Краіна Моксель, або Масковія

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Краіна Моксель, або Масковія
рас. Страна Моксель, или открытие Великороссии
Жанр: Раман-дасьледаваньне
Аўтар: Уладзімер Бялінскі(uk)
Мова арыгіналу: расейская
Публікацыя: 2002, 2004
Асобнае выданьне: 2006
Выдавецтва: Выдавецтва імя(uk) Алены Цялігі[прыбраць шаблён]
Колькасьць старонак: 408 + 344 + 336 (1088)
Носьбіт: папера
Папярэдні твор: Адкрыцьцё Велікарасеі
Наступны твор: Масква Ардынская
ISBN: 966-7601-81-1
Электронная вэрсія

«Краі́на Мо́ксель, або́ Маско́вія» — гісторыка-дакумэнтальнае публіцыстычнае дасьледаваньне Ўладзімера Бялінскага ў трох тамах, дзе на аснове расейскіх і замежных гістарычных крыніц аўтар выкладае гісторыю Расеі. У. Бялінскі адмаўляе тэзіс некаторых расейскіх і савецкіх гісторыкаў, нібыта Кіеўская Русь — гэта калыска трох славянскіх народаў, і даказвае, што паходжаньне расейскай нацыі не зьвязана са славянскай, што гэта перш за ўсё — фіна-вугорскія і цюрскія народы.

Упершыню трохтомнік выдадзены Выдавецтвам імя Алены Цялігі ў кастрычніку 2006 году на расейскай мове пад назвай «Страна Моксель, или открытие Великороссии»[1]. Яму папярэднічалі публікацыі Ўладзімера Бялінскага ў пэрыядычных выданьнях, кнігі «Краіна Моксель» (2002) і «Адкрыцьцё Вялікаросіі» (2004).

У 2008 годзе трохтомнік быў выдадзены на ўкраінскай мове пад назвай «Країна Моксель, або Московія». У 2011 годзе за выданьне «Країна Моксель, або Московія» Дзяржкамтэлерадыё вызначыла Ўладзімера Бялінскага ляўрэатам прэміі імя Івана Франка ў намінацыі «За найлепшую навуковую працу ў інфармацыйнай сфэры».

Агульная характарыстыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У сваёй трылёгіі «Краіна Моксель, або Масковія» Уладзімер Бялінскі даказвае, што такія вядомыя расейскія імпэрскія гісторыкі, як Карамзін, Салаўёў, Ключэўскі стварылі міталёгію вялікарускай дзяржавы, і ў прыватнасьці сьцьвярджэньні, па якіх нібыта[2]:

  1. Расейцы — славяне;
  2. Растова-Суздаль-Разанская зямля ўваходзіла ў склад Вялікага Кіеўскага княства;
  3. Маскву заснаваў князь Юры Даўгарукі 1147.
  4. Князь Аляксандар Неўскі нарадзіўся ў 1220 і ўдзельнічаў у бітве на рацэ Няве са швэдамі ў 1240 годзе, зь немцамі і эстамі ў 1242 годзе на Чудзкім возеры.
  5. Кулікоўская бітва 1380 нібыта вызваліла княства Маскоўскае ад улады Залатой Арды.

Кніга першая[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пралёгам кнігі служыць цытата:

У крывавым балоце маскоўскага рабства, а не ў строгай славе норманской эпохі варта калыска Расеі. Змяніўшы імёны і даты, пабачым, што палітыка Івана III і палітыка сучаснай маскоўскай імперыі зьяўляюцца не проста падобнымі, а і тоеснымі…
Расея спароджаная і выхавана ў выродлівай і зняважанай школе мангольскага рабства. Моцнай яна стала толькі таму, што ў майстэрстве рабства апынулася неперасягненай. Нават і тады, калі Расея стала незалежнай, яна і надалей заставалася краінай рабоў. Пётр І злучыў палітычную хітрасць мангольскага раба з веліччу мангольскага ўладара, якому Чынгісхан завяшчаў скарыць свет…
Палітыка Расеі — нязменная. Расейскія метады і тактыка мяняліся і змяняцца, але пуцяводная зорка расійскай палітыкі — скарыць свет і кіраваць у ім — ёсць і будзе нязменнай. Маскоўскі панславізм — гэта толькі адна з формаў маскоўскага захопу.
Карл Маркс

Першая кніга складаецца з чатырох частак:

  • Частка першая. «Вялікаросіі».
  • Частка другая. Адкуль адбываецца Масква і Масковія.
  • Частка трэцяя. Пачатак «зьбіраньня зямлі расейскай».
  • Эпілог. Сучасныя спадкаемцы Залатой Арды.

