Перайсьці да зьместу

Міжмор’е

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Міжмор'е»)
Мапа плянаванай канфэдэрацыі. Сьветлым колерам адзначаны тэрыторыі Беларусі і Ўкраіны, якія ўвайшлі ў Савецкую дзяржаву пасьля 1921

«Міжмо́р’е» (па-польску: Międzymorze) — праект канфэдэратыўнай дзяржавы, якая б зьяднала Польшчу, Украіну, Беларусь, Летуву, Латвію, Эстонію, Малдову, Вугоршчыну, Румынію, Югаславію, Чэхаславаччыну, а таксама, мажліва, Фінляндыю, высунуты Юзэфам Пілсудзкім пасьля Першай сусьветнай вайны. Гэта канфэдэрацыя павінна была распрасьцерціся ад Чорнага мора да Балтыйскага, адсюль і назва.

Праектаваная канфэдэрацыя мусіла адраджаць шматнацыянальную і шматкультурную традыцыю былой Рэчы Паспалітай. Пілсудзкі лічыў, што яе аднаўленьне дазволіць пазьбегнуць дзяржавам Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы дамінаваньня Нямеччыны ці Расеі. Ідэю апратэставалі СССР і ўсе заходнія дзяржавы, за выключэньнем Францыі. На працягу двух дзесяцігодзьдзяў пасьля краху ідэі Міжмор’я ўсе дзяржавы, якія павінны былі ўвайсьці ў канфэдэрацыю, апынуліся ў зоне ўплыву СССР.

Праблемы і супярэчнасьці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Інсьпірацыяй праекту была ідэя адраджэньня Рэчы Паспалітай, аднак плян Пілсудзкага сутыкнуўся з супрацівам як за мяжой, так і ўнутры краіны. Украінскія, беларускія і летувіскія нацыяналісты баяліся, што ў аб’яднанай дзяржаве непалякі (а асабліва некатолікі) апынуцца ў стане грамадзянаў другога гатунку. У самой Польшчы таксама было шмат прыхільнікаў стварэньня чыста польскай нацыянальнай дзяржавы.

Посьпех і параза

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Усё ж Польшчы ўдалося шляхам вайны заняць Заходнюю Ўкраіну і Беларусь, а таксама частку сучаснай Летувы (гл. Польска-савецкая вайна). У выніку савецкага ўварваньня ў Польшчу ў 1939 годзе гэтыя тэрыторыі перайшлі да СССР і былі разьмеркаваны паміж УССР, БССР і Летувіскай Рэспублікай.

Ідэя Міжмор’я ў цяперашні час

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пасьля распаду СССР ідэя Міжмор’я і ў прыватнасьці адраджэньня Рэчы Паспалітай зноў узьнікла ў некаторых палітычных асяродках Усходняй Эўропы. Беларускі Народны Фронт і Народны рух Украіны напрыканцы 80-х і напачатку 90-х гадоў актыўна распрацоўвалі ідэю Балта-Чарнаморскай Садружнасьці (БЧС) [1]. У цяперашні час гэтая ідэя падтрымліваецца ўкраінскай партыяй «Свабода» [2].

У Польшчы ідэі стварэньня Міжмор’я, а таксама адраджэньня былой Рэчы Паспалітай шырока распаўсюджаны, у тым ліку сярод палітычнага кіраўніцтва. Гэты факт неаднаразова адзначаўся ў друку [3][4][5][6] [7][8][9][10][11] [12][13][14][15].

Напачатку 2010 году зьявіўся шматмоўны праект Новая Рэчь Паспалітая, прысьвечаны адраджэньню Рэчы Паспалітай, у якую могуць увайсьці Беларусь, Латвія, Летува, Польшча, Украіна. Гэты праект быў раскрытыкаваны ў Беларускай Ваеннай Газэце [16].

Краіны, якія могуць скласьці хаўрус
Герб Краіна Сталіца Плошча (км²) Насельніцтва Іншыя аб’яднаньні
ЭЗ НАТО Л-3 Трымор’е
Нацыянальны сьцяг Беларусі Беларусь Менск 207 560 9 349 645 Не Не Не Не
Сьцяг Латвіі Латвія Рыга 64 589 1 925 800 Так Так Не Так
Сьцяг Летувы Летува Вільня 65 300 2 800 667 Так Так Так Так
Сьцяг Польшчы Польшча Варшава 312 685 38 422 346 Так Так Так Так
Сьцяг Украіны Украіна Кіеў 603 628 42 418 235 Не Не Так Не
Агульныя лічбы 1 253 762 94 916 693

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Беларускі Народны Фронт ад пачатку меў геапалітычную канцэпцыю існаваньня Беларусі ў сьвеце, якая пасьля распаду СССР зьменшыла б небясьпеку для Беларусі з боку Расеі і з боку Нямеччыны. Такой ідэяй быў плян Балтыйска-Чарнаморскай Садружнасьці (БЧС) краінаў Усходняй Эўропы (Беларусь, Украіна, Эстонія, Латвія, Летува, Малдова, у пэрспэктыве маглі далуцыцца Польшча і Славакія). Гэта плян вяртаньня трэцяй сілы на падзелы ў Эўропе (так, як было раней, у ХІІІ-ХVІІІ ст.). БЧС — усход Эўропы перад эўраазіяцкай Расеяй. Зянон Пазьняк. Беларусь — фарпост на ўсходзе
  2. ^ Спрямувати зовнішньополітичні зусилля на побудову тісної політичної та економічної співдружності з природними союзниками — країнами Балто-Чорноморської геополітичної осі (Швеція, Норвегія, Фінляндія, Литва, Латвія, Естонія, Польща, Болгарія, в перспективі — Білорусь тощо). Ініціювати взаємовигідні угоди між цими державами та Україною в усіх стратегічно важливих галузях: торгівлі та митній політиці, енергетичній безпеці та транзиті, обороні тощо). Програма ВО «Свобода»
  3. ^ 1998. Речь посполитая против России
  4. ^ 2004. Литва и Польша спешат на помощь. Попытки реанимации Балтийско-Черноморского союза
  5. ^ 2004. Распад Незалежной Украины породит новую Речь Посполитую под американским крылом
  6. ^ 2004. Новая Речь Посполита
  7. ^ 2005. В «Артеке» зарождается новое СНГ
  8. ^ 2005. Балто-Черноморский союз — русофобия «на вырост»(недаступная спасылка)
  9. ^ 2006. «IV Речь Посполитая: взгляд на Восток»
  10. ^ 2007. Балто-Чорноморська співдружність. Реактивація(недаступная спасылка)
  11. ^ 2007. Балто-Черноморский коллектор построят без Лукашенко
  12. ^ 2009. Балта‑Чарнаморскі саюз
  13. ^ 2009. Речь Посполитая, империя-ловушка
  14. ^ 2010. Приднестровье может войти в Балто-черноморский альянс
  15. ^ 2010. Балто-Черноморский коридор развития как модификация «Восточного партнерства»
  16. ^ Николай Сергеев. Сомнительные игры вокруг «Польского вопроса»(недаступная спасылка) // «Белорусская Военная Газета» № 45, 13 марта 2010 г.

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Міжмор’е&oldid=2353083»