Мая Санду
| Мая Санду | |
 | |
| 24 лютага 2019 — 8 чэрвеня 2019 | |
| 8 чэрвеня 2019 — 14 лістапада 2019 | |
| Папярэднік | Павел Філіп[d] |
| Наступнік | Іён Кіку |
| з 24 сьнежня 2020 | |
| Папярэднік | Ігар Дадон[d] |
|
старшыня[d] (Партыя дзеяньня і салідарнасьці[d])
|
|
| 15 траўня 2016 — 10 сьнежня 2020 | |
| Наступнік | Igor Grosu[d] |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзілася: |
24 траўня 1972[1] (50 гадоў) |
| Партыя: | |
| Адукацыя: | |
Мая Санду (па-малдаўску: Maia Sandu, 24 траўня 1972, с. Рысыпэнь, Фэлэшцкага раёну, Малдова) — малдоўская палітык і дзяржаўная дзяячка, міністарка асьветы Рэспублікі Малдовы (2012—2015), прэм’ер-міністарка (2019). 15 лістапада 2020 году перамагла на прэзыдэнцкіх выбарах у Малдове.
Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У 1989—1994 гадах вучылася ў Эканамічнай акадэміі Малдовы (ASEM). З 1995 па 1998 гады вывучала міжнародныя адносіны ў Акадэміі дзяржаўнага кіраваньня пры Прэзыдэнце Рэспублікі Малдова. У 2010 годзе скончыла гарвадзкую школу кіраваньня імя Кенэдзі.
У 2010—2012 гадах Мая Санду была дарадцай выканаўчага дырэктара Сусьветнага банку у Вашынгтоне, акруга Калюмбія, ЗША.
Міністар адукацыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
24 ліпеня 2012 году была прызначана міністрам асьветы. Правяла шэраг рэформ, у прыватнасьці зьмяніўся рэглямэнт правядзеньня нацыянальных экзамэнаў. Была ўзмоцнена сыстэма кантролю працэсу здачы іспытаў, у многіх цэнтрах усталяваны мэталашукальнікі на ўваходах у цэнтры здачы іспытаў на ступень бакаляўра, усе аўдыторыі былі абсталяваны камэрамі відэа-назіраньня. У таксама час, усе экзамэнацыйныя працы вучняў, якія былі заўважаны ў сьпісваньні, ануляваліся, а самі яны пазбаўляліся права пераздачы іспытаў у дадатковую сэсію. Падобныя зьмены выклікалі неадназначную ацэнку ў грамадзтве, некаторыя грамадзяне і палітычныя дзеячы лічылі, што гэты кантроль аказвае моцны псыхалягічны ціск на вучняў, якія здаюць экзамэны[2].
Напрыканцы 2014 году на ўсеагульнае абмеркаваньне быў вынесены праект новага Кодэксу аб адукацыі. Згодна з гэтым праектам, адукацыя магла стаць абавязковай да 18-гадовага веку, а дырэктары школ змогуць заставацца на пасадзе толькі два тэрміны запар, ангельская мова можа стаць абавязковай у навучальных плянах, а расейская мова будзе вывучацца ў школах факультатыўна (па выбары). Апроч гэтага прапанавалася новая эўрапейская літарная сыстэма адзнак у вышэйшых навучальных установах. Праект Кодэксу пра адукацыю нагадвае стварэньне новых структур для атэстацыі і забесьпячэньні якасьці адукацыі на розных этапах, а менавіта стварэньне Нацыянальнай школьнай інспэкцыі і Нацыянальнага агенцтва па забесьпячэньні якасьці прафэсыйнай адукацыі, у сыстэме вышэйшай адукацыі — Рада стратэгічнага і інстытуцыйнага разьвіцьця, а на ўзроўні сярэдняй адукацыі — Адміністрацыйная рада навучальнай установы[3].
Пасьля адстаўкі ўраду Кірыла Габурыча Лібэрал-дэмакратычная партыя Малдовы высунула Маю Санду кандыдатам у прэм’ер-міністры. Яе кандыдатура не знайшла падтрымкі іншых партыяў, якія сфармавалі «Альянс за эўрапейскую інтэграцыю 3». 30 ліпеня 2015 году, пасьля зацьвярджэньня новага ўраду на чале з Валерам Стральцом, Мая Санду была вымушана пакінуць пасаду міністра, бо, згодна пагадненьня пра фармаваньне кіруючага альянсу, гэта пасада прызначалася Лібэральнай партыі.
