Мята перцавая

Мята перцавая
	Мята перцавая
	Лісьце мяты перцавай
Клясыфікацыя
Царства	Расьліны
Аддзел	Пакрытанасенныя
Кляса	Двудольныя
Атрад	Ясноткакветныя
Сямейства	Ясноткавыя
Падсямейства	Катоўнікавыя
Трыба	Мятныя
Род	Мята
Від	Мята перцавая
Бінамінальная намэнклятура
	Méntha piperíta
	Мята перцавая на Віківідах Мята перцавая ў Вікісховішчы ITIS 32275 · NCBI 34256

Мя́та пе́рцавая (па-лацінску: Méntha piperíta) — шматгадовая травяністая расьліна роду Мята сямейства Ясноткавыя.

Культурная расьліна — расьце ў садох і гародах, дужа пахучая.

Батанічнае апісаньне

Расьліна з гарызантальным карэньнем і шматлікімі галінастымі сьцебламі. Колер сьцеблаў цёмна-фіялетавы з багатымі кропкавымі залозкамі, голымі ці зьлёгку апушанымі^[1].

Лісьце накрыж-супрацьлеглае, яйкападобнае альбо ланцэтападобнае, па краю востразубчастае.

Кветкі дробныя, сьветла-ліловыя, сабраныя на верхавіне сьцябла й ветак у галоўка-калосападобныя суквецьці. У адрозьненьне ад іншых ясноткакветных яны не двугубыя, а амаль правільныя^[1].

Пах пры расьціраньні моцны, своеасаблівы, духмяны; смак пякучы, пры жаваньні зьяўляецца працяглае адчуваньне холаду ў роце.

Расьліна квітнее ўсё лета.

Хімічны склад

У расьлінах утрымоўваюцца этэрны алей (2,4 — 2,75% у лісьце, у суквецьцях 4 — 6%), дубільныя й смалістыя рэчывы, каратын (0,007 — 0,0075%, у лісьце 0,0105 — 0,012), геспэрыдын, аскарбінавая (0,0095%), хлёрагенавая (0,7%), кававая (0,5 — 2%), урсолавая (0,3%) і алеанолавая (0,12%) кіслоты, рутын (0,014%), бэтаін, аргінін, нэўтральныя сапаніны, глюкоза, рамноза, фітастэрын^[2]. У насеньні знойдзены тлусты алей (20%).

Алей мяты перцавай бясколерны, з жаўтлявым ці зелянявым адценьнем, прыемным крамяным густам і пахам. Пры адстойваньні гусьцее й цямнее. Асноўнай складовай часткай этэрнага алею зьяўляецца другасны сьпірт l-мэнтол (45—92%). У алеі лісьця ўтрымоўваюцца таксама этэры мэтолу з воцатнаю й варэліянаваю кіслотамі, α- і β- пінэн, ліманэн, дыпэнтэн, феландрэн, цыніёл, цытраль, гераніёл, карвон, дыгідракарвон^[2].

Выкарыстаньне

У мэдыцыне ўжываецца лісьце й этэрны алей перцавай мяты (Folia et oleum Menthae piperitae).

Этэрны алей ужываюць вонкава як болесуцішальны сродак і антысэптык пры нэўралгічных і раматусных болях, пры хваробах верхніх дыхальных шляхоў, пры катары. Ужываюць унутр — пры стэнакардыі, страўнікавых болях і як антысэптык пры страўніка-кішачнай павольнасьці (лякса).

Настойка й настой зь лісьця мяты ўжываюцца як сродак супраць млоснасьці й ваніты, таксама дзеля паляпшэньня страваваньня. Мятная вада, якую атрымліваюць пры перагонцы мяты ці пры рашчыненьні этэрнага алею, выкарыстоўваецца для зьмяненьня смаку й паху лекаў і як дэзадаруючае пры пялесканьні ротавай паражніны.

У народнай мэдыцыне ўзвары травы п’юць пры болях у жываце, ляксе, кашалі, млоснасьці, пякотцы; зялёнае лісьце прыкладваюць праз зрэбную анучку на апёкі, валасень^[1].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в Под ред. Маниной Л. Лекарственные растения. — 4-е. — Минск: Наука и техника, 1968. — С. 184. — 340 с. — 55 000 ас.
^ ^а ^б Под ред. Борисова М. И. Лекарственные свойства сельскохозяйственных растений. — Минск: Ураджай, 1974. — С. 93. — 336 с.

Вонкавыя спасылкі

Мята перцавая — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гэта — накід артыкула пра батаніцы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[MANINA-1] а ^б ^в Под ред. Маниной Л. Лекарственные растения. — 4-е. — Минск: Наука и техника, 1968. — С. 184. — 340 с. — 55 000 ас.

[BORYSOV-2] а ^б Под ред. Борисова М. И. Лекарственные свойства сельскохозяйственных растений. — Минск: Ураджай, 1974. — С. 93. — 336 с.

[1]

[2]