з 19 стагоддзя{{Заўвага|У навуковых крыніцах адсутнічае паходжаньне слова лох.}}. Значыць слова распаўсюдзілася зь Беларусі й Пскоўшчыны.
Слова лох паходзіць ад {{мова-fi|lohi|скарочана}} — [[сёмга]] (атлянтычны ласось) і абазначае ў беларускай мове [[Самец|самца]] сёмгі падчас [[нераст]]у<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лох (Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: 5-томнік 1977-1984 гг. пад рэд. Кандрата Крапівы)|спасылка=https://www.skarnik.by/tsbm/36253|выдавец=Скарнік|дата публікацыі=1 чэрвеня 2013|дата доступу=25 чэрвеня 2018}}</ref>. [[Саміца]] сёмгі падчас нерасту стаіць на месцы бяз рухаў і нічога ня есьці, таму яе можна браць проста рукамі. Таксама яна распушвае [[плаўнікі]] і луску, ад чаго становіцца падобнай да вожыка, і адтапырвае ніжнюю губу. Таму паводзіць сябе як лох — значыць, як сёмга ў час нерасту<ref>{{Навіна|аўтар=[[Зьміцер Бартосік]]|загаловак=Што азначае слова «лох»|спасылка=https://www.svaboda.org/a/27853882.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=12 ліпеня 2016|дата доступу=25 чэрвеня 2018}}</ref>.


== У літаратуры ==
== У літаратуры ==

Вэрсія ад 11:27, 23 сакавіка 2019

Лох — гутарковае слова распаўсюджанае на Беларусі, Расеі, Украіне і іншых краінах колішняга СССР. Слова абазначае простага чалавека; чалавека, якога падманулі. Першым слова было запісанае беларускім мовазнаўцам Еўдакімам Раманавічам Раманавым[1].

– Умоўныя гаворкі мала ўніфікаваны, таму амаль у кожнай[a] суіснуюць лексічныя, дэрывацыйныя і фанэтычныя адназначныя дублеты. Асабліва многа іх у гаворках жабракоў Магілёўшчыны[b]. там, напрыклад, паняцьце... "чалавек"... перадаецца словамі-дублетамі... кучеловек, хозет, лох.

— І. К. Германовіч[1]

Паходжаньне

Паходжаньне слова невядомае. Першыя пісьмовыя крыніцы пра карыстаньне слова лох паходзяць з усходняе Беларусі і Пскоўшчыны з 19 стагоддзя[c]. Значыць слова распаўсюдзілася зь Беларусі й Пскоўшчыны.

У літаратуры

У красавіку 2007 году Вінцэсь Мудроў выдаў аповед «Лох» у часопісе «Дзеяслоў»[2].

Крыніцы

  1. ^ а б Германовіч І. К. Беларускія мовазнаўцы: Нарысы жыцця і навуковае дзейнасці. — Мн.: выд-ва "Універсітэцкае", 1985. — 255 с. Чытай с.55.
  2. ^ Вінцэсь Мудроў. Аповед «Лох» // Дзеяслоў : часопіс. — Красавік 2007. — № 4 (29). — С. 49-65. — ISSN 2076-1309.

Заўвагі

  1. ^ Тут маюцца на ўвазе губэрні Расейскае імпэрыі
  2. ^ Тут маецца на ўвазе Магілеўская губэрня Расейскае імпэрыі
  3. ^ У навуковых крыніцах адсутнічае паходжаньне слова лох.