Растоў-на-Доне

Растоў-на-Доне
Герб Ростов-на-Дону Сьцяг Ростов-на-Дону
Дата заснаваньня:	1749
Горад з:	1807
Краіна:	Расея
Кіраўнік:	Зінаіда Неярохіна[d]
Плошча:	348,5 км²
Вышыня:	50 м н. у. м.
Унутраны падзел:	8 раёнаў
Насельніцтва
колькасьць:	1 135 968 чал. (2023)
шчыльнасьць:
Тэлефонны код:	863
Паштовы індэкс:	344000
Геаграфічныя каардынаты:	47°13′21″ пн. ш. 39°42′36″ у. д.
Растоў-на-Доне на мапе Расеі Растоў-на-Доне
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Администрация Ростова (рас.) (анг.)

Растоў-на-Доне (скарочана часта — Растоў ) — найбуйнейшы горад на паўднёвым захадзе Расіі, адміністрацыйны цэнтр Паўднёвай федэральнай акругі і Растоўскай вобласці. Горад воінскай славы (2008).

Заснаваны па ўказе імператрыцы Лізаветы Пятроўны ад 15 снежня 1749 года. Размешчаны на паўднёвым усходзе Усходне-Еўрапейскай раўніны, на абодвух берагах ракі Дон за 46 км ад месца яе ўпадзення ў Азоўскае мора за 1092 км на поўдзень ад Масквы .

Насельніцтва – 1 135 968 чалавека (2023), гэта адзінаццаты па колькасці насельніцтва горад Расіі. У межах Растоўскай агламерацыі пражывае звыш 2,1 млн человек (шостая па колькасці агламерацыя краіны).

Горад з'яўляецца буйным адміністрацыйным, эканамічным, культурным, навукова-адукацыйным, прамысловым цэнтрам і найважнейшым транспартным вузлом Поўдня Расіі. Неафіцыйна Растоў называюць «варотамі Каўказа» і «паўднёвай сталіцай Расіі», а таксама «Данскай сталіцай». 21 лютага 2019 года Растоў-на-Доне быў прызнаны рэгіянальнай сталіцай на заканадаўчым узроўні .

У 2018 годзе Растоў-на-Доне быў адным з гарадоў, у якіх прайшлі матчы чэмпіянату свету па футболе.

Этымалогія

Горад быў заснаваны як мытня ў 1749 годзе па ўказе Лізаветы Пятроўны, у месцы злучэння рэк Темерник і Дон. Побач з мытняй па тым жа ўказе ў 1761 годзе была ўзведзена крэпасць Дзімітрыя Растоўскага, у гонар мітрапаліта Растоўскага і Яраслаўскага, кананізаванага ў 1757 годзе. Побач з крэпасцю, якую ў побыце называлі Растоўскай, паўстала паселішча (Слабада), якую пасля сталі проста называць Растовам. У 1796 годзе гэта паселішча было пераўтворана ў горад з такой жа назвай, а афіцыйна статус горада паселішчу быў прысвоены ў 1807 годзе.

Гісторыя

Горад з'яўляецца найбуйным цэнтрам дзелавой актыўнасці, што пацвярджае наяўнасць у горадзе вялікай колькасці рэгіянальных офісаў найбуйных расійскіх банкаў і кампаній.Шаблён:Внешние медиафайлыУ Растове шмат увагі надаецца развіццю спорту. У Паўночным жылым масіве на бульвары Камарова будзе сфарміравана спартыўная зона, якая ўключае ўніверсальную спартыўна-відовішчную залу на 8 тыс. месц з дзіцяча-юнацкай спартыўнай школай, футбольна-лёгкаатлетычнае спартыўнае ядро з трыбунай, полімодуль спартыўных пляцовак, плавальны басейн, гасцініцы на 350 месц. У цэлым функцыянальная арганізацыя бульвара Камарова прадугледжвае аб'екты масавых відовішчных мерапрыемстваў і фізкультурна-аздараўленчых мерапрыемстваў, прагулачную зону, зону адпачынку дзяцей, а таксама зону ўстаноў і прадпрыемстваў абслугоўвання на тэрыторыі спартыўнага парку.

У 2000 годзе Растоў-на-Доне стаў цэнтрам Паўднёвай федэральнай акругі, пацвердзіўшы статус буйнога рэгіянальнага цэнтра.

У Растове размяшчаўся штаб цяпер скасаванай Паўночна-Каўказскай ваеннай акругі. 6 ліпеня 2010 года Прэзідэнт Расіі падпісаў указ аб стварэнні ў Расіі замест шасці ваенных акруг – чатырох аб'яднаных стратэгічных камандаванняў (ОСК). В ОСК «Юг» (Паўднёвая ваенная акруга) са штабам у Растове-на-Доне ўвайшлі: Паўночна-Каўказская ваенная акруга, паўднёвая частка Прыволжска-Уральскай ваеннай акругі, Чарнаморскі флот, 4-е камандаванне ВПС і СПА, Каспійская флатылія.

21 жніўня 2017 года ў цэнтральнай частцы горада, на поўдзень ад Тэатральнага пляца, адбыўся буйны пажар, які знішчыў каля 120 будынкаў.

Мяцеж 2023 года

Танк з кветкамі ў гармате на Будзёнаўскім праспекце пасля заканчэння мецяжу

24 чэрвеня 2023 года ў горад увайшлі вайскоўцы ПВК "Вагнэр" пад кіраўніцтвам Яўгена Прыгожына, які абвясціў "марш справядлівасці" супраць ваеннага кіраўніцтва Расіі. Генпракуратура, следчы камітэт, ФСБ і адміністрацыя прэзідэнта кваліфікавалі дзеянні ПВК як ваенны мяцеж. Мяцежнікі занялі будынак Мінабароны і ачапілі некалькі кварталаў вакол яго. Увечары таго ж дня мяцеж быў скончаны пасля заключэння дамоўленасці паміж супрацьлеглымі бакамі, і вайскоўцы ПВК «Вагнэр» з'ехалі з горада.