У гэтай кнізе абвяргаюцца міты і пра Аляксандра Неўскага, і пра Кулікоўскай бітве 1380 і князя Дзімітрыя Данскога. Даводзіцца, што панавальная баярская эліта княства Маскоўскага фармавалася ў часы Залатой Арды з татараў-перасяленцаў.

Кніга другая[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Другая кніга складаецца з трох частак:

Першая частка кнігі аспрэчвае маскоўскі міт пра славянскае паходжаньне вялікаросаў. Аўтар паказвае, што гэтаму сьведчаць старажытныя гісторыкі, топо і гидронимики Растова-Суздальскай і Разанскай зямель, археалёгія і антрапалёгія.[4]

Другая частка прысьвечаная галоўнаму міту імпэрыі — аб прыналежнасьці так званых Растова-Суздальскай і Разанскай зямель працягу IX—XII стагодзьдзяў Вялікаму Кіеўскаму княству[4]. Прыходзіцца на падставе вартых даверу крыніц, летапіс Нестара Летапісца «Аповесць мінулых гадоў» дайшоў да нас толькі фальсіфікаваным выглядзе, і фальсіфікацыяй яго і іншых летапісаў займалася спэцыяльная камісія пад асабістым кантролем імпэратрыцы Кацярыны II. Таксама прыводзяцца дадатковыя доказы таго, што Кулікоўская бітва 1380 ня прынесла вызваленьня Маскоўскага княства ад Залатой Арды, так і ў 1477 годзе ў маскоўскім крамлі знаходзілася рэзыдэнцыя ханскага баскака — зьбіральніка даніны і наглядчыка за дзейнасьцю князя.

Кніга трэцяя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Трэцяя кніга складаецца з двух частак:

  • Частка першая. Парадаксальная падман.
  • Частка другая. Маскоўскі ўлус Орды.[5]

Першая частка распавядае аб фальсыфікацыі гісторыі XVII—XVIII стагодзьдзяў, зьдзейсьненае дынастыяй Раманавых. Гэтай фальсыфікацыяй займаліся найлепшыя розумы Расейскай імпэрыі разам зь яе ўладальнікамі.[4] У другой частцы коратка выкладзены, што хавалі маскоўцы ў сваёй гісторыі пасьля 1238 году.[4]

Удзелена ўвага пытаньню мовы: ёсьць сьведчаньні, што для вялікай часткі «расейскіх» сялянаў у канцы XIX стагодзьдзя роднымі мовамі былі фіна-вугорскія мовы, а не руская. Сама ж расейская мова паўстала на базе царкоўна-славянскай (староболгарского) мовы, які навязвалі мясцоваму насельніцтву Праваслаўная Царква і ўлада.

Асноўныя тэзісы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Прысваеньне Расеяй гісторыі Кіеўскай Русі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ствараючы Расейскую імпэрыю, маскоўская эліта разумела, што безь вялікага мінулага немагчыма стварыць вялікую нацыю. Трэба было падфарбаваць мінулае, магчыма нават прысвоіць чужое. Для гэтага маскоўскімі царамі за часам Івана Жахлівага і далей была пастаўлена задача прысвоіць гісторыю Кіеўскай Русі і стварыць афіцыйную міталёгію Расейскай імпэрыі. Больш за ўсё ў гэтым кірунку зроблена царыцай Кацярынай II, якая не дапускала думкі пра тое, што ў царскім роду яна можа быць сярод шэрагавых прадстаўнікоў татара-мангольскай шляхты. Указам ад 4 сьнежня 1783 году Кацярына II стварыла камісію ў складзе 10 бачных гісторыкаў для «складаньня запісак аб старажытнай гісторыі, пераважна Расеі» пад кіраўніцтвам самой Кацярыны II і графа Шувалава. Дзейнасьць камісіі была засакрэчана і доўжылася 10 гадоў. У 1792 годзе запісаная гісторыя выйшла ў сьвет. У працэсе працы камісіі былі сабраныя і перапісаныя ўсе старажытныя летапісы, а арыгіналы — зьнішчаны.

У выніку гісторыя Расейскай дзяржавы была цалкам перапісана ў інтарэсах Расейскай імпэрыі, і ейнай асновай стала гісторыя Кіеўскай Русі. На працягу стагодзьдзяў, асабліва з пачаткам XVI стагодзьдзя, ппрапагандавалася, што Расейская дзяржава і расейскі народ бяруць пачатак ад Кіеўскага княства. Расейскія навукоўцы таго часу і да гэтага часу сьцьвярджаюць, што пачынаючы з IX стагодзьдзя, фіна-вугорскія плямёны эўрапейскай часткі цяперашняй Расеі паступова асыміляваліся славянскімі каляністамі, пазьней выхадцамі з Кіеўскай Русі.