Далейшая палітычная кар’ера[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
22 сьнежня 2015 году Мая Санду абвясьціла пра стварэньне ўласнага палітычнага праекту — Партыі дзеяньня і салідарнасьці.
Прэзыдэнцкія выбары 2016 году[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Увосень 2016 году была партыяй кандыдатам на прэзыдэнцкія выбары 30 кастрычніка адзіным кандыдатам ад правацэнтрысцкіх апазыцыйных сілаў[4]. У першым туры 30 кастрычніка 2016 году з вынікамі 38,71% галасоў заняла другое месца. У другім туры 13 лістапада з вынікам 47,89% галасоў заняла другое месца, саступіўшы Ігару Дадону, які набраў 52,11 % галасоў[5]. Зьяўляецца грамадзянкай Румыніі і прыхільніцай аб’яднаньня Малдовы з Румыніяй[6].
На чале ўраду[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У сакавіку 2019 году на парлямэнцкіх выбарах у Малдове Мая Санду была абрана дэпутатам ад праэўрапейскага блёкуа ACUM, прычым ніводная з палітычных сіл на гэты раз ня здолела атрымаць большасьць месцаў. Пад пагрозай роспуску парлямэнту Партыя сацыялістаў і блёк ACUM 8 чэрвеня падпісалі часовае кааліцыйнае пагадненьне. Прэзвдэнт Малдовы Ігар Дадон вылучыў Маю Санду ў прэм’еры, а парлямэнт зацьвердзіў яе разам з новым урадам[7]. 12 лістапада ўрад на чале з Маяй Санду адпраўлены ў адстаўку[8].
Прэзыдэнцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мая Санду вылучылася на выбары як кандыдат ад праэўрапейскай Партыі дзеяньня і справядлівасьці. У першым туры 1 лістапада 2020 году яна набрала 36,16% галасоў, дзеючы прэзыдэнт Дадон — 32,61%. У другім туры, які адбыўся 15 лістапада 2020 году, пасьля падліку пратаколаў з 99%, Санду атрымала 57,7% галасоў выбарнікаў, а яе супэрнік, дзейны прэзыдэнт Малдовы Ігар Дадон — 42,3%[9]. За Санду зноў, як і ў першым туры, прагаласавалі буйныя гарады, акрамя Бельц, а таксама моладзь і дыяспары ў эўрапейскіх краінах. Дадона падтрымалі жыхары Бельц, сельскія раёны, жыхары Прыднястроўя, а найбольшага посьпеху ён дабіўся ў Гагавузіі, дзе яго падтрымалі 95% жыхароў.
19 чэрвеня 2022 году малдоўская прэзыдэнтка Мая Санду падпісала Закон аб забароне навінавых праграмаў з Расеі, які прызначаўся да абнародаваньня ў «Афіцыйным весьніку» і набыцьця чыннасьці 24 чэрвеня 2022 году. Кіраўніца Рады па тэлебачаньні і радыё Малдовы Ліліяна Віцу падкрэсьліла, што такі захад ухвалілі ў сувязі з расейскім уварваньнем ва Ўкраіну і ростам дэзынфармацыі[10].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ а б Maia Sandu // Munzinger Personen (ням.)
- ^ Ужасы БАКа — 2014 в Молдове: металлоискатели, суды и отмена всех сданных экзаменов за списывание
- ^ Изменения в системе образования от Майи Санду. Русский язык станет иностранным
- ^ Нэстасе уступил в пользу Санду с определёнными условиями
- ^ ЦИК Республики Молдова. (2016-11-17) Rezultate Preliminare Alegeri Prezidetiale 2016 ЦИК Республики Молдова.. ЦИК Республики Молдова.. Праверана 2016-11-21 г. Архіўная копія ад 2016-11-14 г.
- ^ Майя Санду признала наличие у неё гражданства Румынии
- ^ euroradio.fm
- ^ euroradio.fm
- ^ На выбарах прэзыдэнта Малдовы перамагла праэўрапейская кандыдатка Мая Санду, Радыё Свабода, 16-11-2020
- ^ У Малдове забаранілі расейскія навінавыя праграмы // Газэта «Зьвязда», 19 чэрвеня 2022 г. Праверана 19 чэрвеня 2022 г.