Паводле археалягічных зьвестак, арэал расьсяленьня фіна-вугорскіх плямёнаў ва Ўсходняй Эўропе заставаўся нязьменным на працягу 2 тысячаў гадоў. В. Бялінскі на падставе археалягічных і гістарычных зьвестак адмаўляе масавасьць перасяленьня славянаў з тэрыторыі цяперашняй Украіны і тлумачыць русіфікацыю вугра-фінскіх і цюрскіх народаў Расеі спэцыяльнай дзяржаўнай палітыкай імпэрыі і дзейнасьцю Расейскай праваслаўнай царквы на працягу апошніх 300 гадоў. В. Бялінскі выявіў крыніцы, якія сьведчаць аб тым, што большая частка расейкіх сялянаў у канцы XIX стагодзьдзя свабодна валодалі вугра-фінскімі мовамі, пра што ён напісаў у трэцяй кнізе. Больш за тое, на пачатку XX стагодзьдзя ў Ленінградзкай вобласьці была спроба народа вэпсаў ўтварыць аўтаномную рэспубліку, аднак ўсіх тых палітычных дзеячаў-вэпсаў было зьнішчана савецкай уладай шляхам рэпрэсіяў.

В. Бялінскі даказвае, што фактычная зьмешваньня культураў пачалося не за часам Кіеўскай Русі, а з XV—XVI стагодзьдзяў, пасьля адваёвы Вялікім княствам Маскоўскім ад Літоўска-Рускай дзяржавы славянскіх земляў Чарнігава-Сывершчыны (1500—1503), Смаленшчыны (1514), і заваёвы аўтаномных гарадоў-дзяржаваў Вялікага Ноўгарада (1478—1488) і Вялікага Пскова (1507). Тады гісторыкамі зафіксаваныя першыя дэпартацыі славянскага насельніцтва да Масковіі. Пры гэтым В. Бялінскі не пярэчыць культурнаму абмену паміж славянамі і фіна-вуграмі ў Вялікага Ноўгарада і Вялікага Пскова з часоў Кіеўскай Русі, аднак ня лічыць гэтыя працэсы настолькі маштабнымі, каб яны самі сабе маглі дасягнуць на ўсю тэрыторыю Цэнтральнай Расеі.

Завяршальную фазу русіфікацыі вугра-фінаў ён зьвязвае з эпохай СССР, калі ў пачатку XX стагодзьдзя ў РСФСР былі далучаны этнічныя ўкраінскія землі — Варонеская, Курская, Белгародзкая вобласьці, Кубань; а таксама мільёны ўкраінцаў былі дэпартаваныя ў Сыбір. Агульнасаюзная палітыка русіфікацыі празь сярэднюю адукацыю завяршыла справу. Урад СССР працягваў навязваць грамадзтву і ўсяму сьвету накінутую фальшаваньнем ў Расейскай імпэрыі гісторыю Расеі і Русі-Ўкраіны, хоць і ў некалькі мадэрнізаваным выглядзе.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Алена Каганец. Краіна Моксель, або чаму маскавітаў пачалі называць кацапамі (укр.) // Газэта «Народны аглядальнік», 15 кастрычніка 2006 г. Праверана 20 кастрычніка 2014 г.
  2. ^ Тарас Галаўко. Пра што маўчаць «баечнікі» расейскай гісторыі  (укр.) // Дзень(en) : газэта. — 4 лістапада 2011. — № 200-201. — С. 23.
  3. ^ Бялінскі В. Б. Краіна Моксель, або Масковія. Гістарычнае даследаванне. — Да.: Выдавецтва імя Алены Телиги, 2009 ISBN 978-966-355-016-9 Кніга 2 −320 с ISBN 978-966-355-018-3
  4. ^ а б в г Бялінскі В. Б. Масква ардынскага (XIII—XVI стагоддзя) гістарычнае даследаванне. — Да.: Выдавецтва імя Алены Телігі, 2011 — 304 с ISBN 978-966-355-059-6
  5. ^ Бялінскі В. Б. Краіна Моксель, або Масковія. Гістарычнае даследаванне. — Да.: Выдавецтва імя Алены Телігі, 2009 ISBN 978-966-355-016-9 Кніга 3 −320 с ISBN 978-966-355-037-4

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]